Kamboopics

ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΜΑ ΜΕ ΤΑ ΤΑΤΟΥΑΖ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΜΑΣ

Τα σενάρια που έχουμε ακούσει για τα τατουάζ είναι πολλά. Πώς εγκαθίστανται στο σώμα μας και γιατί ο τρόπος που επιδρούν στο ανοσοποιητικό μπορεί να κρύβει και κάποιο θετικό για την επιστήμη της ιατρικής;

Θυμάμαι τη φρίκη στα βλέμματα των γονιών της εποχής μου, όταν τα παιδιά τους –που τότε ήταν ήδη 20ρηδες– τους ανακοίνωναν ότι θα έκαναν τατουάζ ή, ακόμη χειρότερα, όταν έβλεπαν τα τατουάζ πάνω χωρίς να έχει προηγηθεί ανακοίνωση.

Κάποιες φίλες μου επέλεγαν σημεία που δεν θα τα έβλεπαν ποτέ οι γονείς τους και όλο αυτό καταντούσε ένα είδος μυστικής επανάστασης. Μέχρι που και τα τατουάζ «νομιμοποιήθηκαν» και τώρα μοιάζεις η εξαίρεση στον κανόνα αν δεν έχεις ούτε ένα. Υπολογίζεται ότι το 10% των ενηλίκων στις δυτικές χώρες έχουν τατουάζ.

Τι να προσέξεις όταν κάνεις τατουάζ

Αν και οι γονείς των 90s και των 00s ανησυχούσαν περισσότερο για την κοινωνική διάσταση των τατουάζ, έχουν αναφερθεί και ορισμένοι κίνδυνοι για την υγεία: επιμολύνσεις, αλλεργικές αντιδράσεις και μετάδοση νοσημάτων σε περίπτωση που δεν έχει γίνει σωστή απολύμανση των εργαλείων.

Όλα αυτά είναι λίγο-πολύ γνωστά και μπορείς να τα αποφύγεις ή τουλάχιστον να περιορίσεις τις πιθανότητες αν είσαι προσεκτικός στην επιλογή tattoo artist και έχεις μιλήσει με δερματολόγο. Εννοείται βέβαια ότι τα τατουάζ είναι καλύτερο να αποφεύγονται από όσους πάσχουν από χρόνιες δερματικές παθήσεις, όπως ψωρίαση, έκζεμα ή τάση χηλοειδών ουλών και ότι χρειάζονται προστασία στον ήλιο

Τατουάζ
Unsplash Toa Heftiba

Πιθανά αρνητικά σενάρια

Οι ειδικοί όμως τώρα μελετούν διεξοδικά πώς το δέρμα επηρεάζεται από τις χρωστικές ουσίες των μελανιών και των συναφών χημικών προϊόντων τους και ως συνήθως δεν συμφωνούν. Άλλοι εντοπίζουν πιθανά προβλήματα κι άλλοι πιθανά θετικά σενάρια για τη μελέτη του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το ανοσοποιητικό σύστημα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ορισμένα από τα συστατικά του μελανιού μπορεί να είναι τοξικά, σύμφωνα και με πρόσφατη έρευνα. Οι μελέτες όμως τώρα επικεντρώνονται στο ότι τα νανο-σωματίδια του μελανιού πιθανόν να καταλήγουν και σε άλλα όργανα του σώματος.

Τατουάζ: Τι συμβαίνει στο δέρμα

Μέχρι οι επιστήμονες να καταλήξουν σε κάποιο γενικά αποδεκτό πόρισμα, ας δούμε πώς αντιδρά το δέρμα σε ένα τατουάζ. Σημαντική πληροφορία ότι οι βελόνες που χρησιμοποιούνται διαπερνούν το ανώτερο στρώμα του δέρματος, μερικές φορές σε βάθος που φτάνει τα 2 χιλιοστά.

Η επιδερμίδα είναι το πρώτο φράγμα του ανοσοποιητικού συστήματος και είναι σε μεγάλο βαθμό εφοδιασμένη με αμυντικά κύτταρα που σπεύδουν να αναλάβουν δράση όταν παραβιαστεί.

Η πρωταρχική οδηγία αυτών των κυττάρων είναι να απομακρύνουν οτιδήποτε ξένο και να το καταστρέψουν, έτσι ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία επούλωσης. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα κάνει συνεχώς ό,τι μπορεί για να καταστρέψει τα τατουάζ, αλλά αποτυγχάνει. Η κατανόηση του γιατί αποτυγχάνει θα μπορούσε να μας οδηγήσει σε μία από τις πιο σημαντικές λειτουργίες του σώματος.

Η βιολογική εξήγηση

Ο Έλληνας μοριακός βιολόγος Γιάννης Πρασσάς, που εργάζεται στο νοσοκομείο Mount Sinai στο Τορόντο του Καναδά, έχει προσπαθήσει να εξηγήσει τον μηχανισμό συμβίωσης με τα τατουάζ που διατηρεί το σώμα μας:

«Δίπλα μας, κάτω μας, πάνω μας και μέσα μας υπάρχει παντού ένας θαυμαστός κόσμος μικροοργανισμών. Τα περισσότερα από αυτά είναι ακίνδυνα ή καθίστανται έτσι από τις προστατευτικές επιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος μας, και πολλά είναι ευεργετικά.

»Ωστόσο, αρκετά είδη βακτηρίων είναι παθογόνα και προκαλούν μολυσματικές ασθένειες, Γι’ αυτό και πρέπει να υπάρχει πολύ αυστηρός έλεγχος του ποιος μικροοργανισμός επιτρέπεται να περάσει μέσα και ποιος όχι.

»Εξελικτικά έχουμε αναπτύξει πάρα πολύ έξυπνους μηχανισμούς προστασίας από τους εξωτερικούς μικροοργανισμούς. Ένας από αυτούς είναι το θαυμαστό μας δέρμα. Το δέρμα μας είναι ένα πραγματικά εκπληκτικό όργανο που βρίσκεται σε μια διαρκή φάση ανανέωσης κάθε 3-4 εβδομάδες.

»Περίπου 1 χιλιοστό κάτω από την επιδερμίδα μας υπάρχει μια σειρά από βλαστικά κύτταρα δέρματος που διαρκώς γεννάνε νέα κύτταρα. Αυτά αντικαθιστούν ισόποσα τα κύτταρα που καθημερινά αποκόβονται και απομακρύνονται από την ανώτερη επιφάνεια. Αυτή η διαρκής ανανέωση των κυττάρων της ανώτερης επιφάνειας είναι ένας πρώτος, σημαντικός τρόπος άμυνας από εισβολείς.

Τατουάζ
iStock

»Επίσης λίγο κάτω από την εξωτερική επιφάνεια υπάρχει μια λεπτή, όξινη στιβάδα που βρίσκεται εκεί σε περίπτωση που κάτι βλαβερό περάσει ώστε να το κάψει με το χαμηλοί pH. Ταυτόχρονα, υπάρχει και μια μόνιμη στρώση gel από ενδογενή αντιβιοτικά πεπτίδια για έξτρα έλεγχο των “συνόρων”.

»Παρά τις πολλαπλές γραμμές άμυνας, κάποιοι μικροοργανισμοί (βακτήρια και ιοί) μπορεί να βρουν τρόπο να μπουν μέσα μας (π.χ. αν πατήσουμε κανένα καρφί). Εκεί όμως τους περιμένουν κύτταρα της πρωτογενούς άμυνας που ονομάζονται μακροφάγα. Καραδοκούν κάτω από την επιφάνεια του δέρματος μας και αν αντιληφθούν κάποιον εισβολέα, τον εγκολπώνουν μέσα στο όξινο περιβάλλον τους, ώστε να τον διαλύσουν. Μερικές φορές ενεργοποιούν, μέσω διάφορων μηχανισμών, μια κατάσταση γενικού συναγερμού, τη φλεγμονή.

»Τι συμβαίνει με το μελάνι των τατουάζ; Τα μακροφάγα το αναγνωρίζουν ως ξένο εισβολέα, οπότε το εγκολπώνουν για να το διαλύσουν. Όμως αυτό το μελάνι, σε αντίθεση με τους μικροοργανισμούς, δεν διασπάται από το όξινο περιβάλλον τους. Και έτσι, τα μακροφάγα ζουν πλέον με το μελάνι μέσα τους».

Όταν αυτά πεθάνουν, άλλα μακροφάγα σπεύδουν να περικλύσουν το μελάνι που έχει απελευθερωθεί προτού διαρρεύσει στο σώμα. Αυτός ο μηχανισμός έχει σαν αποτέλσμα εμείς να βλέπουμε το χρώμα στο δέρμα.

Τατουάζ
Unsplash_ Lucas Lenzi

Πιθανά θετικά σενάρια

Πρόσφατα όμως οι ειδικοί φαίνεται ότι εντόπισαν και κάποιο πιθανό θετικό των τατουάζ. Θεωρούν ότι ο τρόπος που γίνονται αποδεκτά από το σώμα, ίσως μπορεί να ενισχύσει την ανοσία, δίνοντας έτσι ιδέες στην τεχνολογία να μιμηθεί αυτή τη διαδικασία προς όφελος της γενικής υγείας. Τι σημαίνει αυτό;

Παρά την αρχική τάση του σώματος να επιτεθεί στο δέρμα που έχει υποστεί τατουάζ, μερικά μικρά κομμάτια βλάβης στο δέρμα θα μπορούσαν να καταστήσουν τα κοντινά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος πιο δραστήρια. Σα να νιώθουν μόνιμη απειλή.

Μερικοί ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που κάνουν συχνά τατουάζ φαίνεται, τουλάχιστον για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, να έχουν υψηλότερα επίπεδα ορισμένων ανοσολογικών τιμών, συμπεριλαμβανομένων των αντισωμάτων, στο αίμα τους.

Αλλά τα περισσότερα αντισώματα δεν σημαίνουν απαραίτητα καλύτερη ανοσία και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη αίσθηση του πόσο διαρκούν αυτά τα αποτελέσματα, προειδοποιούν άλλοι ειδικοί. Ανεξάρτητα από το αν τα ίδια τα τατουάζ ενισχύουν την ανοσία, δεν αποκλείεται ο μηχανισμός τους να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για την τεχνολογία, ώστε να επινοήσει τρόπους για να το πετύχει η ίδια.

SLOW MONDAY NEWSLETTER

Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.