ΔΕΝ ΦΑΝΤΑΖΕΣΑΙ ΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙ Η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΥΤΗΣ ΣΟΥ

Ακούγεται απίστευτο, όμως ζητήματα ψυχικής υγείας όπως το άγχος και η κατάθλιψη θα μπορούσαν να διαγιγνώσκονται από τους γιατρούς μέσω της μύτης μας.

Καμία έκπληξη δεν αποτελεί πλέον ότι το στρες μπορεί να είναι πηγή σωματικών ασθενειών, όπως η καρδιοπάθεια, αλλά και ψυχικών, όπως η κατάθλιψη. Αυτό που θα σου προκαλέσει έκπληξη, όμως, είναι που λέει σε άρθρο της η Gillian Forrester, καθηγήτρια συγκριτικής νόησης του Πανεπιστημίου του Sussex, η οποία αποκαλύπτει έναν απροσδόκητο τρόπο για να μετρούν οι ειδικοί πόσο στρες μπορεί να έχει κάποιος. Η απάντηση κρύβεται στη μύτη μας.

Όπως εξηγεί η Forrester, εδώ και χρόνια αποτελεί πρόκληση για τους επιστήμονες το να συμπεράνουν πόσο στρεσαρισμένος είναι κάποιος. Το πώς βιώνει καθένας το στρες έχει να κάνει με το πώς αντιλαμβάνεται πνευματικά μια κατάσταση και πώς αυτή τον κάνει να νιώθει σωματικά. Η προσωπική απόκριση στο στρες επηρεάζεται, επίσης, από τα γονίδια, τον περίγυρο και την κουλτούρα μας.

Παραδοσιακά οι επιστήμονες έχουν δύο «εργαλεία» για να μετρούν το στρες: Το ένα είναι μέσω ερωτηματολογίων που συνήθως, όμως, δίνονται αφού η στιγμή του έντονου στρες έχει περάσει και το άτομο έχει μετακινηθεί από τον τόπο ή τη στρεσογόνο κατάσταση. Οι μελέτες αυτές είναι κάπως υποκειμενικές, δεδομένου ότι δεν είναι όλοι οι άνθρωποι εξίσου καλοί στο να αναγνωρίζουν πώς νιώθουν ή να το εξηγούν.

Η δεύτερη μέθοδος επιστρατεύει σωματικές μετρήσεις, όπως η αρτηριακή πίεση, η αναπνοή και ο καρδιακός παλμός. Τα αποτελέσματα τέτοιων μετρήσεων συνήθως αυξάνονται σε περιόδους στρες. Η μέθοδος αυτή μπορεί να δείχνει πιο αντικειμενική, αλλά επίσης περιορισμούς. Απαιτεί πρόσβαση σε εργαστήρια, ιατρικά μηχανήματα, εξειδικευμένο προσωπικό και διαδικασίες που διαταράσσουν τη ρουτίνα ενός ατόμου. Πολλοί αγχώνονται και μόνο στη σκέψη τέτοιων εξετάσεων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αρτηριακή τους πίεση, και να επιταχύνεται η αναπνοή και ο καρδιακός ρυθμός.

Όταν η θερμική κάμερα ζουμάρει στο πρόσωπο

Τα τελευταία χρόνια, που οι επιστημονικές ανακαλύψεις διαδέχονται η μία την άλλη με ταχύτατους ρυθμούς, έχουν έρθει στο προσκήνιο οι δυνατότητες που προσφέρουν οι θερμικές κάμερες – αυτές που χρησιμοποιούνται π.χ. για την αποκάλυψη διαρροών θερμότητας σε κτήρια.

iStock

Φαίνεται πως μπορεί να αποδειχτούν πολύτιμες και στην ιατρική, για την παρακολούθηση μη φυσιολογικών αλλαγών στη θερμοκρασία του σώματος οι οποίες σχετίζονται με παθήσεις όπως λοιμώξεις, φλεγμονές, ακόμα και όγκους.

Τελευταία, μάλιστα, οι ερευνητές χρησιμοποιούν τις θερμικές κάμερες για κάτι ακόμα: να διαβάζουν τα επίπεδα στρες των ανθρώπων, χαρτογραφώντας τις αλλαγές θερμοκρασίας στο πρόσωπό τους.

Τι δείχνει η θερμοκρασία της μύτης

Όπως εξηγεί η Forrester, το αίμα κινείται συνεχώς στο σώμα μας μέσω της διαστολής και της συστολής των αγγείων που ρυθμίζουν τη ροή του. Η ροή αυτή, όμως, αναδρομολογείται όταν είμαστε στρεσαρισμένοι. Το νευρικό σύστημα ωθεί το αίμα προς τα μάτια και τα αυτιά μας, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται λιγότερο αίμα γύρω από τη μύτη. Η μείωση του αίματος ανιχνεύεται από τη θερμική κάμερα ως πτώση της θερμοκρασίας.

Freepik

Αυτό το ιδιόμορφο φαινόμενο έχει ονομαστεί «ρινική βύθιση» και δεν συμβαίνει μόνο στους ανθρώπους, αλλά και σε μη ανθρώπινα πρωτεύοντα, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει μια εξελικτική ιστορία πίσω από τη συγκεκριμένη αντίδραση στο στρες. Ποια είναι αυτή;

Σε περιόδους στρες, το νευρικό μας σύστημα ανακατευθύνει το αίμα προς τα άλλα αισθητήρια όργανα, ώστε να μπορούμε να εντοπίζουμε τον κίνδυνο, αφήνοντας τη μύτη μας λίγο πιο κρύα. Δεδομένου ότι η μύτη δεν κινείται πολύ, αυτή η αλλαγή θερμοκρασίας θεωρείται σχετικά ξεκάθαρο σημάδι στρες.

ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΡΕΣΑΡΙΣΜΕΝΟΙ, ΤΟ ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΩΘΕΙ ΤΟ ΑΙΜΑ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΑΥΤΙΑ ΜΑΣ, ΜΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΝΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΕΤΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΙΜΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΤΗ ΚΑΙ ΝΑ ΠΕΦΤΕΙ Η ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΤΗΣ.

Σε συνδυασμό με τις υπάρχουσες μεθόδους, οι θερμικές μετρήσεις μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα στην έρευνα για το στρες. Βέβαια, ακόμα και χωρίς τα ιατρικά μηχανήματα και τις αλλόκοτες ερωτήσεις, η θερμοκρασία της μύτης θα μπορούσε να δώσει μια ιδέα σε έναν γιατρό ως προς το τι συμβαίνει σε ένα άτομο υπό αξιολόγηση.

Και σε εμάς τους ίδιους ο έλεγχος αυτός αποδεικνύεται χρήσιμος: Γνωρίζοντας μέσω της θερμοκρασίας της μύτης μας ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση στρες, έχουμε δυνατότητα να καταλάβουμε πώς επιδρά στο σώμα μας, να το ελέγξουμε και ίσως να το περιορίσουμε.