ΤΟ OW ΦΤΙΑΧΝΕΙ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟ ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ (ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΦΤΙΑΞΕΙΣ ΚΙ ΕΣΥ)

Τι είναι η αλγοριθμική τέχνη και πώς σχετίζεται με την τεχνητή νοημοσύνη; Πώς συνδέεται η επιστημονική φαντασία με ένα ψηφιακό έργο τέχνης και ένα ποίημα;    

Το OW έδωσε τις λέξεις-κλειδιά «Now, Slow, Flow» σε μια μηχανή τεχνητής νοημοσύνης και πήρε ένα ψηφιακό έργο τέχνης!

«Είναι η αλλαγή, η συνεχής αλλαγή, η αναπόφευκτη αλλαγή, που είναι ο κυρίαρχος παράγοντας στην κοινωνία σήμερα. Καμία λογική απόφαση δεν μπορεί πλέον να ληφθεί χωρίς να ληφθεί υπόψη, όχι μόνο ο κόσμος όπως είναι, αλλά ο κόσμος όπως θα είναι... Αυτό, με τη σειρά του, σημαίνει ότι οι πολιτικοί μας, οι επιχειρηματίες μας, ο καθένας από μας πρέπει να υιοθετήσει έναν τρόπο σκέψης επιστημονικής φαντασίας» ― Isaac Asimov

Τι είναι η αλγοριθμική τέχνη;

Αλγοριθμική τέχνη είναι ένας τύπος τέχνης που χρησιμοποιεί αλγορίθμους και τεχνολογίες ψευδοεπιστήμης για να δημιουργήσει καλλιτεχνικά έργα. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει δημιουργία εικόνων, μουσικής, κειμένων, σχεδίων και άλλων καλλιτεχνικών προϊόντων με χρήση προγραμμάτων και αλγορίθμων.

Τι είναι η ψευδοεπιστήμη;

Ψευδοεπιστήμη (ή ψευδοτεχνολογία) είναι η χρήση τεχνολογιών ή αλγορίθμων που προέρχονται από την ψευδοεπιστήμη –συχνά σε συνδυασμό με άλλες τεχνολογίες– για να δημιουργήσουν καλλιτεχνικά έργα. Είναι ένας ευρύτατος όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη χρήση ψευδοεπιστημόνων ή αλγορίθμων σε έργα τέχνης, αλλά και σε άλλες ευρύτερες περιοχές, όπως η ανθρώπινη-ψευδοεπιστημονική συνεργασία, υπολογιστική καλλιτεχνική και άλλα.

Οι παραπάνω δύο ερωτήσεις τέθηκαν και απαντήθηκαν από το ChatGPT, μια μηχανή τεχνητής νοημοσύνης που μιλάει (και) Ελληνικά. Ρωτάμε το ChatGPT τι είναι το ChatGPT και μας απαντάει:

«Το ChatGPT είναι ένα μεγάλο λεξιλογικό μοντέλο που έχει αναπτυχθεί από την OpenAI. Είναι ένα εκπαιδευμένο λειτουργικό μοντέλο που χρησιμοποιεί τη μηχανική μάθηση για να παράγει κείμενο σύμφωνα με δοθέντα εισαγωγικά. Χρησιμοποιείται για πολλούς διαφορετικούς σκοπούς, όπως η αυτόματη γραφή, η αντικατάσταση ανθρώπων σε συνομιλίες, και η δημιουργία κειμένων για επαγγελματικούς ή καλλιτεχνικούς σκοπούς».

Πώς σχετίζονται όλα αυτά με τον ένα χρόνο λειτουργίας του OW.gr;

Η δημιουργία με την ονομασία Now, Slow, Flow, με αφορμή την ολοκλήρωση ενός χρόνου λειτουργίας του OW.GR, αποτελεί ένα έργο Generative art – η παραγωγή του έχει δημιουργηθεί με τη χρήση ενός αυτόνομου συστήματος. Το σύστημα αυτό επιχειρεί να ανασυνθέσει λεκτικές οδηγίες που δέχεται από τον χρήστη/δημιουργό, σε ένα οπτικό αποτέλεσμα, το οποίο διαρκώς μεταβάλλεται και εξελίσσεται, όσο το αυτόνομο σύστημα αυτό συλλέγει πληροφορίες και μαθαίνει από την προηγούμενη συμπεριφορά, τόσο του δημιουργού του συγκεκριμένου έργου, όσο και από τους δημιουργούς όλων των άλλων έργων που χρησιμοποιούν τον ίδιο αλγόριθμο συλλογικά.

Το συγκεκριμένο έργο λειτουργεί ως ένα ενιαίο σύνολο που συνθέτει και οπτικοποιεί το συναίσθημα και την αισθητική που παράγουν οι τρεις αυτές αγγλικές λέξεις, αλλά απαρτίζεται από 20 ξεχωριστές συνθέσεις/έργα –παραλλαγές του ίδιου θέματος–, οι οποίες τις περισσότερες φορές ακολουθούν μεν τον ίδιο κανόνα περιεχομένου, αλλά ενίοτε ξεφεύγουν από αυτόν, δημιουργώντας παραλλαγές με ιδιαιτερότητες που ξεφεύγουν από τη βασική νόρμα.

Το έργο προέκυψε από τη χρήση των λέξεων Now, Slow, Flow, με τη συγκεκριμένη σειρά (πλην 3 περιπτώσεων που η σειρά των λέξεων άλλαξε). Ο αλγόριθμος που χρησιμοποιείται, καλείται να εξετάσει όχι μόνο τις τρεις αυτές λέξεις αυτόνομα, αλλά και τους συνειρμούς που προκύπτουν από τον συνδυασμό τους. Παράλληλα, καλείται να προβάλει τα συναισθήματα που μπορεί ενδεχομένως να προκύψουν από την ταυτόχρονη προβολή τους, η οποία όμως μεταβάλλεται ανάλογα με τη σειρά προβολής τους. Now, Slow, Flow, αλλά και Slow, Now, Flow ή Flow, Slow, Now.

Όπως ο αναγνώστης/θεατής βιώνει διαφορετικά το συναίσθημα που προκύπτει από την τυχαία προβολή της σειράς των τριών αυτών λέξεων, έτσι και ο αλγόριθμος χρησιμοποιεί τη συλλογική μνήμη που αναπτύσσει, ώστε να ερμηνεύσει διαφορετικά και τελικά να οπτικοποιήσει τον κάθε ξεχωριστό συνδυασμό.

Εκτός από τη χρήση των τριών αυτών λέξεων, του διαφορετικού συνδυασμού τους,αλλά και του συναισθήματος που γεννιέται από αυτές, χρησιμοποιήθηκε ως οπτικό ερέθισμα/επιρροή το έργο του Γερμανού εικαστικού καλλιτέχνη Gerhard Richter στο σύνολό του ως αισθητικός καθοδηγητής/μήτρα. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στους χρωματικούς συνδυασμούς, τις φόρμες και τα βασικά αισθητικά χαρακτηριστικά του έργου του καλλιτέχνη.

Συχνά, ο Richter ξεκινά προβάλλοντας χειροκίνητα μια εντύπωση στον καμβά, μια μέθοδο για να σκεφτούμε πώς οι εικόνες –όπως τα αινιγματικά φαντάσματα που στοιχειώνουν τον εγκέφαλο μας– φαίνεται να έχουν μια δική τους ζωή. Αυτή η διαδικασία οπτικής συμπίεσης, στην οποία οι φωτογραφίες, οι προβολές και η ζωγραφική συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο έργο τέχνης, υποδηλώνει ότι όλη η θέαση ενός έργου τέχνης είναι μια μορφή μετατροπής του «πραγματικού» σε «φανταστικό».

Τέτοιες μέθοδοι, που υπονοούν ότι κάτι σημαντικό για το βασικό μοντέλο έχει «χαθεί στη μετάφραση», στρέφουν συχνά την εστίαση του θεατή στον παχύ, υλικό χαρακτήρα της χρωστικής ουσίας του λαδιού, τονίζοντας τόσο τις εκφραστικές της ικανότητες, όσο και τα ελαττώματά της.

Παρατηρούμε ότι στο έργο Now, Slow, Flow ο αλγόριθμος δημιουργεί αρχικά 3 διαφορετικά οριζόντια επίπεδα, σχεδόν ισοϋψή, προδίδοντας στο καθένα μια ιδιότητα που ανταποκρίνεται στην οπτική μετάφραση των αντίστοιχων λέξεων.

Στο πρώτο οριζόντιο επίπεδο, στο πάνω μέρος των έργων, που σχετίζεται ως επί το πλείστον με τη λέξη Now, αποτυπώνεται σε ένα μακρινό οπτικό πεδίο ένα δάσος και ενίοτε ένας συννεφιασμένος ουρανός, δημιουργώντας μια αίσθηση του παρόντος χρόνου στην σύνθεση. Οπτικά, ίσως πρόκειται για την πιο «καθαρή» και ρεαλιστική απεικόνιση στο συγκεκριμένο έργο, με κάποιες λίγες εξαιρέσεις.

Στο μεσαίο επίπεδο, στο οποίο επιδρά η λέξη Slow, δημιουργείται το πλέον αφηρημένο πεδίο των συνθέσεων με τους πλέον έντονους χρωματισμούς, ως απόρροια της επιρροής του έργου του Ρίχτερ στον αλγόριθμο. Επιπλέον, δημιουργείται το πλέον βαρύ κομμάτι των συνθέσεων, λειτουργώντας εξισορροπιστικά προς τα δύο ακραία επίπεδα.

Στο τρίτο επίπεδο –αρκετά προβλέψιμα– δημιουργείται το υδάτινο στοιχείο που παράγεται από την ερμηνεία της λέξης Flow, το οποίο –επηρεασμένο από τη βαρύτητα του μεσαίου επιπέδου– είναι τις περισσότερες φορές απολύτως ακίνητο, δίνοντας την αίσθηση της λίμνης.

Όλες αυτές οι λεπτές ισορροπίες, ανατρέπονται σε κάποια κομμάτια της συλλογής, ιδιαίτερα όταν η αλλαγή στη σειρά των λέξεων ερμηνεύεται από τον αλγόριθμο ως αλλαγή συναισθηματικής κατάστασης και όχι ως αλλαγή θέματος, δημιουργώντας σε κάποιες περιπτώσεις έντονους κυματισμούς, αλλά και μεταφορά του πρώτου επιπέδου στη θέση του δεύτερου ή ακόμα και στην αλλαγή της οριζόντιας βασικής φοράς των γραμμών του έργου σε κατακόρυφες (αυτό συμβαίνει σε μια μοναδική περίπτωση).

Η βασική μήτρα της σειράς, η οποία γέννησε την αρχική σύλληψη του έργου, δημιουργεί τα τρία προαναφερθέντα επίπεδα, αλλά με πολύ πιο συγκεχυμένα οπτικά στοιχεία και αρκετά αφαιρετικά. Καθώς ο αλγόριθμος άρχισε να εξελίσσεται, παρήγαγε πιο ευκρινή και ρεαλιστικά αποτελέσματα, κρατώντας πάντα τις βασικές αρχές της αρχικής μήτρας και των κατευθυντήριων οδηγιών.

Κάθε ψηφιακό έργο τέχνης της σειράς είναι απολύτως μοναδικό, χωρίς δυνατότητα να αναπαραχθεί από τον αλγόριθμο ξανά. Μπορεί κανείς να εκτυπώσει τα έργα. Οι εκτυπώσεις αυτές αποτελούν μια φυσικοποίηση ενός ψηφιακού προϊόντος που έχει σχεδιαστεί να λειτουργεί ηλεκτρονικά και η φυσική του αναπαραγωγή απλώς λειτουργεί συμπληρωματικά.

Όταν ολοκληρωθεί η καταχώρηση του κάθε έργου (mint) μοναδικά στην αλυσίδα κατανεμημένης εγγραφής (Blockchain), ο ιδιοκτήτης του εκάστοτε έργου μπορεί να λάβει τον μοναδικό κωδικό πιστοποιημένης κατανεμημένης εγγραφής, ο οποίος και πιστοποιεί τη μοναδική ηλεκτρονική κυριότητα του έργου στον μοναδικό κάτοχο του κωδικού αυτού. Ο κάτοχος του κωδικού κατέχει το έργο.

Ψηφιακά έργα τέχνης από τη σειρά Now, Slow, Flow

Το #1 ψηφιακό έργο της σειράς Now, Slow, Flow

Το #4 ψηφιακό έργο της σειράς Now, Slow, Flow

Το #10 ψηφιακό έργο της σειράς Now, Slow, Flow

Το #20 ψηφιακό έργο της σειράς Now, Slow, Flow

Για επίλογο ζητήσαμε από το ChatGPT να γράψει ένα ποίημα στα Αγγλικά με τίτλο Now, Slow, Flow σαν να το έγραφε η Maya Angelou. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα…

Now Slow Flow, a river's song

A soothing melody, all day long

The water's flow, a gentle pace

A balm for the soul, in this rat race

 

The sun shines bright, upon the shore

The trees stand tall, forevermore

The birds sing sweet, a symphony

Nature's beauty, for all to see

 

The water's flow, it moves with ease

A gentle breeze, a gentle tease

The world around, it moves so fast

But here, we find peace at last

 

Now Slow Flow, a river's song

A reminder to slow down, and be strong

For in the flow, we find our grace

A moment of peace, in this busy race

 

So let us take a moment, to be still

And listen to the river's thrill

For in its flow, we find our peace

And are reminded, to find our release.