ΤΙ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΝΑ ΠΡΟΤΙΜΩ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΜΟΥ;

Τι ρόλο παίζουν τα γαλακτοκομικά στην υγεία της καρδιάς; Ειδικός του Χάρβαρντ μιλάει για ένα θέμα που ενδιαφέρει πολλούς από εμάς.

Αν νιώθεις μπερδεμένος σχετικά με τον ρόλο του γάλακτος και των υπόλοιπων γαλακτοκομικών στην καρδιαγγειακή σου υγεία, σε ενημερώνουμε ότι δεν είσαι ο μόνος. Πολλοί από εμάς ζούμε με την απορία: Να προτιμήσω προϊόντα με πλήρη λιπαρά ή μήπως με λιγότερα; Περίπλοκη η ζωή του σύγχρονου καταναλωτή.

Τι λέει ένας ειδικός σχετικά με τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αν αυτό που θες είναι να φροντίσεις την καρδιά σου; Η απάντηση είναι κάπως σύνθετη, τονίζει ο Walter Willett, καθηγητής επιδημιολογίας και διατροφής στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan του Χάρβαρντ.

Φεύγοντας από τα πλήρη γαλακτοκομικά

Ο Willett αναλύει σε άρθρο του νέα ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο American Journal of Clinical Nutrition (Μάρτιος 2025), η οποία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση γάλακτος, γιαουρτιού και τυριού, ανεξαρτήτως περιεκτικότητας σε λιπαρά, σχετίζεται «ουδέτερα» με τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτό σημαίνει ότι ούτε το πλήρες ούτε το χαμηλών λιπαρών γαλακτοκομικό αυξάνει περισσότερο την πιθανότητα εμφράγματος ή εγκεφαλικού σε σχέση με άλλες τροφές. Υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς τι εννοούν οι ερευνητές με τον όρο «ουδέτερα», καθώς και να γνωρίζει τις τροφές με τις οποίες έγινε η σύγκριση που οδήγησε στην «ουδετερότητα» αυτή.

Κατ' αρχάς, το λίπος του γάλακτος αποτελείται κατά τα δύο τρίτα από κορεσμένα λιπαρά, εξηγεί. Στοιχεία έχουν δείξει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ αυτών και της εμφάνισης καρδιοπαθειών, καθώς και ότι τα κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν την ολική και την LDL χοληστερόλη.

Τα κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν ομοίως τα επίπεδα χοληστερόλης σε σύγκριση με τους υδατάνθρακες, γεγονός που οδήγησε στην παραγωγή συσκευασμένων προϊόντων «χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά» ή «χωρίς λιπαρά», χρησιμοποιώντας υποκατάστατα όπως π.χ. η ζάχαρη. «Η αντικατάσταση αυτή με υδατάνθρακες δεν βελτίωσε την υγεία, αφού έχει άλλες αρνητικές συνέπειες στα λιπίδια του αίματος που μπορούν να αναιρέσουν τις μειώσεις στα επίπεδα χοληστερόλης».

pexels Charlotte May

Πόσο «ουδέτερα» είναι τα γαλακτοκομικά;

Όπως εξηγεί, στην παραπάνω ανασκόπηση τα γαλακτοκομικά χαρακτηρίστηκαν «ουδέτερα», όμως συγκρίθηκαν με τροφές όπως το λευκό ψωμί και το κόκκινο κρέας και ο όρος «ουδέτερα» λέει απλώς ότι δεν ήταν ούτε καλύτερα ούτε χειρότερα από τις τροφές αυτές. Αυτό σημαίνει ότι τα γαλακτοκομικά δεν είναι εγγενώς υγιεινά και ότι ο κίνδυνος που συνδέεται με την κατανάλωσή τους είναι παρόμοιος με αυτόν των προαναφερθέντων τροφών. Όταν συγκρίνονται με πιο υγιεινές επιλογές, όπως οι ξηροί καρποί, τότε τα γαλακτοκομικά εμφανίζονται λιγότερο... ευνοημένα, καθώς η αντικατάστασή τους με αυτές συσχετίζεται με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και θνησιμότητας.

Σημαντική η σύγκριση τροφίμων

Ο ειδικός αναφέρεται και σε δεύτερη μελέτη με 200.000 ενήλικες, που διήρκεσε 30 χρόνια και έδειξε ότι η γενική κατανάλωση γαλακτοκομικών ήταν «ουδέτερη». Ωστόσο, η κατανάλωση φυτικών πηγών πρωτεΐνης αντί για γαλακτοκομικά προϊόντα συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακής και συνολικής θνησιμότητας, ενώ η κατανάλωση κόκκινου κρέατος αντί γαλακτοκομικών συσχετίστηκε με υψηλότερο κίνδυνο αυτών.

Τα ευρήματα συμφωνούν με τη βιβλιογραφία σχετικά με την αντικατάσταση των κορεσμένων λιπαρών με ακόρεστα, αν και οι επιδράσεις συγκεκριμένων φρέσκων τροφών δεν επηρεάζονται μόνο από τη σύνθεση των λιπαρών τους. «Παρόμοια ευρήματα παρατηρήθηκαν και σε άλλες αναλύσεις που επικεντρώθηκαν στο γαλακτοκομικό λίπος. Η αντικατάστασή του με φυτικό λίπος συσχετίστηκε με χαμηλότερο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και θνησιμότητας, αλλά η αντικατάσταση του με λίπος από κόκκινο κρέας συσχετίστηκε με αυξήσεις στον κίνδυνο».

iStock

Δώσε βάση στις επιλογές σου

Τι προτείνει ο Willett;

1. Προτίμησε ακόρεστα φυτικά έλαια (π.χ. ελαιόλαδο, σογιέλαιο, καλαμποκέλαιο) αντί για ζωικό λίπος.
2. Αν θες γαλακτοκομικά, επίλεξε αυτά που προέρχονται από ζύμωση, όπως το γιαούρτι ή το τυρί.
3. Δώσε σημασία στις ποσότητες. Μια μερίδα πλήρους γάλακτος την ημέρα δεν έχει μεγάλη επίδραση, αλλά η συστηματική κατανάλωσή του μπορεί να έχει.
4. Αν προτιμάς το γάλα χαμηλών λιπαρών, έλεγξε αν οι θερμίδες που αντικαθιστούν το λίπος να προέρχονται από υγιεινές πηγές (π.χ. ξηρούς καρπούς).