ΠΩΣ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ;

Οι έως τώρα μελέτες έδειχναν πως ο γάμος κάνει καλό στην υγεία του εγκεφάλου. Αυτό αμφισβητείται από μια νέα έρευνα, η οποία δείχνει ότι στην πράξη, μεγαλύτερη σημασία έχει το πόσο ικανοποιημένοι είμαστε.

Υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία σχετικά με το ότι η μοναξιά –όταν δεν είναι συνειδητή επιλογή– μπορεί να οδηγήσει σε πολλά διαφορετικά προβλήματα υγείας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Χαρακτηριστική είναι εργασία που έγινε στις ΗΠΑ, δημοσιεύτηκε το 2019 και πρότεινε ότι οι άγαμοι –ακόμα και αν βρίσκονται σε σχέση ή συγκατοίκηση– έχουν σημαντικά περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια.

Τώρα, μελέτη του Florida State University έρχεται να αμφισβητήσει τα προηγούμενα δεδομένα. Σύμφωνα με τη δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Alzheimer’s Association, οι άγαμοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια από ό,τι οι παντρεμένοι. Τι ισχύει;

Ισχύει ότι ο γάμος δεν είναι εξ ορισμού καλός για την υγεία του εγκεφάλου, καθώς φαίνεται να έχει σημασία πόση υποστήριξη, σύνδεση και ικανοποίηση νιώθουμε, σε όποια κατάσταση και αν είμαστε.

iStock

Γάμος και άνοια: Τα υπέρ και τα κατά

Ας δούμε τι ανέφερε ο Δρ Avinash Chandra μεταδιδακτορικός ερευνητής νευρολογίας στο Queen Mary University of London, σε σχετικό άρθρο του. Αρχικά, διευκρίνισε πως γενικά πιστεύεται ότι οι παντρεμένοι έχουν καλύτερη υγεία, με έρευνες να έχουν δείξει πως διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο καρδιακής νόσου και εγκεφαλικού, άρα τείνουν να ζουν περισσότερο.

Στην έρευνα του Florida State University αναλύθηκαν δεδομένα από περισσότερους από 24.000 Αμερικανούς, οι οποίοι δεν είχαν διαγνωστεί με άνοια στην αρχή της μελέτης. Οι συμμετέχοντες παρακολουθήθηκαν για έως και 18 χρόνια, με τους ερευνητές να συγκρίνουν τα ποσοστά άνοιας μεταξύ των εξής ομάδων:

• παντρεμένοι,
• διαζευγμένοι,
• χήροι,
• ανύπαντροι.

«Σε πρώτη φάση, φάνηκε ότι και οι τρεις ομάδες εκτός γάμου είχαν μειωμένο κίνδυνο άνοιας, σε σύγκριση με εκείνη των παντρεμένων», εξήγησε ο Δρ Chandra. «Αφού συνυπολογίστηκαν άλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα (π.χ. κάπνισμα, κατάθλιψη), χαμηλότερο κίνδυνο είχαν μόνο οι διαζευγμένοι και οι ανύπαντροι».

Διαφορές παρατηρήθηκαν και στους τύπους της άνοιας, πρόσθεσε ο ειδικός: «Το να είναι κάποιος άνθρωπος άγαμος συνδέθηκε σταθερά με χαμηλότερο κίνδυνο για τη νόσο του Αλτσχάιμερ, την πιο κοινή μορφή άνοιας. Το ίδιο δεν παρατηρήθηκε στην αγγειακή άνοια, μια σπανιότερη μορφή της πάθησης.

Διαπιστώθηκε επίσης ότι η ήπια γνωστική εξασθένιση διαζευγμένων ή οι μη παντρεμένων ήταν λιγότερο πιθανό να εξελιχθεί σε άνοια. Ακόμα, τα άτομα που χήρεψαν κατά τη διάρκεια της μελέτης είχαν χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας».

«ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΠΑΝΤΡΕΜΕΝΟΣ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ –ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ– ΚΑΘΙΕΡΩΜΕΝΟ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ».

Γιατί τα αποτελέσματα ήταν απροσδόκητα;

Τι συνέβη στην τελευταία μελέτη και δεν επαληθεύτηκαν όσα ήταν μέχρι τότε γνωστά; Ο Δρ Chandra σημείωσε ότι θα μπορούσε να ισχύει ότι οι παντρεμένοι διαγιγνώσκονται νωρίτερα, επειδή έχουν συζύγους που παρατηρούν προβλήματα μνήμης και πιέζουν για επίσκεψη σε γιατρό. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να κάνει την άνοια να φαίνεται πιο συχνή στους παντρεμένους, ακόμα κι αν δεν είναι.

Το φαινόμενο που σχετίζεται με την παραμόρφωση δεδομένων εξαιτίας του ποιος διαγιγνώσκεται ή γίνεται πιο εύκολα αντιληπτός, ονομάζεται «διαγνωστική μεροληψία». Εν προκειμένω, όμως, όλοι οι συμμετέχοντες είχαν ετήσιες επισκέψεις από γιατρό, που θα μπορούσε να εντοπίσει πρώιμα σημάδια άνοιας.

iStock

Μια άλλη υπόθεση είναι πως το δείγμα των ατόμων που πήραν μέρος από τη μελέτη του Εθνικού Κέντρου Συντονισμού Αλτσχάιμερ (NACC) δεν ήταν αντιπροσωπευτικό του ευρύτερου πληθυσμού (παρουσίασε χαμηλά επίπεδα εθνοτικής και εισοδηματικής ποικιλομορφίας).

Επιπροσθέτως, σχεδόν το 64% των συμμετεχόντων ήταν παντρεμένοι.

Όλα αυτά ενδέχεται να επηρέασαν τον τρόπο με τον οποίο αυτά τα απροσδόκητα ευρήματα μεταφράζονται στον ευρύτερο κόσμο.

«Το πιο πιθανό είναι πως τα ευρήματα τονίζουν πόσο περίπλοκες είναι πραγματικά οι επιπτώσεις των συζυγικών διαταραχών, των μεταβάσεων και των επιλογών στην υγεία του εγκεφάλου», κατέληξε ο Δρ Chandra. «Το να είσαι παντρεμένος δεν αποτελεί –σε καμία περίπτωση– καθιερωμένο προστατευτικό παράγοντα για την άνοια, με την πιο πρόσφατη μελέτη να χρησιμοποιεί ένα από τα μεγαλύτερα δείγματα μέχρι σήμερα για να εξετάσει αυτό το ζήτημα. Ως εκ τούτου, έχουν μεγάλη βαρύτητα τα ευρήματα και φαίνεται πως η δυναμική των σχέσεων δεν είναι καθόλου ξεκάθαρη».

Χαρακτηριστικά, οι ερευνητές σημείωσαν ότι «παράγοντες όπως η ποιότητα του γάμου, τα επίπεδα ικανοποίησης μετά το διαζύγιο, οι πολιτισμικές αντιλήψεις ή η κοινωνικότητα των ανύπαντρων σε σύγκριση με τα ζευγάρια μπορεί να βοηθήσουν στην εξήγηση αυτών των φαινομενικά αντιφατικών αποτελεσμάτων».