ΔΕΝ ΕΧΕΙ (ΤΟΣΗ) ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΙ ΤΡΩΣ, ΑΛΛΑ ΤΙ ΩΡΑ ΤΡΩΣ

Η ώρα του φαγητού επηρεάζει από το πόσο πεινάμε μέχρι τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός καίει και αποθηκεύει λίπος.

Προφανώς δεν είμαστε οι μόνοι που έχουμε τα θέματά μας στις αρχές του φθινοπώρου, όταν έρχεται η ώρα να κάνουμε το «resolution πριν το resolution». Τότε, δηλαδή, που αρχίζει η νέα σεζόν και πριν την αλλαγή του χρόνου, οπότε παίρνουμε τις μεγαλύτερες αποφάσεις. Το αν τις κάνουμε και πράξεις, είναι δευτερευούσης σημασίας. Σημασία έχει το ταξίδι, σωστά;

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Cell Metabolism ασχολήθηκε με ανθρώπους που έτρωγαν τα ίδια ακριβώς πράγματα, αλλά διαφορετικές ώρες της ημέρας.

Κοντολογίς, όσο περισσότερο πεινασμένοι νιώθουμε, τόσο λιγότερο λίπος «καίμε». Σε κέρδισα; Συνεχίζω.

«Έχει σημασία η ώρα που τρώμε, όταν όλα τα άλλα διατηρούνται σταθερά;» ρώτησε η επικεφαλής συγγραφέας, Nina Vujović, ερευνήτρια στις διαταραχές ύπνου και κιρκάδιου ρυθμού στο Νοσοκομείο Brigham and Women's της Βοστώνης. Η απάντησή της ήταν σαφής: Ναι!

Μετά, πρόσθεσε και ότι όσο πιο αργά τρώμε μέσα στην ημέρα, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να πεινάμε περισσότερο.

Σίγουρα δεν πρόκειται για ανακάλυψη επιπέδου διάσπασης του ατόμου. Οι ερευνητές, ωστόσο, το πήγαν ένα βήμα παραπέρα, εξηγώντας όσα προκαλούμε στο σώμα μας όταν «κρατιόμαστε» χωρίς φαγητό για ώρες.

Από ώρα σε ώρα

«Διαπιστώσαμε ότι το να τρώμε τέσσερις ώρες αργότερα κάνει σημαντική διαφορά στα επίπεδα πείνας, στον τρόπο με τον οποίο καίμε θερμίδες μετά το φαγητό και στον τρόπο που αποθηκεύουμε λίπος.

»Αυτές οι αλλαγές, μαζί, μπορεί να εξηγήσουν γιατί η καθυστερημένη κατανάλωση φαγητού σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας που αναφέρθηκε σε άλλες μελέτες. Παρέχεται και νέα βιολογική εικόνα για τους υποκείμενους μηχανισμούς».

iStock

Η μελέτη υποστηρίζει την ιδέα ότι ο κιρκάδιος ρυθμός, ο οποίος επηρεάζει βασικές φυσιολογικές λειτουργίες –όπως η θερμοκρασία του σώματος και ο καρδιακός ρυθμός–, επιδρά και στον τρόπο με τον οποίο το σώμα μας απορροφά τα «καύσιμά» του.

Φάνηκε ότι όταν τρώμε αργότερα, αυξάνουμε την πείνα, επηρεάζουμε τις ορμόνες και αλλάζουμε την έκφραση των γονιδίων, ειδικά όσον αφορά τον μεταβολισμό του λίπους – με τάση προς λιγότερη διάσπαση και περισσότερη εναπόθεση.

Τι σημαίνει «τρώω καθυστερημένα»;

Η συγκεκριμένη μελέτη δεν μέτρησε την απώλεια βάρους. Δεδομένου ότι παλαιότερες έρευνες έχουν συνδέσει την τάση μας να μην τρώμε πρωινό με την παχυσαρκία, επιστήμονες αναρωτήθηκαν αν το «τρώω καθυστερημένα» σημαίνει ότι πάω κατευθείαν στο κυρίως γεύμα κάθε ημέρα. Κάτι που αναμένεται να μελετηθεί στη συνέχεια.

Το δείγμα της τελευταίας δημοσίευσης ήταν μικρό: μόλις 16 υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με το διατροφικό τους πρόγραμμα να είναι προσεχτικά σχεδιασμένο, για την εξάλειψη άλλων πιθανών αιτιών αύξησης βάρους. Όλοι ήταν καλά στην υγεία τους, χωρίς ιστορικό διαβήτη ή εργασία σε βάρδιες – γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τον κιρκάδιο ρυθμό. Είχαν και τακτική σωματική δραστηριότητα.

• Κάθε άτομο τήρησε ένα αυστηρό πρόγραμμα υγιεινού ύπνου/αφύπνισης για περίπου τρεις εβδομάδες. Σε όλους τους συμμετέχοντες παρασχέθηκαν έτοιμα γεύματα σε καθορισμένες ώρες, για τρεις ημέρες πριν ξεκινήσει το εργαστηριακό πείραμα.
• Έπειτα, μπήκαν τυχαία σε δυο ομάδες. Για έξι ημέρες, η μια έτρωγε γεύματα με ελεγχόμενες θερμίδες στις 08:00, στις 12:00 και στις 16:00. Η άλλη έτρωγε τα ίδια γεύματα τέσσερις ώρες αργότερα (12:00, 16:00 και 20:00).
• Οι μετρήσεις της πείνας και της όρεξης καταγράφονταν 18 φορές η καθεμία, ενώ τα τεστ για το σωματικό λίπος, τη θερμοκρασία και τις ενεργειακές δαπάνες έγιναν σε τρεις ξεχωριστές ημέρες.
• Έπειτα από διάλειμμα μερικών εβδομάδων, τα γκρουπ αντάλλαξαν συνήθειες.

iStock

Τι συμβαίνει στον οργανισμό όταν τρώμε περασμένη ώρα

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ενοχλήσεις της πείνας διπλασιάστηκαν για όσους έτρωγαν πιο αργά. Αυτά τα άτομα ανέφεραν επίσης επιθυμία για αμυλούχα και αλμυρά τρόφιμα, για κρέας και, σε μικρότερο βαθμό, για γαλακτοκομικά και λαχανικά.

Οι αιματολογικές τους εξετάσεις εξηγούσαν τις προτιμήσεις: τα επίπεδα της λεπτίνης (βλ. ορμόνη που ενημερώνει για το πότε έχουμε χορτάσει) μειώθηκαν σε όσους έτρωγαν αργότερα, συγκριτικά με εκείνους που έτρωγαν νωρίτερα. Είχαν αυξηθεί και τα επίπεδα της γκρελίνης (βλ. ορμόνη που αυξάνει την όρεξη μας).

Αυτά τα ευρήματα ήταν νέα, σε 24ωρο κύκλο ύπνου/αφύπνισης.

Αυτοί που έτρωγαν αργότερα έκαιγαν θερμίδες με πιο αργό ρυθμό από όταν έτρωγαν νωρίτερα. Τα τεστ που έγιναν στο σωματικό λίπος έδειξαν ότι υπήρχαν αλλαγές στα γονίδια, που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίον καίγεται ή αποθηκεύεται το λίπος.

Οι αλλαγές αυτές στη γονιδιακή έκφραση υποστηρίζουν την ανάπτυξη του λιπώδους ιστού, με το σχηματισμό περισσότερων λιποκυττάρων και με την αυξημένη αποθήκευση λίπους.