ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΦΙΛΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΣΟΥ;

Ο θεραπευτής σου δεν είναι φίλος σου. Είναι ένας επαγγελματίας. Αυτό το όριο είναι που κάνει τη θεραπευτική σχέση να λειτουργεί αποτελεσματικά.

«Στο Shrinking, ο Jason Segel υποδύεται τον Jimmy Laird, έναν γνωσιακό-συμπεριφορικό θεραπευτή που μπλέκει ολοένα και περισσότερο στις ζωές των ασθενών του. Είτε στην πραγματικότητα είτε στην οθόνη, κάτι περίεργο συμβαίνει με την ψυχοθεραπεία: τα όρια ανάμεσα στον ρόλο του θεραπευτή και τον ρόλο του φίλου θολώνουν επικίνδυνα», γράφει ο David Tolchinsky, Καθηγητής και Κοσμήτορας στη Σχολή Μέσων Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα. Όμως, η θεραπευτική σχέση δεν πρέπει να συγχέεται με τη φιλία και υπάρχει λόγος.

Η θεραπεία είναι μια διαδικασία που όντως προϋποθέτει μια στενή σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου, καθώς περιλαμβάνει την αποκάλυψη προσωπικών στοιχείων της ζωής του τελευταίου. Ο δεσμός που δημιουργείται μεταξύ των δύο προσώπων είναι μοναδικός και για να λειτουργήσει αποτελεσματικά απαιτεί υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης. Αυτή η θεραπευτική συμμαχία δημιουργεί έναν ασφαλή χώρο που προάγει την ίαση. Ωστόσο, δεν πρόκειται για μία σχέση φιλική.

Τι διαχωρίζει τη θεραπευτική σχέση από τη φιλία

Η σχέση που καλλιεργείς με τον θεραπευτή έχει κοινά στοιχεία με μια φιλία, όπως η συζήτηση για τη ζωή, τα συναισθήματα, τις εμπειρίες σου, και μπορεί να αισθάνεσαι φιλικά απέναντί του, αλλά είναι σημαντικό να κατανοήσεις ότι δεν είστε φίλοι.

Τα στοιχεία που διαφοροποιούν τη θεραπευτική σχέση είναι:

• η ύπαρξη ορίων,
• η μονόπλευρη φύση της,
• η εγγενής ανισορροπία εξουσίας.

Η φιλία είναι αμφίδρομη, οι άνθρωποι ανοίγονται σταδιακά ο ένας προς τον άλλον, μοιράζονται εμπειρίες και γνωρίζονται ουσιαστικά. Η θεραπευτική σχέση περιλαμβάνει εμπιστοσύνη και άνεση, αλλά δεν εμπεριέχει την αμοιβαιότητα ή το συναισθηματικό δέσιμο που χαρακτηρίζει μια φιλία. Ο θεραπευτής παραμένει συναισθηματικά αποστασιοποιημένος, ώστε να προσφέρει αντικειμενικότητα και καθοδήγηση.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Γιατί οι σχέσεις αυτές δεν συνυπάρχουν

Ο θεραπευτής σου δεν πρέπει να είναι φίλος σου, καθώς αυτό θα δημιουργούσε μια «δυαδική σχέση», αναφέρει ο κλινικός ψυχολόγος Leonard Holmes. Οι σχέσεις αυτές προκύπτουν όταν δύο άτομα έχουν ταυτόχρονα δύο πολύ διαφορετικούς τύπους σχέσεων. Για παράδειγμα, είναι αντιδεοντολογικό ένας επαγγελματίας να θεραπεύει έναν φίλο ή συγγενή, και ανήθικο να διατηρεί σεξουαλική σχέση με θεραπευόμενο.

Ένα από τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν μέσα στο πλαίσιο αυτό είναι οι δυσκολίες στη φιλική ή σεξουαλική σχέση να επηρεάσουν αρνητικά τη θεραπευτική. Αν, για παράδειγμα, θυμώσεις με τον θεραπευτή σου επειδή ακύρωσε τελευταία στιγμή την εκδρομή σας, είναι πιθανό να δυσκολευτείς να ανοιχτείς κατά τη διάρκεια της συνεδρίας σας. Όσο για τη σεξουαλική σχέση των δύο πλευρών, εδώ προκύπτει το μεγάλο ζήτημα της εκμετάλλευσης της εξουσίας που απορρέει από τη μονόπλευρη φύση της θεραπευτικής σχέσης.

Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΑΝΕΣΗ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΜΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΗΝ ΑΜΟΙΒΑΙΟΤΗΤΑ Ή ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟ ΔΕΣΙΜΟ ΠΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΙ ΜΙΑ ΦΙΛΙΑ.

Κατανοώντας τη σχέση θεραπευτή - θεραπευόμενου

Η ψυχοθεραπεία είναι εξ ορισμού θα έλεγα μια σχέση όπου ο ένας από τους δύο εμπλεκόμενους έχει περισσότερη εξουσία. Δεν είναι μια ισότιμη σχέση. Εσύ ως θεραπευόμενος ανοίγεσαι, ενώ από την άλλη ο θεραπευτής δεν το κάνει. Αυτή η έλλειψη αμοιβαίας αποκάλυψης είναι απαραίτητη, ώστε η προσοχή να στρέφεται αποκλειστικά στα δικά σου ζητήματα. Στόχος είναι να χτιστεί μια θεραπευτική σχέση βασισμένη στην εμπιστοσύνη και τη συνεργασία, όπου ο θεραπευτής θα σε βοηθήσει να επιλύσεις τα δικά σου προβλήματα, όχι τα δικά του.