ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΗΚΕ ΠΙΟ ΑΠΛΗ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ

Μια νέα αιματολογική εξέταση αλλάζει όσα ξέραμε για τη χοληστερόλη και προβλέπει καλύτερα τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Φέτος, για πρώτη φορά οι δικαιούχοι στην Ελλάδα λάβαμε SMS από το υπουργείο Υγείας για δωρεάν εξετάσεις ελέγχου της χοληστερόλης, του σακχάρου και των τριγλυκεριδίων. Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση Καρδιαγγειακών Κινδύνων, για άτομα ηλικίας από 30 έως 70 ετών.

Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι εδώ και πολλά χρόνια η κύρια αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, στοιχίζουν 17,9 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο.

Η χοληστερόλη ευθύνεται για 3,6 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, με τον γενετικό παράγοντα να είναι καθοριστικής σημασίας. Ακόμα κι αν προσέχετε τη διατροφή σας και ασκείστε τακτικά, δεν απαλλάσσεστε από τον κίνδυνο εμφάνισης υψηλής χοληστερόλης, γιατί μπορεί να είναι… ευγενική προσφορά των γονιών σας.

iStock

Όπως αντιλαμβάνεστε, βοηθούν ιδιαίτερα οι προσυμπτωματικοί έλεγχοι. Ο έλεγχος που γίνεται στην Ελλάδα τσεκάρει την ολική χοληστερόλη (TCHOL), τη χοληστερόλη των χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (LDL-C), τη χοληστερόλη των υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεϊνών (HDL-C), τα τριγλυκερίδια (Tgs), το σάκχαρο αίματος – γλυκόζη (CL) και την λιποπρωτεΐνη-α.

Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΔΩ ΚΑΙ 60 ΧΡΟΝΙΑ Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΤΡΕΧΟΥΝ ΥΨΗΛΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ.

Η συγκεκριμένη ουσία –που μοιάζει με λίπος στο αίμα– είναι μεν απαραίτητη για την κατασκευή κυττάρων και την παραγωγή ορισμένων βιταμινών και ορμονών, αλλά σε πολύ υψηλά επίπεδα συσσωρεύεται στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Σχηματίζονται έτσι εναποθέσεις, που είναι γνωστές ως πλάκες. Όταν σπάει μια πλάκα, μπορεί να σχηματιστεί θρόμβος και να φράξει εντελώς το αγγείο, κάτι που οδηγεί σε καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Το Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας Chalmers της Σουηδίας, σε συνεργασία με την ιατρική σχολή του Harvard, ανακάλυψε έναν πιο απλό τρόπο εξέτασης που δίνει πιο ακριβή αποτελέσματα από τη μέτρηση της χοληστερόλης στο αίμα. Είναι μια εξέταση αίματος που μετρά συνδυασμό λιποπρωτεϊνών.

Ο Jakub Morze, κύριος συγγραφέας της μελέτης και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Chalmers, επισήμανε ότι «έως τώρα δεν ήταν σαφές εάν έχουν τον ίδιο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων δύο ασθενείς που έχουν το ίδιο συνολικό επίπεδο “κακής χοληστερόλης”, αλλά διαφέρουν ως προς ορισμένα χαρακτηριστικά (βλ. τύπος λιποπρωτεΐνης, μέγεθος, περιεκτικότητα σε λιπίδια). Γι’ αυτό και ο στόχος της μελέτης μας ήταν να προσδιοριστεί η σημασία αυτών των διαφορετικών παραμέτρων.

iStock

»Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μελέτη του είδους μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα δείχνουν για πρώτη φορά τη σχετική σημασία των τριών κύριων οικογενειών λιποπρωτεϊνών για τον πιθανό κίνδυνο καρδιακών παθήσεων».

Όπως εξήγησαν οι ερευνητές, η χοληστερόλη μαζί με άλλα λίπη μεταφέρονται μέσω του αίματος από «εξειδικευμένα» σωματίδια, που ονομάζονται λιποπρωτεΐνες. Χωρίζονται σε τέσσερις κύριες κατηγορίες:

• Οι τρεις από αυτές έχουν μια ειδική πρωτεΐνη στην επιφάνειά τους, που ονομάζεται απολιποπρωτεΐνη Β (apoB). Όταν αυτές οι λιποπρωτεΐνες υπάρχουν σε περίσσεια, μπορούν να οδηγήσουν σε εναπόθεση χοληστερόλης στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, γι’ αυτό και έχει ονομαστεί «κακή».
• Η τέταρτη κύρια κατηγορία βοηθά στην απομάκρυνση της περίσσειας χοληστερόλης από την κυκλοφορία του αίματος και τη μεταφορά της πίσω στο ήπαρ. Την ξέρουμε ως «καλή» χοληστερόλη.

Στον έλεγχο, λοιπόν, ο γιατρός βλέπει συνδυαστικά τα νούμερα «καλής» και «κακής» χοληστερόλης.

«Δεδομένου όμως ότι η χοληστερόλη δεν μπορεί να κυκλοφορήσει ή να προκαλέσει βλάβη χωρίς τη λιποπρωτεΐνη-φορέα της, επικεντρωθήκαμε στη μέτρηση των λιποπρωτεϊνών που φέρουν την “κακή χοληστερόλη” ως πιθανό καλύτερο δείκτη μελλοντικού κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων».

Ο έλεγχος έγινε σε δείγματα αίματος περισσότερων από 200.000 ατόμων χωρίς ιστορικό καρδιακών παθήσεων, που προέρχονται από τη UK Biobank (μεγάλης κλίμακας βιοϊατρική βάση δεδομένων και ερευνητικός πόρος). Μετρήθηκε ο αριθμός και το μέγεθος λιποπρωτεϊνών μεταφοράς χοληστερόλης στο αίμα, δίνοντας έμφαση στις λιποπρωτεΐνες που φέρουν την πρωτεΐνη apoB, η οποία βρίσκεται σε όλους τους φορείς της «κακής χοληστερόλης».

Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες για έως και 15 χρόνια και εξέτασαν ποια πρότυπα τύπων και μεγεθών λιποπρωτεϊνών συνδέονταν ισχυρότερα με μελλοντικές καρδιακές προσβολές. Τα ευρήματά τους επικυρώθηκαν από ξεχωριστή σουηδική μελέτη. Μαζί, οι εργασίες επέτρεψαν την πιο ολοκληρωμένη αξιολόγηση για το πώς οι λιποπρωτεΐνες της «κακής χοληστερόλης» συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων.

iStock

«Διαπιστώσαμε ότι η apoB είναι ο καλύτερος δείκτης για τον έλεγχο του κινδύνου καρδιακών παθήσεων. Δεδομένου ότι υποδεικνύει τον συνολικό αριθμό των σωματιδίων “κακής χοληστερόλης” που μετρώνται, προσφέρει μια πιο ακριβή εξέταση από τις τυπικές μετρήσεις χοληστερόλης», διευκρίνισε ο Morze.

Ξεκαθάρισε πως «αυτό δεν σημαίνει ότι οι συμβατικές εξετάσεις είναι αναποτελεσματικές. Γενικά έχουν καλή απόδοση. Ωστόσο, σε περίπου 1 στους 12 ασθενείς οι τυπικές εξετάσεις χοληστερόλης ενδέχεται να υποτιμούν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Αυτό είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη, καθώς το 20 με 40% όλων των πρώτων περιστατικών καρδιαγγειακών παθήσεων είναι θανατηφόρα. Με τη μετάβαση σε εξετάσεις apoB, μπορούμε να βελτιώσουμε το ποσοστό ακρίβειας και ενδεχομένως να σώσουμε ζωές».