ΣΕ ΓΡΑΤΖΟΥΝΙΣΕ ΓΑΤΑ; ΔΕΣ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΑΜΕΛΗΣΕΙΣ

Ένα απλό χάδι σε μια γάτα, που κατέληξε σε δάγκωμα ή γρατζουνιά, μπορεί να σε βάλει σε μπελάδες με βακτήρια, παράσιτα και μύκητες. Το ίδιο μπορεί να συμβεί από την επαφή με μολυσμένα περιττώματα. Δες τι να κάνεις και πώς να προστατευτείς.

Πόσο θα σε ανησυχούσαν οι οι γρατζουνιές από τα νύχια της αδέσποτης γάτας που έσκυψες να χαϊδέψεις; Θα έδινες σημασία στο δάγκωμά της ή θα ξέπλενες την πληγή με λίγο νερό και όλα καλά; Τα ίδια ερωτήματα θέτω στον εαυτό μου, αφού στο δικό μου μυαλό φαντάζουν τραύματα αθώα συγκριτικά με εκείνα από σκύλο, οπότε θα σκεφτόμουν αντιλυσσικούς ορούς και άλλες κινήσεις SOS για την περίπτωση που σε δαγκώσει.

Έλα όμως που το δάγκωμα ή η γρατζουνιά μιας γάτας μπορεί να σε βάλει σε μπελάδες, ειδικά αν έχεις εξασθενημένο ανοσοποιητικό ή σακχαρώδη διαβήτη! Άρθρο του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) αναφέρει ότι μια γάτα φιλοξενεί στο στόμα της γύρω στα 200 διαφορετικά είδη βακτηρίων, κάποια ως φυσικούς αποίκους της στοματικής της μικροχλωρίδας.

Στο ίδιο άρθρο διαβάζω επίσης –και εκεί αρχίζω να προβληματίζομαι– πως το τραύμα μπορεί να εξελιχθεί σε λοίμωξη στο 20% έως και 80% των περιπτώσεων, με αυξημένο κίνδυνο τις δαγκωματιές στα χέρια· έρευνα έδειξε ότι στο 30% των περιστατικών χρειάστηκε νοσηλεία με μέση διάρκεια πάνω από τρεις ημέρες.

Αν και στην Ελλάδα δεν ακούμε συχνά για τέτοια περιστατικά και ο κίνδυνος μετάδοσης σοβαρών νοσημάτων από γάτες (ζωονόσοι) είναι χαμηλός, δεν παύει να υπάρχει. Δες παρακάτω τι μπορεί να συμβεί τόσο μέσω δαγκωμάτων ή αμυχών, όσο και μέσω μολυσμένων περιττωμάτων, σύμφωνα με ειδικούς του Cornell Feline Health Center, του κέντρου υγείας για γάτες του Πανεπιστημίου Cornell στις ΗΠΑ.

iStock

1. Νόσος από γρατζουνιά γάτας (Cat scratch disease/CSD)

Πρόκειται για τη συχνότερη ασθένεια που μεταδίδεται από τη γάτα στον άνθρωπο και προκαλείται από το Bartonella henselae, ένα βακτήριο που βρίσκεται στο σάλιο και στα νύχια μολυσμένων ζώων. Περίπου 40% των γατών θα είναι φορείς κάποια στιγμή στη ζωή τους, χωρίς να εμφανίζουν συμπτώματα. Η λοίμωξη εκδηλώνεται συνήθως με πρήξιμο (οίδημα) και πόνο στους λεμφαδένες κοντά στο σημείο της πληγής, πυρετό, κόπωση και μυϊκούς πόνους.

Στους περισσότερους ανθρώπους υποχωρεί χωρίς να αφήσει βλάβες, με ένα 30-50% των ασθενών να εμφανίζουν πυρετό έως 40°C, διογκωμένους λεμφαδένες και κόπωση, που μπορεί να διαρκέσουν εβδομάδες ή και μήνες. Σε άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό, η λοίμωξη μπορεί να επεκταθεί στα μάτια, τον εγκέφαλο ή την καρδιά.

iStock

2. Μόλυνση από Pasteurella multocida

Η Pasteurella είναι βακτήριο που κατοικεί φυσιολογικά στο στόμα πολλών γατών (70-90% του πληθυσμού), αλλά δεν είναι ευπρόσδεκτο στον ανθρώπινο οργανισμό. Μετά από δάγκωμα ή βαθιά γρατζουνιά, ακολουθεί συνήθως τοπικό οίδημα και φλεγμονή εντός ολίγων ωρών, ενώ 50-80% των περιστατικών θα χρειαστούν ιατρική φροντίδα. Αν και οι περισσότερες περιπτώσεις θεραπεύονται εύκολα με αντιβιοτικά, θα πρέπει να σε δει γιατρός αν η πληγή δεν κλείνει ή αν παρουσιάζει έντονο πόνο και ερυθρότητα.

3. Εντερικά παράσιτα

Γάτες που βγαίνουν έξω ή τρέφονται με ωμό κρέας μπορεί να φέρουν αβγά από παράσιτα στο γαστρεντερικό τους, όπως Toxocara cati και Ancylostoma. Μετά τη διασπορά τους στην άμμο ή το έδαφος, εκκολάπτονται και απελευθερώνουν προνύμφες που μολύνουν άνθρωπο με την επαφή – γι’ αυτό  και τα παιδιά που παίζουν σε χώματα ή στον κήπο ανήκουν στη βασική ομάδα κινδύνου.

Η τοξοκαρίαση, λοίμωξη που προκαλείται από το Toxocara cati, εκδηλώνεται όταν οι προνύμφες περάσουν στο σώμα και «μεταναστεύσουν» σε εσωτερικά όργανα ή στα μάτια, προκαλώντας πυρετό, βήχα ή διαταραχές της όρασης (σύνδρομα visceral ή ocular larva migrans).

iStock

Η αγκυλοστομίαση, από νηματώδεις σκώληκες του γένους Ancylostoma, μεταδίδεται με παρόμοιο τρόπο, αλλά οι προνύμφες μπορούν να διεισδύσουν απευθείας στο δέρμα κατά την επαφή με μολυσμένο έδαφος, ακόμη και αν περπατά κανείς ξυπόλυτος. Προκαλούν τη χαρακτηριστική δερματική μεταναστευτική προνύμφη (cutaneous larva migrans), που «ταξιδεύει» αργά κάτω από την επιδερμίδα δημιουργώντας ελικοειδείς, κοκκινωπές γραμμές με έντονο κνησμό και φλεγμονή, ενώ σπανιότερα μπορεί να εκδηλωθούν συστηματικά συμπτώματα όπως βήχας ή κοιλιακό άλγος.

4. Μυκητιάσεις

Η δερματοφύτωση είναι μια λοίμωξη από μύκητες της οικογένειας δερματόφυτα, που εμφανίζεται συχνά σε αδέσποτες κυρίως γάτες και μικρά γατάκια, σε ποσοστό 20-25%. Εκδηλώνεται με βλάβες σε σχήμα δαχτυλιδιού που προκαλούν φαγούρα, συνήθως σε σημεία με τριχοφυΐα, όπως τα μαλλιά ή τα γένια.

Ο μύκητας μεταδίδεται εύκολα με άμεση επαφή ή μέσω επιφανειών που έχει αγγίξει μολυσμένη γάτα και, παρότι δεν προκαλεί σοβαρή νόσο, μεταδίδεται πολύ εύκολα. Η μόλυνση στους ανθρώπους εμφανίζεται μέσα σε 7-14 ημέρες μετά την έκθεση στο παθογόνο.

iStock

5. Σαλμονέλλωση

Ξέρεις σίγουρα ότι η λοίμωξη από τη γνωστή για τις τροφικές δηλητηριάσεις σαλμονέλα (Salmonella) οφείλεται κυρίως στην κατανάλωση μολυσμένων ή χαλασμένων τροφίμων. Πολύ σπανιότερα, μπορεί να συμβεί και μέσω επαφής με κόπρανα ή σκεύη μολυσμένης γάτας, συνήθως από εκείνες που τρέφονται με ωμό κρέας ή κυνηγούν πουλιά. Τα συμπτώματα της λοίμωξης στον άνθρωπο εμφανίζονται συνήθως 1-3 ημέρες μετά την έκθεση στο παθογόνο και διαρκούν 4-7 ημέρες.

6. Τοξοπλάσμωση

Η τοξοπλάσμωση, λοίμωξη από το παράσιτο Toxoplasma gondii, σπάνια θα προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα, μπορεί ωστόσο να έχει επιπλοκές στις εγκύους και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό. Αν και το παράσιτο βρίσκεται στα περιττώματα της γάτας, η μετάδοση στον άνθρωπο γίνεται κυρίως μέσω κατανάλωσης ωμού ή μισοψημένου κρέατος, άπλυτων λαχανικών ή επαφής με μολυσμένο χώμα (π.χ. δοχεία άμμου). Τα συμπτώματα θυμίζουν γρίπη (πυρετός, μυϊκοί πόνοι, πονοκέφαλος) ενώ σπανιότερα συνοδεύεται από σύγχυση, σπασμούς ή γαστρεντερικές διαταραχές.

iStock

7 βασικές συμβουλές για να αντιμετωπίσεις σωστά μια γρατζουνιά

Στη σελίδα της Αστικής Πανίδας του Δήμου Αθηναίων, μπορείς να βρεις συμβουλές για το πώς να αντιμετωπίσεις τη γρατζουνιά:

• Καθάρισε τη γρατζουνιά αμέσως. Πλύνε την περιοχή με σαπούνι και ζεστό νερό για τουλάχιστον 5 λεπτά, βάλε αντιβιοτική αλοιφή και κάλυψέ τη με καθαρή γάζα. Έλεγχε την καθημερινά και άλλαζε τον επίδεσμο μέχρι να επουλωθεί.
• Πρόσεξε για σημάδια μόλυνσης. Αν η πληγή κοκκινίσει, πρηστεί, πονάει, βγάζει πύον ή νιώσεις πυρετό, ρίγη ή πρησμένους λεμφαδένες, πήγαινε στον γιατρό.
• Ενημέρωσε τις αρχές αν σε γρατζουνίσει άγνωστη ή αδέσποτη γάτα. Αν και η λύσσα δεν υπάρχει πια στην Ελλάδα, καλό είναι να αναφέρεις το περιστατικό ώστε να ελεγχθεί η γάτα, ειδικά αν δείχνει άρρωστη ή επιθετική.
• Επιβεβαίωσε ότι έχεις κάνει πρόσφατα αντιτετανικό εμβόλιο. Αν έχουν περάσει πάνω από 10 χρόνια από την τελευταία δόση, συμβουλέψου τον γιατρό σου για αναμνηστικό εμβόλιο.
• Μην αφήσεις τη γάτα να γλείψει τη γρατζουνιά σου. Το σάλιο της μπορεί να περιέχει βακτήρια, όπως το Bartonella henselae, που προκαλούν την προαναφερθείσα ασθένεια.
• Αναγνώρισε τα σημάδια. Ερεθισμός, πόνος, πυρετό, εξάνθημα ή μεγάλη κόπωση είναι συμπτώματα που χρειάζονται αξιολόγηση από γιατρό.
• Αναζήτησε ιατρική βοήθεια αν η πληγή δεν σταματά να αιμορραγεί.