BIG PICTURE: ΕΧΕΙΣ ΔΕΙ ΠΟΤΕ ΓΙΓΑΝΤΙΟ ΡΟΦΟ;

Ο διαγωνισμός φωτογραφίας «Big Picture» μάς φέρνει πολύ κοντά στη φύση, με όλα της τα υπέροχα πλάσματα αλλά και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν εξαιτίας των ανθρώπων.

Οι φωτογράφοι που εστιάζουν στη φύση καταφέρνουν μέσα από τις λήψεις τους να μας δείξουν τοπία και πλάσματα πολύ μακριά από τη δική μας πραγματικότητα. Μερικές φορές τους ευνοεί η τύχη, όπως όταν προλαβαίνουν να φωτογραφίσουν έναν μακάκο να παίζει με το κινητό τουρίστα. Άλλες, αποδίδει η επιμονή τους, όπως όταν καταφέρνουν να απαθανατίσουν τη σπάνια στιγμή που σφυρίδες απελευθερώνουν στον βυθό ταυτόχρονα αβγά και σπέρμα για την αναπαραγωγή τους!

Ανάλογες περιπτώσεις βλέπουμε στις φωτογραφίες που ξεχώρισαν στον φετινό διαγωνισμό «Big Picture: Natural World Photography», που διοργανώνεται από την California Academy of Sciences. Εκεί εκτίθενται κάθε χρόνο οι εικόνες νικητών και φιναλίστ, ενώ η ουσία του εγχειρήματος περικλείεται στις εξής φράσεις: «Η καλή φωτογραφία φύσης σε κάνει να εύχεσαι να ήσουν εκεί. Η έκθεση “Big Picture” σε κάνει να νιώθεις σαν να είσαι εκεί. Ένα ταξίδι εκεί όπου η ζωή είναι άγρια, η ομορφιά παράξενη και τα ζώα μάς εμπνέουν να είμαστε πιο άνθρωποι».

Οι φωτογραφίες παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο bioGraphic, ένα περιοδικό για τη φύση και την προστασία της, που εκδίδεται από την California Academy of Sciences και είναι media partner του διαγωνισμού «Big Picture».

«Tunnel Vision», Tom Shlesinger

Φιναλίστ στην κατηγορία Aquatic Life

Κάθε χρόνο, από τον Αύγουστο μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου, οι γιγάντιοι ροφοί του Ατλαντικού (Epinephelus itajara) συγκεντρώνονται στην ανατολική ακτή της Φλόριντα για αναπαραγωγή. Τις νύχτες χωρίς φεγγάρι, τα αρσενικά παράγουν έναν ήχο χαμηλής συχνότητας με τη νηκτική τους κύστη (ένα όργανο σαν μικρός σάκος, που γεμίζει με αέρια και χρησιμοποιείται για τον έλεγχο πλεύσης του ψαριού) καλώντας ψάρια του είδους να συγκεντρωθούν κοντά σε ναυάγια ή υφάλους. Πριν από 50 χρόνια, μπορεί να ανταποκρίνονταν περισσότεροι από 100 ροφοί, αλλά το 1990 το είδος ήταν σχεδόν υπό εξαφάνιση και κρίθηκε προστατευόμενο.

Σήμερα, μπορεί να μαζευτούν στο κάλεσμα 20-40 ψάρια, καθένα από τα οποία ζυγίζει πάνω από 350 κιλά. Ο φωτογράφος Tom Shlesinger φωτογράφισε τον δικό του «Γολιάθ» τον περασμένο Σεπτέμβριο, να περνάει μέσα από ένα κοπάδι σαβρίδια σαν να ήταν σε τούνελ. Η σχετική αριθμητική ανάκαμψη του είδους οδήγησε τις αρχές στην απόφαση να επιτρέψουν το ψάρεμά του από το 2023, διαθέτοντας 200 άδειες αξίας 150-500 δολαρίων η καθεμία. Μόνο που οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο πληθυσμός των ψαριών μπορεί και πάλι να απειληθεί – ενώ μια επένδυση όχι στο ψάρεμα αλλά στον οικοτουρισμό θα απέφερε μεγαλύτερα κέρδη.

«Bee Balling», Karine Aigner

Grand Prize Winner

Ένα ζεστό ανοιξιάτικο πρωινό στο Νότιο Τέξας, μια μέλισσα του είδους Diadasia rinconis βγήκε από τη φωλιά της στο χώμα και σχεδόν αμέσως την περικύκλωσαν δεκάδες αρσενικές μέλισσες, που σχημάτισαν μια «μπάλα ζευγαρώματος» γύρω της. Μέσα σε περίπου 20 δευτερόλεπτα, ένα αρσενικό είχε επικρατήσει και τα υπόλοιπα πέταξαν μακριά.

Στο καυτό φυσικό περιβάλλον της περιοχής, οι «μέλισσες των κάκτων» δεν ζουν σε κυψέλες, αλλά σε μεμονωμένες φωλιές. Όπως συμβαίνει γενικά με τις μέλισσες, είναι πολύτιμες για την επικονίαση των κάκτων εκεί. Η περίοδος αναπαραγωγής τους κρατάει λίγο παραπάνω από μία εβδομάδα, οπότε η ευκαιρία για μια τέτοια φωτογραφία είναι πραγματικά σπάνια – και η συγκεκριμένη πήρε το μεγάλο βραβείο του διαγωνισμού «Big Picture».

«Face to Face», Fernando Constantino Martínez Belmar

Φιναλίστ στην κατηγορία Human/Nature

Ένα τζάγκουαρ κι ένα γουρούνι. Ένας «θηρευτής» (αγγλιστί «predator», λέξη που πολυακούγεται τελευταία λόγω του θέματος των «επισυνδέσεων» της ΕΥΠ) κι ένα οικόσιτο ζώο, που αναθρέφεται για εκμετάλλευση. Τέτοιες στιγμές, που η άγρια ζωή του πλανήτη έρχεται αντιμέτωπη με ανθρώπινες παρεμβάσεις, κυνηγάει ο φωτογράφος Fernando Constantino Martínez Belmar, που έχει ως βάση του το Μεξικό.

Ένα αρσενικό τζάγκουαρ χρειάζεται έκταση περίπου 100 τετραγωνικών χιλιομέτρων για να κυνηγήσει λεία που θα του επιτρέψει να επιβιώσει. Καθώς οι άνθρωποι καταλαμβάνουν όλο και περισσότερο από τον φυσικό τους χώρο, ο αριθμός των ζώων υπολογίζεται ότι έχει μειωθεί στο μισό. Το ένστικτο της επιβίωσης έχει ωθήσει τζάγκουαρ να κάνουν φωλιές ακόμα και σε χωματερές, όπου κυνηγάνε σκυλιά και όποιο άλλο ζώο συχνάζει εκεί.

«Embryology», Jaime Culebras

Φιναλίστ στην κατηγορία Terrestrial Life

Το 2006, κοντά στον ερευνητικό σταθμό Yanayacu Research Station στον Ισημερινό, καταγράφηκαν τα πρώτα στοιχεία για ένα είδος βατράχου που μέχρι τότε δεν ήταν γνωστό. Πρόκειται για το Nymphargus wileyi (Wiley’s glass frog) και μόλις έξι εκπρόσωποί του εντοπίστηκαν στο πεδίο σε διάστημα τριών ετών, οπότε εξακολουθούμε να ξέρουμε ελάχιστα για τη συμπεριφορά του και πώς θα μπορούσαμε να το προστατεύσουμε.

Η απίθανη λήψη του επιστήμονα και φωτογράφου Jaime Culebras απαθανατίζει μια φάση από τη διαδικασία αναπαραγωγής τους. Ανταποκρινόμενο στο κάλεσμα ενός αρσενικού, ένα θηλυκό κατευθύνεται προς μια φτέρη. Το αρσενικό ανεβαίνει στην πλάτη της και περιμένει υπομονετικά –ίσως και για ώρες– μέχρι να γεννήσει τα αβγά της για να τα γονιμοποιήσει αμέσως με το σπέρμα του. Ο ζελατινώδης σάκος μπορεί να περιέχει από 19 μέχρι 28 γυρίνους (τουλάχιστον στις ελάχιστες περιπτώσεις που έχουν καταγράψει οι επιστήμονες) και τα προστατεύει μέχρι να αναπτυχθούν αρκετά ώστε να πέσουν στο νερό.

«Spider Web», Bence Máté

Νικητής στην κατηγορία Terrestrial Life

Καθώς χάραζε η μέρα στο εθνικό πάρκο Kiskunsag, στην Ουγγαρία, ο φωτογράφος Bence Máté καθόταν ακίνητος σε μια πλωτή κρυψώνα σαν φέρετρο, πετυχαίνοντας να συλλάβει στο ίδιο πλάνο έναν κάστορα (Castor fiber) εν δράσει και μια αράχνη στον ιστό της. Οι κάστορες φτιάχνουν φράγματα για να δημιουργήσουν φωλιές, στα οποία μπορεί να εγκατασταθούν και άλλα είδη. Στο παρελθόν, υπήρχαν σε πολλά μέρη της Ευρώπης και της Ασίας, αλλά σχεδόν εξαλείφθηκαν στον 19ο αιώνα.

Στην Ουγγαρία, ο τελευταίος κάστορας εντοπίστηκε το 1865 και μετά τίποτα. Στις αρχές του 20ού αιώνα, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο συνολικός πληθυσμός τους στην Ευρασία ήταν περίπου 1.200 ζώα. Το 1922, η Σουηδία ξεκίνησε ένα πρόγραμμα προστασίας τους και 20 ακόμη χώρες ακολούθησαν το παράδειγμά της. Μέχρι το 2011, ο πληθυσμός τους είχε ξεπεράσει το εκατομμύριο.

«Frame Within a Frame», Sitaram May

Νικητής στην κατηγορία Winged Life

Ο φωτογράφος Sitaram May είχε συνδέσει τις φωτογραφίες της φύσης με τα ταξίδια, μέχρι που η πανδημία τον ανάγκασε να εστιάσει στην αυλή του. Εκεί, παρατήρησε πως μια μηλιά ήταν πόλος έλξης για ένα είδος νυχτερίδας που τρέφεται με φρούτα. «Όλος ο κόσμος τις καταριέται αλλά εγώ αποφάσισα να τις παρατηρήσω», είπε εξηγώντας πώς έφτασε σε αυτή τη λήψη.

Στην Ινδία, υπάρχουν 12 είδη νυχτερίδων που τρέφονται με φρούτα και λουλούδια, από άνθη ευκαλύπτου μέχρι μάνγκο και γκουάβα, βοηθώντας με τον τρόπο τους τη μεταφορά σπόρων και την αναγέννηση των δασών. Πρόσφατη έρευνα αποκάλυψε ότι τα τρία πιο συνηθισμένα είδη νυχτερίδας εκεί συμβάλλουν στην επικονίαση και τη μεταφορά σπόρων από 114 φυτά, πολλά από τα οποία είναι πολύτιμα για οικονομικούς, οικολογικούς αλλά και φαρμακευτικούς σκοπούς. Ωστόσο, 10 από τα 12 είδη είναι κατηγοριοποιημένα ως παράσιτα και μπορούν να θανατώνονται ελεύθερα.

«Hidden Beauty», Tom St George

Νικητής στην κατηγορία Landscapes, Waterscapes, and Flora

Κάνοντας κατάδυση σε μια βάθρα στη χερσόνησο Γιουκατάν, στο Μεξικό, ο φωτογράφος Tom St George βρέθηκε σε ένα φαινομενικά αφιλόξενο υπόγειο σπήλαιο, που όμως φιλοξενεί μια εντυπωσιακή ποικιλία από υδάτινη πανίδα και ζωοπλαγκτόν, με είδη που υπάρχουν μόνο εκεί. Τέτοιες βάθρες γλυκού νερού, που συνδέονται με ένα θαυμαστό υπόγειο δίκτυο, είναι επίσης πολύτιμες για την ύδρευση των κατοίκων, αλλά απειλούνται από την οικιστική ανάπτυξη και τη μόλυνση με εντομοκτόνα, απόβλητα, χημικά κ.ά.

Μια ομάδα ντόπιων ονόματι «Kana’an Ts’onot», που σημαίνει «οι φύλακες των βαθρών», επιδιώκει να πείσει τις μεξικανικές αρχές να αναγνωρίσουν αυτούς τους σχηματισμούς ως οντότητες με νομικά δικαιώματα, ώστε να γίνει το πρώτο βήμα για αυστηρότερες πολιτικές προστασίας.

«Sickening Delicacy», Bence Máté

Νικητής στην κατηγορία Human/Nature

Η παράδοξη εικόνα δεν είναι προϊόν φωτομοντάζ αλλά αποτέλεσμα ανθρώπινης δραστηριότητας. Ταξιδεύοντας στα Καρπάθια της Ρουμανίας, ο φωτογράφος είδε εκατοντάδες κατακρεουργημένα βατράχια να κείτονται στα νερά μιας λίμνης, ορισμένα από τα οποία ήταν ακόμα ζωντανά! Υπεύθυνοι ήταν λαθροθήρες που είχαν αποσπάσει τα βατραχοπόδαρα για να τα πουλήσουν. «Ήταν η αγριότητα που με σόκαρε κυρίως», επισήμανε ο φωτογράφος, «αλλά και το κακό που προκαλείται στους τοπικούς πληθυσμούς των βατράχων».

Ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας ζήτησης για βατραχοπόδαρα καλύπτεται από την εκτροφή βατράχων σε βιομηχανικές φάρμες, κάτι που κρύβει έναν άλλο μεγάλο κίνδυνο: τη διάδοση ασθενειών θανατηφόρων για τα συγκεκριμένα αμφίβια.

«After the Fall», David Slater

Νικητής στην κατηγορία Aquatic Life

Σαρκοφάγοι αστερίες κατασπαράζουν το κουφάρι ενός θαλάσσιου λέοντα στον βυθό της Καλιφόρνια. «Δεν είχα δει ποτέ τον θάνατο ως κάτι τόσο όμορφο και ένιωσα ταπεινός απέναντι στην πτώση αυτού του θαλάσσιου λέοντα», δήλωσε ο φωτογράφος David Slater. Στα βάθη των θαλασσών, η ζωή υπακούει στους αρχέγονους κανόνες της φύσης.

«Into the Light», Pål Hermansen

Νικητής στην κατηγορία Art of Nature

Ένα μαρτιάτικο πρωινό, στη Νορβηγία, ο Pål Hermansen είδε πως ένα φως που είχε μείνει ανοιχτό τη νύχτα είχε προσελκύσει δεκάδες έντομα στον θάνατό τους. Αποφάσισε να τα φωτογραφίσει, θέλοντας να αναδείξει «τα κρυμμένα πλάσματα που συνιστούν τις βάσεις της ύπαρξής μας – πλάσματα που εύκολα αγνοούμε».

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι υπάρχουν 30 εκατομμύρια είδη εντόμων στον πλανήτη, αλλά οι πληθυσμοί τους φθίνουν επικίνδυνα τις τελευταίες δεκαετίες. Πέρα από τη δράση τους στην επικονίαση των φυτών, την ανανέωση των εδαφών και άλλα οφέλη στο φυσικό περιβάλλον, αποτελούν επίσης τροφή για άλλα είδη που εξαρτώνται από την κατανάλωσή τους.

Ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως τι μπορεί να σημαίνει η μείωση των εντόμων στη Γη, αλλά είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν οικολογικές και οικονομικές συνέπειες, που απαιτούν την προσοχή μας όσο είναι ακόμα καιρός. Αν θέλουμε να δούμε τη «μεγάλη εικόνα», όπως μας καλεί ο φωτογραφικός διαγωνισμός «Big Picture», πρέπει να μην παραβλέπουμε ακόμα και τις πιο μικρές υπάρξεις.