5 ΤΥΠΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΜΑΡΤΥΡΙΟ

Οι τσακωμοί είναι αναπόφευκτοι σε μια σχέση. Κάποιες φορές φέρνουν το ζευγάρι πιο κοντά, άλλοτε πληγώνουν. Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις που η διαφωνία γίνεται εύκολα πεδίο μάχης, με συμπεριφορές που σαμποτάρουν την επικοινωνία και φθείρουν τον δεσμό. Ποιοι είναι οι πέντε πιο «δύσκολοι τύποι» στους καβγάδες και πώς μπορείς να τους αντιμετωπίσεις με ψυχραιμία και κατανόηση;

Όλες οι σχέσεις έχουν τις μικροδιαφωνίες τους, τις εντάσεις τους, στιγμές που ανεβαίνουν οι τόνοι (και που ενίοτε οδηγούν σε γόνιμους διαλόγους). Άλλωστε, δεν θέλει και πολύ. Όταν ζεις στο άγχος και στην πίεση, κουβαλώντας παλιά τραύματα και απωθημένα, είναι σχεδόν αναμενόμενο η καλή επικοινωνία να σου γνέφει από μακριά. Είναι όμως και περιπτώσεις που ο ένας ή και οι δύο έχουν τον τρόπο τους να μετατρέψουν μια παρεξήγηση ή έναν τσακωμό σε αληθινό πεδίο μάχης. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τις έντονα συγκρουσιακές προσωπικότητες.

Πρόκειται για ανθρώπους που πιάνονται από το παραμικρό και τρώγονται για καυγά, που υψώνουν άμυνες για να προστατευτούν από αόρατους εχθρούς ή δικές τους ανασφάλειες, καταλήγοντας να καταστρέφουν τις σχέσεις τους, ακόμη κι εκείνες που ήθελαν να κρατήσουν. Σύμφωνα με τον ψυχοθεραπευτή, δικηγόρο και διαπιστευμένο διαμεσολαβητή Bill Eddy, «ως έντονα συγκρουσιακή συμπεριφορά λογίζεται οτιδήποτε οξύνει τη σύγκρουση αντί να τη μειώνει: φωνές, αντικείμενα που εκσφενδονίζονται στον αέρα, σπρωξίματα, χτυπήματα, ψέματα, άρνηση να μιλήσεις για μέρες ή εξαφάνιση για μεγάλα χρονικά διαστήματα».

Η οικογενειακή θεραπεύτρια Fran Walfish, εξηγεί στο YourTango ότι για να σπάσεις τον φαύλο κύκλο χρειάζεται να κοιτάξεις με ειλικρίνεια τον εαυτό σου. Και τότε ανακαλύπτεις ότι, όταν λειτουργείς με φόβο αντί με αγάπη, μπορεί να εξελιχθείς σε έναν από τους πέντε «δύσκολους τύπους» που σαμποτάρουν τη σχέση τους.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

1. Stonewaller: Ο μη συνεργάσιμος

Ο μη συνεργάσιμος αποσύρεται εντελώς στον καβγά, αρνείται να επικοινωνήσει ή να συνεργαστεί. Κοντολογίς, είναι σαν να μιλάς σε τοίχο. «Η σιωπή είναι μια άμυνα που προστατεύει το εγώ και τα συναισθήματά του», εξηγεί η Walfish.

Πώς να το χειριστείς: Αντί να το πάρεις προσωπικά ή να κριτικάρεις, δείξε ενσυναίσθηση. «Πες με στοργικό τόνο ότι καταλαβαίνεις πώς νιώθει και ότι μπορεί να χρειάζεται ένα διάλειμμα», προτείνει η Walfish. Μπορείς να του ζητήσεις να χτίσετε μια «γέφυρα», λέγοντας: «Νιώθω ότι πνίγομαι και χρειάζομαι λίγο χρόνο. Ας σταματήσουμε εδώ και συνεχίζουμε μετά το δείπνο».

Να θυμάσαι ότι η σιωπή συνήθως κρύβει πόνο και πικρία. Η μόνη διέξοδος είναι να αναγνωρίσετε και να δουλέψετε μαζί τα συναισθήματα που κρύφτηκαν επιμελώς κάτω από το χαλί.

2. Verbal attacker: Ο βαρύστομος

Ο «βαρύστομος» –δανείζομαι τον όρο από τα αρχαία ελληνικά, «αυτός που μιλάει βαριά», δηλαδή με βρισιές, σκληρά λόγια, κατά το λεξικό Liddell & Scott– είναι ο άνθρωπος που θα καταφύγει σε κατηγορίες, επικρίσεις και προσβολές, ρίχνοντας όλο το φταίξιμο στον άλλο. «Είναι ένας τρόπος να διώξει από πάνω του την ευθύνη», εξηγεί η Walfish. «Το “εγώ” τους είναι πολύ ευαίσθητο και πληγώνεται εύκολα».

Πώς να το χειριστείς: Δεν έχει νόημα να προσπαθήσεις να απαντήσεις στο ίδιο ύφος, αφού απλώς θα φουντώσει ο καβγάς. Δοκίμασε αντ’ αυτού να πεις: «Θέλω να ακούσω τις σκέψεις σου, αλλά με βοηθάει όταν ξεκινάς λέγοντας “Χρειάζομαι…”. Αλλιώς το παίρνω σαν επίθεση, με στεναχωρεί και δεn βγάζει πουθενά».

3. Avoider: Ο τύπος «δεν μπλέκω»

Ο τύπος που «δεν μπλέκει σε συγκρούσεις» μαθαίνει να τις αποφεύγει επιδέξια. Δεn λογομαχεί, αλλάζει θέμα, κάνει πλάκα ή διακόπτει τη συζήτηση όταν περάσει στην ουσία του προβλήματος. «Αν στη διάρκεια ενός έντονου καβγά διακόπτεις συχνά ή σκέφτεσαι την απάντησή σου αντί να ακούς, τότε σε νοιάζει περισσότερο να βγεις νικητής παρά να καταλάβεις», σημειώνει η Walfish.

Πώς να το χειριστείς: Μπορείς να το ρίξεις στο χιούμορ (χωρίς υπερβολές) για να υποχωρήσει η ένταση, έστω κι αν η πλάκα είναι εις βάρος σου. Αν είσαι εσύ που κάνεις μεταβολή στα δύσκολα, δοκίμασε κάτι όπως: «Δυσκολεύομαι κι εγώ να το συζητήσω. Μπορούμε να διακόψουμε όσες φορές χρειάζεται, αλλά θέλω να ολοκληρώσουμε μαζί τη συζήτηση».

ΟΙ ΕΝΤΟΝΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΙΑΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΒΛΕΠΟΥΝ ΔΥΟ ΕΠΙΛΟΓΕΣ: ΝΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΟΥΝ Η ΝΑ ΝΙΚΗΣΟΥΝ.

4. Passive-submissive: Ο παθητικός και υποχωρητικός

Ο παθητικός και υποχωρητικός, που μάλλον θα τον έλεγες καλόβολο και πράο (ίσως και χαϊβάνι), ζητά διαρκώς συγγνώμη, ακόμη κι όταν δεν φταίει. Είναι τόσο τρομοκρατημένος από τον θυμό ή την αποδοκιμασία, που θα θυσιάσει το δίκιο και την αλήθεια του για να τελειώσει ο καβγάς.

Πώς να το χειριστείς: Μην απορρίπτεις τους φόβους ή τα αρνητικά του συναισθήματα σαν παράλογα, γιατί απλώς τα κάνεις χειρότερα. Η Walsfih προτείνει κουβέντες όπως «Ξέρω πως φοβάσαι ότι θα θυμώσω, αλλά θα προσπαθήσω να μην ταραχτώ ή παραφερθώ. Θα πρέπει όμως να μιλήσουμε ανοιχτά για να έχουμε υγιή επικοινωνία».

5. Fixer: Ο επισκευαστής

Δεν αντέχει την αβεβαιότητα και τη σύγχυση που φέρνει μια ανοιχτή σύγκρουση. Ο επισκευαστής θέλει να βρει αμέσως λύση – και συνήθως θεωρεί ότι η δική του είναι η σωστή. Η βιασύνη του για επίλυση συνήθως κρύβει άγχος για το χάος. Έχει μάθει ότι είναι πιο σίγουρο να έχει τον έλεγχο από το να εμπιστευτεί τη διαδικασία της κοινής αναζήτησης λύσης.

Πώς να το χειριστείς: «Βάλε φρένο στο κυνήγι λύσης», προτείνει η Walfish. Μπορείς να πεις: «Ξέρω ότι σε δυσκολεύει η αβεβαιότητα, αλλά ας μη βιαστούμε να καταλήξουμε σε μια λύση μόνο και μόνο για να τελειώνουμε. Θέλω να το δουλέψουμε μαζί, με προσοχή. Έχω εμπιστοσύνη στη σχέση μας και ξέρω ότι θα το περάσουμε κι αυτό».

Πώς θα έρθει η αλλαγή

Οι έντονα συγκρουσιακές προσωπικότητες βλέπουν δύο επιλογές: να αποχωρήσουν ή να νικήσουν. Όμως οι υγιείς σχέσεις χρειάζονται έναν τρίτο δρόμο: να μείνεις εκεί, να αντέξεις τη δυσκολία και να δουλέψεις το πρόβλημα μαζί με τον άλλον.

Αυτά τα μοτίβα δεν δημιουργήθηκαν σε μια μέρα, ούτε και θα εξαφανιστούν μαγικά. Πρόκειται συνήθως για αμυντικούς μηχανισμούς από παλιά τραύματα που δεν χρησιμεύουν πια. Σε προστάτευσαν μέχρι ένα σημείο, μα έφτασε η στιγμή να τους εγκαταλείψεις. Να πλησιάσεις τον εαυτό σου και τον/τη σύντροφό σου με περισσότερη κατανόηση και συμπόνια.

Η αλλαγή θέλει χρόνο, υπομονή και κοινή δέσμευση. Χωρίς δουλειά, μάλλον θα επέλθουν όσα απεύχεσαι: απομάκρυνση, εγκατάλειψη και πόνος. Η αναγνώριση είναι το πρώτο βήμα· το θάρρος να αλλάξεις είναι το δεύτερο.