«HANGXIETY»: ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΠΟΥ ΣΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ ΧΑΝΓΚΟΒΕΡ ΕΧΕΙ ΟΝΟΜΑ

Βγήκες, ήπιες και τώρα πρέπει να αντιμετωπίσεις την επόμενη μέρα. Πέρα από τον πονοκέφαλο και τη ναυτία, έχεις έντονο άγχος αλλά και ενοχές για όσα έκανες ή είπες το προηγούμενο βράδυ. Μήπως έχεις πάθει «hangxiety»;

Βγαίνεις για ένα «χαλαρό» ποτό αλλά καταλήγεις για άλλη μια φορά να γυρίζεις σπίτι το πρωί μετά από μερικά «τελευταία» σφηνάκια και μια μπίρα για σβήσιμο. Λογικά την επόμενη μέρα θα νιώθεις χάλια –το ξέρεις αλλά δεν μπορείς να κάνεις κάτι γι' αυτό μιας και δεν είναι στο χέρι σου. Απλά προσπαθείς να αντιμετωπίσεις τον πονοκέφαλο χωρίς να πάρεις παυσίπονα.

Το χειρότερο, όμως, που μπορεί να βιώσεις δεν είναι το βαρύ κεφάλι, ο στομαχόπονος ή οι ζαλάδες. Είναι το άγχος για όσα έκανες ή είπες το προηγούμενο βράδυ. Το φαινόμενο φαίνεται να είναι τόσο συχνό που απέκτησε και όνομα. Λέγεται «hangxiety», ένας συνδυασμός των λέξεων «hangover» και «anxiety», και δηλώνει τα συναισθήματα ενοχής και άγχους που μπορεί να νιώθουμε την επόμενη μέρα.

Παρόλο που δεν πρόκειται για ιατρικό όρο, οι ειδικοί φαίνεται να έχουν ασχοληθεί με τους παράγοντες που το προκαλούν αφού φαίνεται να είναι μια συνηθισμένη εμπειρία.

Όλα είναι θέμα εγκεφάλου

Όταν διαβάζω τι προκαλεί το αλκοόλ στον εγκέφαλο νιώθω σχεδόν το ίδιο συναίσθημα όπως όταν διαβάζω για τα τοξικά φυτοφάρμακα στα φρούτα και τα λαχανικά. Το αλκοόλ αλλάζει τη χημεία του εγκεφάλου με τρόπο που μας κάνει να συμπεριφερόμαστε διαφορετικά, να χαλαρώνουμε αλλά και να ξεχνάμε και να αγχωνόμαστε μόλις σταματήσουμε να πίνουμε.

Αν εξετάσουμε την κατάσταση αναλυτικότερα, θα δούμε ότι το αλκοόλ στοχεύει τον υποδοχέα Gaba (Γ-αμινοβουτυρικό οξύ), νευροδιαβιβαστής ο οποίος στέλνει χημικά μηνύματα μέσω του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος για να αναστείλει τη δραστηριότητα των νευρικών κυττάρων.  Με απλά λόγια, ηρεμεί τον εγκέφαλο, διεγείροντας τον Gaba, γι' αυτό και όταν πίνουμε είμαστε χαλαροί και ευδιάθετοι.

Παράλληλα, μπλοκάρει το γλουταμινικό οξύ, έναν διεγερτικό νευροδιαβιβαστή που ουσιαστικά κρατά την εγκεφαλική δραστηριότητα σε εγρήγορση. Περισσότερο γλουταμικό σημαίνει περισσότερο άγχος, και το αντίστροφο, γι' αυτό όταν κάποιος πίνει πολύ νιώθει λιγότερο αγχωμένος από όταν πίνει λίγο. Ωστόσο, ο οργανισμός καταλαβαίνει αυτή τη νέα ανισορροπία στις χημικές ουσίες του εγκεφάλου και προσπαθεί να διορθώσει την κατάσταση. Έτσι, όταν σταματήσουμε να πίνουμε καταλήγουμε με αφύσικα χαμηλή λειτουργία του Gaba και αύξηση του γλουταμινικού, κατάσταση που οδηγεί σε άγχος.

Για να το κατανοήσει κανείς καλύτερα, αρκεί να σκεφτεί το παράδειγμα με την ινσουλίνη που δίνει η δημοσιογράφος του Guardian, Amy Fleming: «Είναι λίγο σαν να τρώτε πολλά γλυκά και ο οργανισμός σας μπαίνει σε υπερπαραγωγή ινσουλίνης για να επαναφέρει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σε φυσιολογικά επίπεδα. Μόλις τα γλυκά χωνευτούν, όλη αυτή η ινσουλίνη προκαλεί την κατάρρευση του σακχάρου στο αίμα σας».

Οι ειδικοί λένε ότι ο εγκέφαλος μπορεί να χρειαστεί μία ή δύο μέρες για να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση ενώ αν η ποσότητα και η συχνότητα της κατανάλωσης αλκοόλ είναι πολύ μεγάλη ενδέχεται να χρειαστούν ακόμα και εβδομάδες.

Ένας ακόμα λόγος που το αλκοόλ προκαλεί άγχος

Μια ακόμη αιτία του άγχους που νιώθουμε μετά από μια νύχτα με αλκοόλ είναι το γεγονός ότι δεν μπορούμε να θυμηθούμε τα ντροπιαστικά πράγματα που κατά πάσα πιθανότητα είπαμε ή κάναμε ενώ ήμασταν μεθυσμένοι. Και αυτό είναι άλλο ένα αποτέλεσμα των μειωμένων επιπέδων γλουταμινικού οξέος. «Χρειάζεστε το γλουταμινικό για να δημιουργείτε αναμνήσεις», εξηγεί στον Guardian ο David Nutt, καθηγητής νευροψυχοφαρμακολογίας στο Imperial College του Λονδίνου. «Μόλις φτάσετε στο έκτο ή έβδομο ποτό, το σύστημα του γλουταμινικού μπλοκάρεται, γι' αυτό και δεν μπορείτε να θυμηθείτε πράγματα».

Ποιο βιώνουν το περισσότερο άγχος

Μια φίλη μου που συχνά δεν θυμάται όσα κάνει ή λέει όταν πίνει πολύ, μου έχει πει ότι η πρώτη φορά είναι λίγο τρομακτική αλλά μετά το συνηθίζεις και δεν σε νοιάζει. Πράγματι, φαίνεται ότι το hangxiety δεν επηρεάζει όλους τους ανθρώπους το ίδιο.

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Personality and Individual Differences, εξέτασε υγιείς νέους ανθρώπους σχετικά με τα επίπεδα άγχους τους πριν, κατά τη διάρκεια και το πρωί μετά από την κατανάλωση αλκοόλ. Αυτό που διαπίστωσαν οι ερευνητές ήταν ότι τα άτομα που ήταν πιο ντροπαλά είχαν την επόμενη μέρα πολύ υψηλότερα επίπεδα άγχους από τα άτομα που δεν ήταν ντροπαλά. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι η επίδραση του αλκοόλ στα επίπεδα του υποδοχέα Gaba είναι πιο έντονη σε αυτούς τους ανθρώπους.

Τι μπορείς να κάνεις για να αποφύγεις το hangxiety

Μάλλον όχι πολλά. Σίγουρα το να πίνει κανείς λιγότερο είναι μια λύση. Σκέψου ότι το ποτό μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του κοινωνικού άγχους βραχυπρόθεσμα, αλλά μπορεί να έχει επιζήμιες συνέπειες μακροπρόθεσμα.

Άλλοι, όπως η φίλη που προανέφερα, θα πουν ότι το να περάσει αυτή η αίσθηση είναι απλά θέμα χρόνου επειδή πρόκειται για χημικές διεργασίες του εγκεφάλου οι οποίες αργά ή γρήγορα θα επανέλθουν στις «εργοστασιακές ρυθμίσεις». Γενικά, ο ύπνος, το καλό φαγητό και η ενυδάτωση βοηθούν στην επαναφορά της ισορροπίας του εγκεφάλου. Επίσης, ένας μικρός περίπατος ή η επικοινωνία με έναν φίλο μπορεί να βοηθήσει στην τόνωση της ψυχολογίας.

Αν το άγχος είναι πολύ έντονο και συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα, όπως τρέμουλο ή ταχυπαλμίες, τα οποία επιμένουν για πολλές ώρες, πρέπει να απευθυνθεί κανείς σε έναν ειδικό. Και σε κάθε περίπτωση, να σκεφτεί την επιλογή του να μειώσει την κατανάλωση αλκοόλ.