ΑΚΟΥΩ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΟΥ: ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΠΟ ΜΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Στιγμές από μια συνεδρία αποκαλύπτουν πώς η αυτοφροντίδα και η έκφραση των αναγκών μας μπορούν να προστατεύσουν το σώμα και την ψυχή μας.

«Αν επέτρεπα στο σώμα μου να ξεκουραστεί, αυτό γινόταν μία φορά το χρόνο», μου είπε θεραπευόμενή μου και κάπου εκεί ξεκίνησαν οι σκέψεις και οι συζητήσεις μας. «Δεν περίσσευε χρόνος για μένα», μου είπε.

Δεν περίσσευε χρόνος για να αναγνωρίσει τις ανάγκες της; Δεν περίσσευε χρόνος για να ακούσει τις ανάγκες της; Δεν περίσσευε χρόνος για να ακούσει τα θέλω της; Δεν περίσσευε χρόνος για να εστιάσει και στα δικά της θέλω, όχι μόνο στα θέλω των άλλων;

Γιατί άραγε να επιτρέπουμε την έκφραση του σώματός μας μόνο μία φορά τον χρόνο; Ή ποιος ορίζει τη συχνότητα;

«Η υποχρέωση να έχω τα πάντα υπό έλεγχο, να ικανοποιώ τους πάντες και να μην λέω όχι», μου απάντησε. «Μπορεί να θύμωνα σιωπηλά – όμως δεν άλλαζα, γιατί δεν το επέτρεπα στον εαυτό μου».

Υπήρχε θεωρητικά η επόμενη μέρα για εκείνη – που όμως δεν ήταν ποτέ τελικά για εκείνη…

Και κάπου εκεί ο εαυτός μας επαναστατεί: Μας δείχνει ότι δεν έχουμε εμείς τον απόλυτο έλεγχο και ότι πρέπει να μάθουμε να ακούμε το σώμα μας. Εμφανίζεται ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα, εκδηλώνονται διαταραχές διάθεσης, αλλά εμείς προσπαθούμε να κρυφτούμε για να μην τα αντιμετωπίσουμε, να μην αναγκαστούμε να αλλάξουμε ή να πάρουμε αποφάσεις. Έτσι, καταλήγουμε να κρυβόμαστε στην καθημερινότητά μας και στις αποφυγές μας, ξεχνώντας ότι η αυτοφροντίδα δεν είναι εγωισμός, δεν είναι εγωκεντρισμός, δεν είναι πολυτέλεια.

ΑΝ ΕΣΥ ΔΕΝ ΕΚΦΡΑΣΤΕΙΣ, ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΟΥΝ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΙΣ ΑΛΛΟ; ΠΩΣ ΘΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΣΕΙΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ;

«Τον ρόλο μου πρέπει να τον παίξω σωστά», μου είπε η θεραπευόμενή μου. Δυστυχία; Θέση που με έχουν βάλει; Ενοχές και τύψεις αν αλλάξω; Ίσως ένας ρόλος στον οποίο έχω εκπαιδευτεί, ωστόσο δεν καλύπτει πλέον τις βαθύτερες ανάγκες μου. Ανάγκες τις οποίες ακόμα κι όταν τις παραδέχομαι, ωστόσο δεν τις εκφράζω στους άλλους.

«Συνέχιζα. Δεν σταματούσα να προσφέρω. Εστίαζα στους άλλους. Εστίαζα στο να μην γίνω η μαμά μου, ο μπαμπάς μου. Εστίαζα στο να μην λέω όχι στα παιδιά μου, να βάζω σε δεύτερη μοίρα τις ανάγκες μου, να κρύβομαι. Μέχρι τη στιγμή που ένιωσα τα συναισθήματά μου να ξεχειλίζουν, μέχρι που ένιωσα ότι δεν μπορώ άλλο».

Γιατί λοιπόν να παγώνουμε τόσο πολύ τις δικές μας ανάγκες; Γιατί να επιλέγουμε την αποφυγή, γιατί να κρυβόμαστε σε αποφάσεις που δεν παίρνουμε, ξεγελώντας τον εαυτό μας και προσπαθώντας να ξεγελάσουμε το σώμα μας;

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Σκέφτηκε άραγε κανένας πως εγκλωβιζόμαστε ουσιαστικά στα όχι που δεν μάθαμε να λέμε; Στις ενοχές και στις τύψεις μας; Στα όρια που δεν μάθαμε να βάζουμε; Κι ας μην αναρωτηθούμε για ποιο λόγο δεν τα βάζουμε, ας εστιάσουμε αποκλειστικά στις συνέπειες που μπορεί να βιώνει το σώμα μας.

Αν εσύ δεν εκφραστείς, με ποιον τρόπο κάποιος –το παιδί σου, ο σύντροφός σου, οι γονείς σου– θα αντιληφθεί την κόπωσή σου; Πώς θα αντιληφθούν οι άλλοι ότι δεν αντέχεις άλλο, αν δεν το επικοινωνήσεις; Πώς θα προστατεύσεις εσένα, αν δεν μιλήσεις;

Ίσως αν το κάνεις σου πούνε ότι δείχνεις αχαριστία, ότι φέρεσαι άδικα, σκέψου όμως ότι αν εσύ δεν είσαι καλά, αν δεν νιώθεις καλά, δεν θα μπορείς να λειτουργήσεις σε καμία σχέση σου.

«Κουράστηκα» να πεις και να μην νιώσεις ντροπή που το εκφράζεις.

«Κουράστηκα» να πεις και να μην αμφισβητήσεις αν είσαι καλή κόρη, αν είσαι καλός πατέρας, αν είσαι καλή σύντροφος, αν είσαι καλός φίλος.

«Κουράστηκα» να πεις και να μην περιμένεις την επόμενη φορά για να πάρεις μία απόφαση.

«Κουράστηκα» να πεις και μην σκεφτείς τι θα σου πούνε οι άλλοι, αν έχεις δίπλα σου ένα άτομο που οι άλλοι θεωρούν ιδανικό, αλλά εσένα δεν σου αρκεί.

«Κουράστηκα» να πεις και να το δεις όχι ως ένα τέλος, αλλά ως μία νέα αρχή, μια αφετηρία για να αλλάξεις συνήθειες. Μπορεί να μην αρέσει η αλλαγή μας σε όλους τους άλλους, μπορεί να μας χαρακτηρίσουν εγωιστές, μπορεί να νιώσουμε άγχος ακόμα κι εμείς οι ίδιοι, όμως δεν θα υπάρξει ποτέ η ιδανική στιγμή, αν δεν επιλέξουμε εμείς να τη δημιουργήσουμε.

Και κάπου εκεί σκέφτομαι ξανά τη θεραπευόμενή μου, αυτή τη φορά όμως να μου λέει: «Δεν μπορώ πλέον να μην λέω όχι. Γιατί το όχι μου αυτό θα είναι ένα ηχηρό όχι στο δικό μου μέλλον, κι εγώ θέλω να ζήσω. Επιλέγω να ζήσω το μέλλον μου».

Η Ελένη Σολταρίδου είναι ψυχολόγος, MSc, εξειδικευμένη στη διαχείριση των αγχωδών διαταραχών και στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία.