ΤΙ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΥΠΕΡΤΑΣΗ; ΟΙ ΗΠΑ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Ο ΠΟΥ κρούει τον κώδωνα για την υπέρταση, ενώ οι ΗΠΑ κατεβάζουν τα όρια διάγνωσης. Δες τι αλλάζει και πώς επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους.

Tην Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2025, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας παρουσίασε στην 80ή Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τη δεύτερη έκθεση για την Παγκόσμια Υπέρταση. Πρόκειται για τα ευρήματα ανάλυσης δεδομένων από 195 χώρες και περιοχές. Στο 99% των περιπτώσεων, τα ποσοστά ελέγχου της εθνικής υπέρτασης ήταν κάτω του 20%. Στην πλειονότητα, επρόκειτο για χώρες χαμηλού και μέσου εισοδήματος.

Επισημάνθηκε πως η υψηλή πίεση είναι η κύρια αιτία εμφράγματος, εγκεφαλικού επεισοδίου, χρόνιας νεφρικής νόσου και άνοιας. Όπως είπε ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ. Tedros Adhanom Ghebreyesus, «κάθε ώρα, πάνω από 1.000 ζωές χάνονται από εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές που οφείλονται σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι περισσότεροι από αυτούς τους θανάτους μπορούν να προληφθούν».

• Στα θετικά είναι πως η υπέρταση προλαμβάνεται και θεραπεύεται.
• Στα αρνητικά είναι πως μόνο 1 στους πέντε από 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπων που ζούσαν με υπέρταση το 2024 την είχαν υπό έλεγχο, είτε μέσω φαρμακευτικής αγωγής είτε αντιμετωπίζοντας τροποποιήσιμους κινδύνους για την υγεία.

Η έκθεση του ΠΟΥ ανέφερε επίσης ότι μόνο το 28% των χωρών χαμηλού εισοδήματος είχαν διαθέσιμα όλα τα φάρμακα, σε φαρμακεία ή μονάδες πρωτοβάθμιας περίθαλψης.

iStock

Τονίστηκε ότι «χωρίς επείγουσα δράση, εκατομμύρια άνθρωποι θα συνεχίσουν να πεθαίνουν πρόωρα και οι χώρες θα αντιμετωπίσουν αυξανόμενες οικονομικές απώλειες. Από το 2011 έως το 2025, οι καρδιαγγειακές παθήσεις –συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης– προβλέπεται να έχουν κοστίσει στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος περίπου 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ισοδυναμεί με περίπου 2% του συνολικού ΑΕΠ τους».

Ο Δρ Ghebreyesus εξήγησε ότι «οι χώρες έχουν τα εργαλεία για να αλλάξουν αυτό το αφήγημα. Με πολιτική βούληση, συνεχείς επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την ενσωμάτωση του ελέγχου της υπέρτασης στις υπηρεσίες υγείας, μπορούμε να σώσουμε εκατομμύρια και να διασφαλίσουμε καθολική υγειονομική κάλυψη για όλους».

Οι νέες οδηγίες των Αμερικάνων για την υπέρταση

Στις ΗΠΑ, άλλαξαν ήδη οι οδηγίες πρόληψης και διαχείρισης.

Για αρχή, αφαιρέθηκε η κατηγορία της «προ-υπέρτασης», που οριζόταν από συστολική πίεση 120-139 χιλιοστών υδραργύρου (mm Hg) ή διαστολική πίεση 80-99 mm Hg. Οι ασθενείς κατηγοριοποιούνται πια ως έχοντες:

• αυξημένη αρτηριακή πίεση, εάν η αρτηριακή τους πίεση είναι 120-129 πάνω από 80 mm Hg,
• υπέρταση σταδίου 1, εάν είναι 130-139/80-89,
• υπέρταση σταδίου 2, για 140/90 ή μεγαλύτερη,
• υπερτασική κρίση, για μια ένδειξη 180/120 ή μεγαλύτερη.

Για την ιστορία, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Υπέρτασης εξακολουθεί να θεωρεί:

• κανονική την αρτηριακή πίεση που κυμαίνεται έως 120 mm Hg η συστολική και έως 80 mm Hg η διαστολική,
• ήπια υπέρταση (Σταδίου 1) για τιμές 130-139 mm Hg και 85-89 mm Hg.

Ουσιαστικά, λοιπόν, οι Αμερικανοί χαμήλωσαν τον πήχη, αλλαγή που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους. Οι οδηγίες συνιστούν στους γιατρούς να ενθαρρύνουν τους ασθενείς τους να ελέγχουν την αρτηριακή τους πίεση στο σπίτι, ώστε να κατανοούν καλύτερα τις διακυμάνσεις της καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και να είναι πιο επιθετικοί στη θεραπεία της.

iStock

Αυτή επισημαίνεται ως «σημαντική αλλαγή», καθώς η ανεξέλεγκτη αρτηριακή πίεση αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την τελική ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Τι άλλο άλλαξε στις νέες οδηγίες για την αρτηριακή πίεση

Οι νέες οδηγίες ενθαρρύνουν τους ασθενείς να μειώσουν ή να εξαλείψουν εντελώς την κατανάλωση αλκοόλ σε σύγκριση με τις παλιές οδηγίες. Στους άνδρες συνιστάται να μην πίνουν περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα και στις γυναίκες να μην πίνουν περισσότερο από ένα ποτό την ημέρα.

ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΕΠΙΠΛΕΟΝ 30 ΛΕΠΤΑ ΑΕΡΟΒΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΥ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑ ΑΤΟΜΟ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ, Η ΣΥΣΤΟΛΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ ΜΕΙΩΝΕΤΑΙ ΚΑΤΑ 2 MM HG ΚΑΙ Η ΔΙΑΣΤΟΛΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ ΚΑΤΑ 1 MM HG.

Σε ό,τι αφορά τη διατροφή, συνιστάται σε όλους τους ενήλικες, είτε έχουν υπέρταση, είτε όχι, να καταναλώνουν ανά ημέρα λιγότερο από 2.300 χιλιοστόγραμμα αλατιού (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού) και, ιδανικά, λιγότερο από 1.500 χιλιοστόγραμμα. «Οι ασθενείς μπορούν επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο χρήσης υποκατάστατων αλατιού με βάση το κάλιο για περαιτέρω μείωση της αρτηριακής πίεσης».

Τονίστηκε επίσης η ανάγκη για αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Μελέτες έχουν δείξει πως η τακτική άσκηση μειώνει ούτως ή άλλως τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου και άνοιας.

Όπως αναφέρεται στις νέες οδηγίες, για κάθε επιπλέον 30 λεπτά αερόβιας άσκησης που κάνει ένα άτομο την εβδομάδα, η συστολική αρτηριακή πίεση μειώνεται κατά 2 mm Hg και η διαστολική αρτηριακή πίεση  κατά 1 mm Hg.

Η μεγαλύτερη μείωση επιτυγχάνεται με 150 λεπτά δυναμικής άσκησης την εβδομάδα.