ΤΙ ΣΧΕΣΗ ΕΧΕΙ ΤΟ JOYSPAN ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΙΗ ΓΗΡΑΝΣΗ;
Τέσσερα πρακτικά βήματα μπορούν να διευρύνουν το λεγόμενο joyspan, κάνοντας τη γήρανση μια περίοδο χαράς, εξέλιξης και ουσιαστικών σχέσεων.
Υπάρχουν ηλικιωμένοι και… ηλικιωμένοι. Από τη μία πλευρά, είναι εκείνοι που μια δύσκολη κατάσταση, μια χρόνια ασθένεια ή η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου τους «ρίχνει» και κάνει το πέρασμα του χρόνου και τη γήρανση να μοιάζουν με κατήφορο. Από την άλλη, υπάρχουν αυτοί που καταφέρνουν να προσαρμοστούν με επιτυχία στη νέα τους πραγματικότητα. «Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις μπορεί να κάνει τη διαφορά ανάμεσα στο να ευημερούμε ή στο να υποφέρουμε», λέει η Kerry Burnight, καθηγήτρια γηριατρικής ιατρικής και ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.
Η ίδια έχει εισαγάγει, μάλιστα, έναν νέο όρο: το joyspan. Δεν ταυτίζεται με το προσδόκιμο ζωής ή προσδόκιμο επιβίωσης (στην Ελλάδα φτάνει τα 81,5 έτη), ούτε με το προσδόκιμο υγείας, που περιγράφει τα χρόνια που κάποιος ζει έχοντας καλή υγεία. Το joyspan, σε ελεύθερη απόδοση, σημαίνει «διάρκεια χαράς». Γιατί, όπως επισημαίνει, το να ζεις πολλά χρόνια δεν σημαίνει απαραίτητα ότι περνάς καλά. Η υγιής γήρανση περιλαμβάνει πολλές πλευρές.
Το αισιόδοξο είναι ότι μπορείς να επεκτείνεις το joyspan σου με καθημερινές επιλογές, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φυσικής κατάστασης. Πώς; Εστιάζοντας σε τέσσερα σημεία.
1. Ανάπτυξη
Με τον όρο «ανάπτυξη», η ειδικός εννοεί την επιθυμία να συνεχίζεις να μαθαίνεις και να εξερευνάς. Η περιέργεια και η διάθεση για μάθηση φαίνεται πως βοηθούν σημαντικά στη διατήρηση της νοητικής διαύγειας και της ψυχικής υγείας, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Για να «ξυπνήσεις» την περιέργειά σου, προτείνει να καταγράφεις ό,τι σου κεντρίζει το ενδιαφέρον όσο παράξενο κι αν σου φαίνεται, από την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου και το τρέξιμο μέχρι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τα μουσικά φεστιβάλ. Στη συνέχεια, προκάλεσε τον εαυτό σου να δοκιμάσει κάποιες από αυτές τις δραστηριότητες.
2. Προσαρμογή
Αν έχεις υποβληθεί σε χειρουργείο στο γόνατο, μπορείς να αντικαταστήσεις το τρέξιμο με την κολύμβηση. Αν η όρασή σου αρχίσει να φθίνει, άσε τα βιβλία και ξεκίνα τα audiobooks. Η ικανότητα προσαρμογής στις νέες συνθήκες, ιδιαίτερα με την πάροδο του χρόνου, είναι κρίσιμη για μια καλή ποιότητα ζωής και φυσικά για υγιή γήρανση. Οι ασθενείς της Burnight που μεγαλώνουν με ισορροπία αντιμετωπίζουν τις αλλαγές ως φυσικό μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Γι' αυτό, αν μια δυσκολία εμφανιστεί, πάρε τον χρόνο σου και φτιάξε μια μικρή λίστα με εναλλακτικές. Αν χρειάζεσαι ένα μικρό «σπρώξιμο», αναλογίσου τι έχει βελτιωθεί όσο μεγαλώνεις, π.χ. ότι δεν σε νοιάζει τόσο πολύ τι θα πουν οι άλλοι ή ότι έχεις περισσότερη υπομονή.
3. Προσφορά
Οι άνθρωποι που έχουν υψηλό joyspan βρίσκουν τρόπους να προσφέρουν. Η Burnight προτείνει μια μετατόπιση του τρόπου σκέψης από το «πώς μπορείς να με βοηθήσεις» στο «πώς μπορώ να σε βοηθήσω». Όλοι έχουμε κάτι να δώσουμε (χρόνο, προσοχή, υπομονή, σοφία, καλοσύνη). Εκεί έξω υπάρχουν δεκάδες ομάδες, οργανώσεις, άνθρωποι, ζώα που χρειάζονται την υποστήριξή σου. Το να δίνεις σε κάνει να αισθάνεσαι χρήσιμος και η αίσθηση αυτή είναι θεμέλιο της χαράς.
4. Σύνδεση
Οι κοινωνικές σχέσεις είναι καθοριστικές για την ευημερία μας όσο μεγαλώνουμε και παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγιή γήρανση του ανθρώπου. Αντίθετα, η κοινωνική απομόνωση μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τόσο τη σωματική, όσο και την ψυχική μας υγεία. Αφιέρωσε χρόνο σε παλιές και νέες σχέσεις. Το να «εκτεθείς» δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά είναι το τίμημα που χρειάζεται να πληρώσεις για να συνδεθείς με άλλους ανθρώπους. Ένας τρόπος να το πετύχεις είναι κάνοντας ερωτήσεις. Οι άνθρωποι που ρωτούν θεωρούνται πιο συμπαθείς. Αν φοβάσαι πως θα ξεχάσεις κάτι που θες να ρωτήσεις, κράτα σημειώσεις.