ΘΕΣ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΧΘΕΙΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΑ; ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΟΥ… ΑΡΑΧΝΗ

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε την τάση να «πιανόμαστε» σε ένα εσωτερικό δίχτυ που υφαίνουμε μόνοι μας. Αν το συνειδητοποιήσουμε, μπορεί και να ξεφύγουμε.

Έχεις παρατηρήσει ποτέ τι συμβαίνει ότι ένα έντομο πιάνεται στον ιστό μιας αράχνης; Πρόκειται για έναν πραγματικά βίαιο θάνατο: Το έντομο «χτυπιέται» πανικόβλητο, πασχίζει με κάθε τρόπο να δραπετεύσει, βάζει όλες του τις δυνάμεις. Η αράχνη, από την πλευρά της, συνεχίζει ανενόχλητη να το τυλίγει ακόμα πιο σφιχτά με τον ιστό της. Τότε το θύμα αρχίζει σιγά-σιγά να εγκαταλείπει. Το φτερούγισμά του γίνεται πιο αδύναμο. Η αράχνη, όμως, πάντα εκεί: συνεπής και αποτελεσματική. Το έντομο ξεψυχά – το έργο της έχει ολοκληρωθεί με επιτυχία.

Γιατί μας ενοχλεί αυτή η εικόνα;

Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Moya Sarner εξηγεί ότι δεν είμαστε λίγοι αυτοί που στην εικόνα μιας αράχνης που καταβροχθίζει ένα έντομο σε απόλυτη σύγχυση αναγνωρίζουμε τον συναισθηματικό κόσμο μας. Μέσα μας βρίσκονται και τα δύο αυτά «πλάσματα»: Τα έντονα, δυνατά και όχι πάντα εύκολα συναισθήματά μας που πασχίζουν να δραπετεύσουν, και το κομμάτι αυτό του εαυτού μας που πασχίζει να τα εξολοθρεύσει, ενστικτωδώς, αθόρυβα και χωρίς έλεος.

Η μάχη αυτή συμβαίνει πιο συχνά από όσο συνειδητοποιούμε: Όταν π.χ. πάμε να παρηγορήσουμε το παιδί μας που κλαίει, αλλά εκείνο μας διώχνει και ζητά τον άλλο γονιό, κάνοντάς μας να νιώθουμε απόρριψη. Όταν νιώθουμε απόγνωση, άγχος και θυμό λόγω υποχρεώσεων που μοιάζει αδύνατον να μπορέσουμε να φέρουμε εις πέρας. Σε στιγμές, δηλαδή, που νιώθουμε χάλια και το μόνο που θέλουμε είναι να απομονωθούμε, να ανοίξουμε μια σακούλα με πατατάκια και να βυθιστούμε στο κινητό μας.

Είναι τότε ακριβώς που το έντονο συναίσθημα –το οποίο μας πνίγει αλλά ίσως δεν μπορούμε ούτε καν να περιγράψουμε– μας κυριεύει τόσο, ώστε μας ακινητοποιεί. Μας μουδιάζει. Κινητό και πατατάκια, λοιπόν, ή οτιδήποτε άλλο, αρκεί να μη χρειαστεί να το νιώσουμε.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Ποια συναισθήματα «ταΐζουν» την αράχνη μέσα σου;

Όπως λέει η Sarner, «όταν ένα συναίσθημα είναι τόσο καταλυτικό, συχνά ξεχνάμε ότι αποτελεί απλά ένα συναίσθημα. Δεν είναι επικίνδυνο. Είναι απλά μια συναισθηματική εμπειρία που μπορούμε να παρατηρήσουμε, να βάλουμε σε λέξεις, να “χωνέψουμε” και να καταλάβουμε».

Η αράχνη μέσα μας, συνεχίζει η ψυχοθεραπεύτρια, δεν συνειδητοποιεί ότι η διαδικασία αυτή είναι όχι μόνο εφικτή, αλλά και απαραίτητη: Είναι η ρίζα όλης της ψυχολογικής μας ανάπτυξης. Αν είμαστε ικανοί να νιώσουμε απόρριψη και επιτρέψουμε στο συναίσθημα αυτό να καταλάβει χώρο μέσα μας, στο μυαλό μας, να μας κάνει να νιώσουμε πόνο, λύπη, θυμό, αν το αφήσουμε να δημιουργήσει συνδέσεις με το παρελθόν μας, ώστε να καταλάβουμε από πού προκύπτει και γιατί είναι τόσο καθηλωτικό, ίσως τότε μπορέσουμε να αναπτύξουμε τη σκέψη μας. Ίσως τότε μπορέσουμε να βοηθήσουμε π.χ. και το παιδί μας να επεξεργαστεί τα δικά του συναισθήματα, που είναι εξίσου μπερδεμένα και καθηλωτικά. Να τα κατανοήσει, να τα απελευθερώσει και να συνειδητοποιήσει ότι συνεχίζουμε να το αγαπάμε, ό,τι κι αν συμβαίνει μέσα του.

ΤΟ ΝΑ ΑΠΟΔΕΧΤΟΥΜΕ ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΠΟΥ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΕΦΙΚΤΟ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ: ΕΙΝΑΙ Η ΡΙΖΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΜΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.

Όταν όμως δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε ένα συναίσθημα, το αφήνουμε να κατακλύσει την καρδιά και τα μυαλό μας: δεν μας επιτρέπει να σκεφτούμε, να αναπτύξουμε μια εσωτερική κατανόηση. «Με τον τρόπο αυτό ενεργοποιείται η εσωτερική μας αράχνη», εξηγεί η ψυχοθεραπεύτρια. Ένα μέρος μας πασχίζει να αναπνεύσει, να ξεφύγει, ενώ το άλλο προσπαθεί να μας ακινητοποιήσει και να μας παραλύσει. Έτσι μένουμε παγωμένοι, αδύναμοι, σαν το έντομο που μάχεται να ξεφύγει ενώ ξέρει ότι το τέλος είναι κοντά.

«Μπορεί να μην φαίνεται ότι βιώνεις μια εσωτερική μάχη, αλλά να μοιάζει σαν να έχεις κολλήσει: Είσαι αποφασισμένος να ασκηθείς, αλλά δεν λες να βάλεις τα αθλητικά σου παπούτσια. Μισείς τη δουλειά σου, αλλά δεν στέλνεις βιογραφικό σε άλλη. Περνάς όλο το βράδυ κοιτάζοντας το κινητό σου, αντί για τον/τη σύντροφό σου. Ξαπλώνεις στο κρεβάτι και κοιτάζεις το ταβάνι – δεν αρχίζεις αυτό που πρέπει να ολοκληρώσεις. Τσακώνεσαι με το παιδί σου, ουρλιάζεις και ταράζεις όλη την οικογένεια», περιγράφει η ίδια.

Και καταλήγει: «Πιστεύω πως ένας από τους τρόπους με τους οποίους με βοήθησε η ψυχοθεραπεία να φτιάξω μια καλύτερη ζωή είναι ότι τώρα μπορώ να κατανοήσω αυτές τις δύο πτυχές μου. Μπορώ να καταλάβω πότε ενεργοποιείται η αράχνη. Δεν είμαι πάντα σε θέση να διακρίνω το συναίσθημα, ούτε μπορώ πάντα να αντισταθώ στο αίσθημα μουδιάσματος. Αλλά ξέρω ότι κάτι μου συμβαίνει, που πρέπει να καταλάβω και να διαχειριστώ. Η αράχνη πεινάει πάντα: μένει να αναγνωρίσω γιατί ακριβώς πεινάει».