ΓΝΩΡΙΣΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΑΠΛΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
Οκτώ απλά παιχνίδια διασκεδάζουν τα παιδιά και αποκαλύπτουν σε εμάς τους μεγάλους όσα θέλουμε να μάθουμε για τον ψυχισμό τους!
Για τον μεγάλο μου γιο, τον Γιώργο, ήμουν μία «μικρή μαμά». Με αστείρευτη όρεξη για παιχνίδι, ακόμη και μετά από ένα απαιτητικό 12ωρο στο ανταγωνιστικό περιβάλλον ενός περιοδικού, τα πάντα στο σπίτι μας ήταν αφορμή για διασκέδαση: Από το μπάνιο μέχρι το μαγείρεμα (κάπου εκεί αποδίδει και την αγάπη του για τη μαγειρική, που τον έκανε σήμερα έναν ευτυχισμένο σεφ). Είναι λοιπόν λογικό ότι ακόμη και οι ψυχαναλυτικές μας συζητήσεις γίνονταν μέσα από παιχνίδια. Άλλα τα επινοούσα στη στιγμή, άλλα μου τα πρότειναν παιδοψυχολόγοι κι εκπαιδευτικοί.
Το σίγουρο είναι πάντως ότι τα παιχνίδια βοήθησαν τη σχέση μας να είναι πιο αυθεντική, εκείνον να μοιράζεται με περισσότερη ευκολία ακόμη και όσα δυσάρεστα του συνέβαιναν, κι εμένα να τον μάθω όσο καλύτερα μπορούσα, ώστε να τον υποστηρίξω, να τον φροντίσω και να τον περιθάλψω.
Δεκαπέντε χρόνια μετά, εννοείται ότι παίζω τα ίδια παιχνίδια με τον μικρό του αδελφό, αφού είναι τσεκαρισμένα και δοκιμασμένα στο χρόνο. Παίζονται σε όλες τις ηλικίες και δεν χρειάζονται παρά μόνο δύο άτομα. Ευκαιρία λοιπόν να τα μοιραστώ κι εδώ!
Σημαντική σημείωση: Όλα αυτά τα παιχνίδια καλό είναι να παίζονται σε ασφαλές περιβάλλον. Βρείτε μία στιγμή της ημέρας που είστε οι δυό σας, χωρίς αποσπάσεις και τηλεφωνήματα, όταν η εστίασή σας είναι αποκλειστικά στο παιδί.
Παιχνίδι #1: Συμπλήρωσε τη φράση μου
Το πρώτο παιχνίδι είναι αυτό που λέει ο τίτλος: Ξεκινάτε μία φράση, την οποία το παιδί πρέπει να συμπληρώσει. Φροντίστε οι πρώτες φράσεις να είναι ανάλαφρες και, που και που, υπερβολικά αστείες, ώστε να κεντρίσετε το ενδιαφέρον του παιδιού και να ενεργοποιήσετε τη φαντασία του, βοηθώντας το να χαλαρώσει και να αποκρίνεται χωρίς φίλτρα.
Δοκιμάστε φράσεις όπως «σήμερα στο σχολείο η δασκάλα μας…» και «όταν η μαμά με μαλώνει, σκέφτομαι…», ανακατεύοντάς τες με φράσεις όπως «ο σκύλος έκανε κακά πάνω στο…» ή «ο παππούς γέμισε τόσο πολύ την κοιλιά του, που…».
Εάν δείτε ότι έχει όρεξη και το παιχνίδι «τραβάει», μπορείτε να μπείτε πιο βαθιά, όπως «εχθές που η μαμά μάλωσε με τον μπαμπά, εγώ σκέφτηκα…». Καταλάβατε. Ποτέ μα ποτέ μη συνεχίσετε εάν καταλάβετε ότι το παιδί έχει κουραστεί/βαρεθεί/νιώσει στριμωγμένο.
Παιχνίδι #2: Λέξη-λέξη
Πιο ανάλαφρο, με περισσότερο γέλιο, αλλά συνειρμικό. Αυτό το παιχνίδι χρειάζεται λίγη περισσότερη προσοχή από μεριάς σας, ώστε να «πιάσετε» το νόημα των συνειρμών του παιδιού και να μην μπείτε στον πειρασμό να το κατευθύνετε. Πώς παίζεται; Λέει ο ένας μία λέξη, και ο άλλος απαντά με την πρώτη λέξη που του έρχεται στο μυαλό. Δε χρειάζεται να βγάζει νόημα ή να είναι σχετική, ίσα-ίσα.
Που και που, μπορείτε να επαναλαμβάνετε λέξεις, για να δείτε εάν ανταποκρίνεται με τη λέξη που χρησιμοποίησε την πρώτη φορά. Όταν αισθανθεί έτοιμο, αφήστε το παιδί να αναλάβει τα ηνία. Έτσι θα νιώσει ότι έχει τον έλεγχο και θα καθοδηγήσει το παιχνίδι εκεί που επιθυμεί το ίδιο. Ετοιμαστείτε να ακούσετε πολλές φορές λέξεις όπως «κακά», «τσίσα» κ.λπ., ανάλογα με την ηλικία…
Παιχνίδι #3: Πάρε μου συνέντευξη
Προσποιούμενοι ότι παίρνει ο ένας συνέντευξη από τον άλλο, σαν να επρόκειτο για κάποιον άγνωστό σας αλλά διάσημο, έχετε την ευκαιρία να κάνετε όποια ερώτηση κατεβαίνει στο μυαλό σας, πίσω από την προστατευτική ασπίδα της προσποίησης.
Στην ουσία δεν μιλάει «ο Γιώργος» ή «η μαμά», αλλά ο «τάδε» και η «δείνα». Συνεπώς, ό,τι λέγεται δεν χρεώνεται στον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά στο «alter ego» του. Ετοιμαστείτε για μεγάλες αποκαλύψεις.
Παιχνίδι #4: Αντιστροφή ρόλων
Θέτοντας ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο, για πέντε π.χ. λεπτά, η μαμά γίνεται το παιδί και τούμπαλιν. Ξεκινήστε χωρίς να χρωματίζετε τον ρόλο σας ως παιδί με πολλά χαρακτηριστικά, ώστε να μη φορτώσετε το παιδί με ταμπέλες. Τουναντίον, επιλέξτε να μιλήσετε με σταθερή φωνή και να επαναλάβετε συνηθισμένες φράσεις του παιδιού, φράσεις που αναγνωρίζει ως δικές του, ώστε να αφεθεί και να θελήσει να «σας πιάσει» κι εκείνο σωστά.
Η μαγεία ξεκινά όταν το παιδί ανταποκρίνεται σαν να είναι η μαμά. Δείτε πώς αλλάζει τη φωνή του, τη στάση του σώματός του, τα λόγια του, και ανακαλύψτε πώς πραγματικά σας βλέπει.
Παιχνίδι #5: Μάντεψε ποιος είμαι
Ένα παρόμοιο παιχνίδι, που προσφέρει πολύ μεγαλύτερη γκάμα όσον αφορά στα πρόσωπα που μιμείται το παιδί τονίζοντας τα χαρακτηριστικά του, είναι το «μάντεψε ποιος». Όπως ακριβώς λέει το όνομα του παιχνιδιού, το παιδί μιμείται κάποιον που γνωρίζετε και οι δύο, μέχρι να καταλάβετε για ποιον πρόκειται.
Tip: Mη βιαστείτε να μαντέψετε, αφήστε το παιδί να ξεδιπλώσει μπροστά σας όλα τα χαρακτηριστικά που έχει εντοπίσει στον άνθρωπο που μιμείται. Προσωπικά σοκαρίστηκα όταν ο μικρός μου γιος μιμήθηκε τη νηπιαγωγό του ξεσπώντας σε φωνές και βίαιες κινήσεις. Μέχρι εκείνη την ώρα, η δασκάλα του έμοιαζε ήρεμη και ζεν. Μόνο μετά από το παιχνίδι μας, και αφού προέτρεψα τους υπόλοιπους γονείς της τάξης να δοκιμάσουν το ίδιο με τα δικά τους παιδιά, ανακαλύψαμε ότι χτυπούσε ένα κοριτσάκι της τάξης και τρόμαζε τα υπόλοιπα παιδιά.
Παιχνίδι #6: Ανάποδες φράσεις
Μία ο ένας, μία ο άλλος, αρχίστε να κάνετε δηλώσεις από την ανάποδη. Ξεκινήστε με ένα «Σε μισώ!» που θα τραβήξει αμέσως την προσοχή του και θα το βάλει στο νόημα, κάνοντάς το να αισθανθεί ότι μπορεί να σας πει το οτιδήποτε.
Το πιο πιθανό είναι να σας πει πράγματα όπως «μου αρέσει πάρα πολύ η φασολάδα» για φαγητά που μισεί, και αν εισπράξει από εσάς μία αντίδραση που θα το κάνει να αισθανθεί ασφάλεια, να σας πει και πράγματα όπως «μου αρέσει πολύ όταν μου ζητάς να μιλήσω στη γιαγιά», ή «τρελαίνομαι από χαρά όταν αργείς να γυρίσεις από τη δουλειά».
Παιχνίδι #7: Τι είδε το αρκουδάκι
Αυτό είναι ένα σοβαρό παιχνίδι, που προσωπικά χρειάστηκε να παίξω με το παιδί μου για να το βοηθήσω να μου πει δύσκολα πράγματα για έναν άνθρωπο που κανονικά θα έπρεπε να του εμπνέει ασφάλεια. Ήταν τόσο δύσκολο για εκείνον να μου εξομολογηθεί ότι αυτός ο άνθρωπος τον έκανε να νιώσει άβολα με το σώμα του, που τον απάλλαξα από το δύσκολο task μεταφέροντάς το στο αρκουδάκι του.
Μετά λοιπόν από μία επίσκεψη στον άνθρωπο που τον έκανε να νιώσει άβολα, αφού κατάλαβα ότι κάτι δεν είχε πάει καλά, ξάπλωσα δίπλα του στο κρεβάτι και του είπα: Μπορώ να μιλήσω, παρακαλώ, με τον κύριο αρκούδο σας;
Μόνο όταν μου απάντησε σαν ο ίδιος ο αρκούδος, άρχισα να του κάνω ερωτήσεις γενικές κι αόριστες, έως αδιάφορες, μέχρι και αστείες. Σιγά σιγά οι ερωτήσεις γίνονταν πιο συγκεκριμένες, προσέχοντας πάντα να μη διασχίσω τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στο παιχνίδι και την πίεση. Με πολλή υπομονή, κατάφερα ώρα αργότερα, να μάθω «τι είδε το αρκουδάκι» όσο ήταν στα χέρια του γιου μου την ώρα που βρισκόταν με τον συγκεκριμένο άνθρωπο και να τον ξεμπροστιάσω, κρατώντας τον μακριά από το παιδί.
Παιχνίδι #8: Παραμύθι με όνομα
Αυτό το παιχνίδι είναι κυρίως ψυχοθεραπευτικό. Αφού το παιδί έχει περάσει κάτι τραυματικό ή δύσκολο, και αφού το έχετε συζητήσει, έχει κλάψει και έχει αρχίσει να το επεξεργάζεται, παίρνετε την εμπειρία και τη μετατρέπετε σε παραμύθι. Συνήθως ο κεντρικός ήρωας έχει το όνομα του παιδιού, κάποιος παραποιημένο. Για τον γιο μου το Γιώργο, το alter ego του ήταν ο Γιούργκεν.
Ο Γιούργκεν, λοιπόν, στην αρχή του παραμυθιού βίωνε μία κατάσταση ίδια με εκείνη που είχε μόλις ζήσει ο Γιώργος, είχε όμως το ελεύθερο να αντιδράσει όπως ήθελε στη δύσκολη κατάσταση που έζησε, και κάποιες φορές το παρατραβούσε, προκαλώντας στον Γιώργο ένα γέλιο λυτρωτικό, που τον γαλήνευε. Δεν ήταν λίγες οι φορές που μου ζητούσε ο ίδιος να του πω ένα παραμύθι για τον Γιούργκεν, ή μου έλεγε: Θα μου πεις τι έκανε ο Γιούργκεν όταν τον χτύπησε ο συμμαθητής του;