Η ΝΕΑ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΟΥ ΒΟΗΘΑΕΙ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ
Μια μέθοδος μάθησης που προτάθηκε πρόσφατα για άτομα στο φάσμα του αυτισμού φάνηκε ότι επιταχύνει τη μαθησιακή διαδικασία και μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της οπτικής αντίληψης. Πόσο βοηθητική μπορεί να είναι σε άτομα με μαθησιακές δυσκολίες;
Όλοι ξέρουμε ότι για να μάθουμε απαιτείται αρχικά γνωριμία με το αντικείμενο και στη συνέχεια επανάληψη, είτε αυτό σημαίνει διάβασμα, είτε αυτό σημαίνει πρακτική εφαρμογή και εξάσκηση – αν όχι και τα δύο μαζί. Όπως και να ’χει, η μάθηση είναι μια κοπιώδης και συχνά μακροχρόνια διαδικασία, ειδικά για ανθρώπους με μαθησιακές δυσκολίες.
Πόσο μάλλον για τους ανθρώπους με προβλήματα αυτισμού, για τους οποίους η βελτίωση της αντιληπτικής ικανότητας είναι μια πρόκληση, σύμφωνα με τους ειδικούς. Κάτι τέτοιο απαιτεί μακρά και κουραστική εκπαίδευση, ενώ συνυπάρχουν κι άλλες δυσκολίες που χαρακτηρίζουν τον αυτισμό, όπως η ικανότητα γενίκευσης της μάθησης σε νέες καταστάσεις.
Η μέθοδος που βοηθάει όσους έχουν μαθησιακές δυσκολίες
Αυτή η λίγο πιο απαιτητική στην εκπαίδευση ομάδα των συνανθρώπων μας γίνεται τώρα η αιτία για να ανακαλυφθούν νέοι δρόμοι στη μάθηση. Πρόσφατη μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ προτείνει μια νέα μέθοδο μάθησης για άτομα με αυτισμό, η οποία μπορεί να επιταχύνει σημαντικά τη μαθησιακή διαδικασία και την οπτική αντίληψη.
Η μέθοδος βασίζεται στην έκθεση ενός ατόμου για λίγα δευτερόλεπτα σε μια εργασία που έχει ήδη μάθει. Πρόκειται για μια διαφορετική διδακτική πρακτική από τη συνηθισμένη, που ενισχύει τις νέες δεξιότητες μέσω της διάρκειας και της επανάληψης.
«Σήμερα γνωρίζουμε ότι ένα μεγάλο μέρος της μάθησης δεν κατακτάται σε επίσημα περιβάλλοντα εκπαίδευσης, αλλά στη συνέχεια, μέσω διαδικασιών αφομοίωσης και ενίσχυσης της μνήμης που συμβαίνουν εκτός συνειδητής λειτουργίας, για παράδειγμα, όταν ο εγκέφαλός μας κοιμάται» ανέφερε ο επικεφαλής της έρευνας, καθηγητής Nitzan Censor.
Οι τυπικές διαδικασίες μάθησης αποδεικνύονται υποδεέστερες
«Ωστόσο, οι τυπικές μέθοδοι διδασκαλίας εξακολουθούν να υποστηρίζουν την προσέγγιση: “αν θες να παίξεις πιάνο, θα πρέπει να εξασκηθείς παίζοντας για πολλές ώρες κάθε μέρα έως ότου το παίξιμο γίνει δεύτερη φύση σου”. Εμείς εντοπίσαμε έναν εναλλακτικό μηχανισμό μάθησης που χρησιμοποιεί τα “αναμνηστικά φλας” –μια σύντομη έκθεση του ματιού σε κάτι που έχει ήδη γνωρίσει– προκειμένου ο εγκέφαλος να αφομοιώσει και να γενικεύσει τις δεξιότητες που αναπτύχθηκαν», εξήγησε ο ίδιος.
Η ερευνητική ομάδα εξέτασε περίπου 30 ενήλικες με αυτισμό υψηλής λειτουργικότητας. Τους ζητήθηκε να δουν μια απλή οπτική εικόνα και να την κατανοήσουν (για παράδειγμα, να προσδιορίσουν την κατεύθυνση των γραμμών που εμφανίζονται για κλάσματα δευτερολέπτου στην οθόνη). Μετά από αυτό, οι συμμετέχοντες εκτίθονταν καθημερινά στο ίδιο οπτικό ερέθισμα μόνο για λίγα δευτερόλεπτα.
Στο τέλος της διαδικασίας, αν και οι συμμετέχοντες μελέτησαν την εργασία για ελάχιστο χρονικό διάστημα, η απόδοσή τους βελτιώθηκε σημαντικά, κατά περίπου 20-25% σε σχέση με την τυπική μαθησιακή προσέγγιση της επανάληψης και σε βαθμό παρόμοιο με τα επιτεύγματα των τυπικών ανθρώπων.
Επιπλέον, ακόμη και όταν παρουσιάστηκε το υπό μάθηση ερέθισμα σε καινούργια θέση, φάνηκε ότι όσοι είχαν χρησιμοποιήσει τη μέθοδο των «αναμνηστικών φλας», απέδωσαν καλύτερα. Πράγμα που σημαίνει ότι ήξεραν πώς να γενικεύσουν τις δεξιότητες που έμαθαν στην πρώτη εργασία. Η επιτυχία στο κομμάτι της γενικευμένης μάθησης θεωρείται αρκετά σημαντική, καθώς πρόκειται για δεξιότητες που δυσκολεύουν πολύ τα άτομα με αυτισμό.
Ο εγκέφαλος μαθαίνει και... αλλιώς
«Έχουμε ήδη αποδείξει σε προηγούμενες μελέτες ότι οι διαδικασίες αφομοίωσης της μάθησης μπορούν να βελτιωθούν μέσω των αναμνηστικών φλας. Έχουμε δείξει ότι δεν χρειάζεται παρατεταμένος χρόνος εξάσκησης για να αφομοιωθεί μια εικόνα – αρκεί να την “αναβοσβήνουμε” για λίγα δευτερόλεπτα, ώστε να διεγείρουμε το σχετικό εγκεφαλικό δίκτυο, και ο εγκέφαλος στη συνέχεια θα αφομοιώσει το υλικό μόνος του», ανέφερε ο καθηγητής.
Τα άτομα με αυτισμό συχνά δυσκολεύονται να μάθουν και να γενικεύσουν τη μάθηση, δηλαδή να χρησιμοποιήσουν εργαλεία που έχουν μάθει σε νέες εργασίες. Μέσα από σύντομα φλας οπτικών ερεθισμάτων, οι ερευνητές μπόρεσαν να παράξουν μάθηση πανομοιότυπη με την επαναλαμβανόμενη όσον αφορά την αποτελεσματικότητα. Πράγμα που πολύ απλά σημαίνει ότι μειώθηκε σημαντικά ο χρόνος μάθησης.
Σύμφωνα με τον καθηγητή, η νέα μέθοδος μπορεί να έχει σημαντικές εφαρμογές σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. Η νέα έρευνα θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για πιο ουσιαστικές προσεγγίσεις στη μάθηση για άτομα με αυτισμό. Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση μετά από νευρολογικούς τραυματισμούς, δηλαδή στην εκπαίδευση του εγκεφάλου για την αναγέννηση των κατεστραμμένων νευρωνικών συνδέσεων, μέσω συντομότερης «προπόνησης».