5 ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΘΑ ΗΘΕΛΕΣ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΖΙΤΖΙΚΙΑ

Όταν μάθεις την ιστορία της ζωής των τζιτζικιών ίσως διαφωνήσεις με τον Αίσωπο που τα παρουσίαζε ως σπάταλους χαραμοφάηδες.

Δεν υπάρχει κανένας άλλος ήχος στη φύση που να παραπέμπει περισσότερο σε καλοκαίρι από το τραγούδι των τζιτζικιών. Τα ασχημούτσικα αρθρόποδα με τα μεγάλα μάτια, που εδώ και αιώνες έχουν γίνει αντικείμενο χλευασμού για την τεμπελιά τους από τον Αίσωπο, μπορεί να πρωταγωνιστούν στη ζωή μας αποκλειστικά τους ζεστούς μήνες, όμως η παρουσία τους αυτή έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον!

Αν σε βρίσκουμε, λοιπόν, αυτή την ώρα σε κάποια ζεστή εξοχή, σε κάποια παραλία ή σε μια σκιερή αυλή με εκατοντάδες τζιτζίκια στα γύρω δέντρα να σε νανουρίζουν με το ρυθμικό τους βουητό, άδραξε την ευκαιρία να μάθεις ορισμένες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τους θερινούς σου γείτονες που ίσως σε κάνουν να αναθεωρήσεις την εικόνα του σπάταλου χαραμοφάη που δημιούργησε γι’ αυτά ο αρχαίος μυθοπλάστης.

Για την ακρίβεια, ο λόγος για τον οποίον τα τζιτζίκια τραγουδούν τόσο επίμονα και δυνατά, μάλλον θα σε συγκινήσει.

1. Τα έντομα με τον μεγαλύτερο ίσως κύκλο ζωής

Γνωρίζουμε ότι τα τζιτζίκια συχνάζουν κυρίως στα δέντρα, όμως, η ζωή τους ξεκινά για χρόνια μέσα στη γη. Συγκεκριμένα, το θηλυκό τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο γεννά αβγά μέσα σε τρύπες που κάνει πάνω σε μαλακούς βλαστούς των δέντρων. Μερικές εβδομάδες μετά, από τα αβγά βγαίνουν οι προνύμφες, οι οποίες κατεβαίνουν από τα δέντρα και «χώνονται» μέσα στη γη. Εκεί παραμένουν μόνες τους για πολλά χρόνια (από 4 έως και 17, για κάποια βορειοαμερικανικά είδη), μέχρι να μετατραπούν σε κανονικές νύμφες.

Μια ζεστή ανοιξιάτικη βραδιά, όταν πλέον είναι «έτοιμα», βγαίνουν μαζικά από τη γη, αναρριχώνται στους κορμούς των δέντρων, πετούν από πάνω τους την «πανοπλία» τους, δηλαδή το εξωτερικό περίβλημα, και βγάζουν φτερά.

iStock

2. Τα τζιτζίκια δεν δαγκώνουν και δεν τσιμπούν – μοναδική άμυνά τους είναι το «μαζί»

Τα τζιτζίκια δεν διαθέτουν ισχυρούς αμυντικούς μηχανισμούς, όπως το τσίμπημα ή το δάγκωμα, για να προστατευθούν. Για την επιβίωσή τους εξαρτώνται μόνο από τη μαζικότητά τους: για να αμυνθούν, λοιπόν, όταν τα πλησιάζει ένα αρπακτικό το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να εμφανιστούν πολλά μαζί και να το κατακλύσουν. Αν απειληθούν, μπορεί επίσης να πετάξουν μακριά, να κάνουν ένα δυνατό βουητό ή ακόμα και να…προσποιηθούν ότι είναι νεκρά: Αυτό το κάνουν διπλώνοντας τα πόδια τους στο σώμα τους και μένοντας ακίνητα για μερικά λεπτά.

iStock

3. Γιατί τα τζιτζίκια τραγουδούν τόσο δυνατά και… πώς το κάνουν;

Τα αρσενικά τζιτζίκια έχουν ένα όργανο ανάμεσα στον θώρακα και την κοιλιά τους που ονομάζεται τύμπανο. Αυτό περιλαμβάνει ένα ζεύγος μικρών νευρώσεων, σαν μεμβράνες, που μπορούν να κάμπτονται γρήγορα. Αυτή η κάμψη παράγει πολλαπλούς ήχους όταν τα πλευρά κινούνται και όσο πιο γρήγορα γίνεται αυτό τόσο πιο δυνατό είναι το βουητό, ειδικά αν συμβαίνει από πολλά τζιτζίκια μαζί.

Το πιο ενδιαφέρον της υπόθεσης, όμως, είναι το «γιατί»: Αφού, λοιπόν, οι νύμφες βγάλουν τα φτερά τους και γίνουν πλέον ενήλικα τζιτζίκια, παραμένουν στα κλαδιά των δέντρων για μερικές ημέρες μέχρι να σκληρύνει καλά το κέλυφός τους. Στη συνέχεια, τα αρσενικά συγκεντρώνονται όλα μαζί και αρχίζουν να τραγουδούν δυνατά, αφενός για να τρομάξουν τα πουλιά και αφετέρου για να προσελκύσουν τα θηλυκά – το τραγούδι τους, δηλαδή, αποτελεί ένα ερωτικό κάλεσμα. Τα θηλυκά, από την άλλη, δεν έχουν τύμπανα στην κοιλιά τους, επομένως ως επί το πλείστον παραμένουν σιωπηλά, όμως μπορούν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα των αρσενικών κουνώντας γρήγορα τα φτερά τους και σπεύδοντας προς αυτά.

iStock

4. Ναι, μπορούν να σε κουφάνουν

Σε κάθε περίπτωση, το τραγούδι των τζιτζικιών είναι ένας από τους πιο δυνατούς ήχους στο ζωικό βασίλειο: Ο ήχος που τα αρσενικά παράγουν για να προσελκύσουν τα θηλυκά, μπορεί να φτάσει σε ένταση μέχρι και τα 120 ντεσιμπέλ, όσο δηλαδή ένα αλυσοπρίονο σε λειτουργία ή ένα γεμάτο γήπεδο ποδοσφαίρου. Αν βρίσκεται κανείς πολύ κοντά σε ένα τζιτζίκι για ώρα, η ένταση αυτή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ακοή.

Τα ίδια τα τζιτζίκια δεν φαίνεται, πάντως, να αντιμετωπίζουν πρόβλημα, αφού η φύση τα προίκισε με μια απίστευτη ικανότητα: Έχουν κάποιους ειδικούς τένοντες που μπορούν να δημιουργούν πτυχώσεις, με τις οποίες προστατεύουν τα αυτιά τους από τους έντονους ήχους που τα ίδια παράγουν.

Όσο για το πότε τα τζιτζίκια σταματούν το τραγούδι τους; Όταν η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους 22 βαθμούς Κελσίου.

5. Το κύκνειο άσμα τους

Σε αντίθεση με τον χρόνο που περνούν υπογείως, τα τζιτζίκια δεν μένουν για πολύ επί γης. Για την ακρίβεια, περίπου τέσσερις έως έξι εβδομάδες μετά την εμφάνισή τους, και αφού ζευγαρώσουν και γεννήσουν αβγά, πεθαίνουν.

iStock

Αυτός ο ασυνήθιστος κύκλος ζωής οδήγησε πολλούς αρχαίους πολιτισμούς να θεωρούν αυτά τα έντομα ισχυρά σύμβολα αναγέννησης. Συγκεκριμένα, στην πρώιμη κινεζική λαογραφία τα τζιτζίκια θεωρούνται πλάσματα υψηλού κύρους, των οποίων την αγνότητα οι ηγεμόνες προσπαθούσαν να μιμηθούν. Πράγματι, στις γκαρνταρόμπες της αυτοκρατορικής αυλής, κατά τον 7ο αιώνα, συναντά κανείς μοτίβα των φτερωτών τραγουδιστών.

Όσο για την αρχαία Ελλάδα, τα τζιτζίκια συνδέονταν με τον Απόλλωνα, τον θεό της μουσικής και του ήλιου, και θεωρούνταν σύμβολα αθανασίας και πνευματικής έκστασης.