ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ ΚΑΘΑΡΙΖΟΥΝ ΤΑ ΙΔΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΟΥΣ;

Το γεγονός ότι η Ιαπωνία είναι μάλλον η πιο καθαρή χώρα στον κόσμο οφείλεται μεταξύ άλλων στο σύστημα o-soji, που καλεί τους μαθητές να καθαρίζουν οι ίδιοι τα σχολεία τους.

Όποιος Έλληνας έχει την τύχη να ταξιδέψει –πολλώ δε μάλλον να ζήσει– στην Ιαπωνία, έχει πιθανότατα σοκαριστεί από τις αγεφύρωτες πολιτισμικές διαφορές ανάμεσα στα δύο κράτη. «Ένας άλλος κόσμος», μου είπε χαρακτηριστικά φίλη που βρέθηκε πριν λίγο καιρό εκεί, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην καθαριότητα όσων περιοχών κι αν επισκέφθηκε, η οποία έχει περάσει σε άλλα επίπεδα από αυτά που θεωρεί ικανοποιητικά ο μέσος Ευρωπαίος.

Πώς όχι, αφού οι Ιάπωνες εκπαιδεύονται στην καθαριότητα κάθε χώρου που χρησιμοποιούν από πολύ μικρή ηλικία, όχι μόνο από τα σπίτια τους, αλλά και μέσω του συστήματος εκπαίδευσής τους; Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά άρθρο των Japan Times, η διαδικασία αυτή θεωρείται μέρος μιας ολοκληρωμένης εκπαίδευσης. Δεν πρόκειται μόνο για εκπαίδευση στην καθαριότητα – πρόκειται για την ανάπτυξη χαρακτήρα, αφού οι μαθητές μαθαίνουν έτσι να φροντίζουν τόσο τους χώρους που καταλαμβάνουν, όσο και τους ανθρώπους με τους οποίους τους μοιράζονται.

Μία από τις διάσημες παραδόσεις στα ιαπωνικά σχολεία είναι το λεγόμενο o-soji: η καθημερινή ρουτίνα καθαριότητας που εφαρμόζουν οι ίδιοι οι μαθητές στις τάξεις τους. Φαντάζεσαι να γινόταν κάτι τέτοιο στα ελληνικά σχολεία;

Δηλαδή, τα σχολεία στην Ιαπωνία δεν έχουν καθαριστές;

Φυσικά και έχουν καθαριστές: ονομάζονται yomushuji και ρόλος τους είναι να φροντίζουν τη συντήρηση του σχολείου και τον καθαρισμό σημείων στα οποία δεν έχουν πρόσβαση οι μαθητές. Κάνουν δηλαδή τις πιο δύσκολες δουλειές, ενώ ασχολούνται και με τα υδραυλικά. Επιπλέον, μπορεί να αναλαμβάνουν χρέη σχολικού τροχονόμου και γενικώς να καταπιάνονται και με τεχνικές εργασίες. Πάντως, το γενικό καθάρισμα του σχολείου πράγματι το κάνουν οι μαθητές.

Τι περιλαμβάνει η καθημερινή καθαριότητα του σχολείου;

Το o-soji ξεκινά μετά το μεσημεριανό γεύμα: Για περίπου 20 λεπτά οι μαθητές σηκώνουν τα μανίκια και καθαρίζουν τις τάξεις, τους διαδρόμους και τους κοινόχρηστους χώρους, καθοδηγούμενοι από διασκεδαστική μουσική ή κλασικές μελωδίες που ακούγονται από τα ηχεία του σχολείου.

Αυτή η ρουτίνα πραγματοποιείται τέσσερις ημέρες την εβδομάδα. Τις Τετάρτες και τα Σάββατα συνήθως δεν γίνεται καθαριότητα. Επιπλέον, στο τέλος κάθε εξαμήνου γίνεται ένα πιο σχολαστικό «μεγάλο καθάρισμα».

Κάθε τμήμα είναι υπεύθυνο να καθαρίσει τη δική του τάξη, συν δύο ακόμα χώρους που χρησιμοποιεί, όπως π.χ. η βιβλιοθήκη ή το ιατρείο του σχολείου. Για να επιτευχθεί οργανωμένα αυτό, οι μαθητές χωρίζονται σε μικρότερα γκρουπ και καθένα αναλαμβάνει μια συγκεκριμένη περιοχή.

Όσο για τις τουαλέτες, τα σχολεία διαφοροποιούνται σε αυτό: Σε κάποια τον καθαρισμό της τουαλέτας αναλαμβάνουν οι καθαριστές, ενώ άλλα αναθέτουν την όχι ευχάριστη αυτή εργασία σε μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων.

Τι μαθαίνουν οι μαθητές στην Ιαπωνία από το σύστημα αυτό;

Το σύστημα αυτό δεν μαθαίνει στα παιδιά μόνο την αξία της υγιεινής, αλλά και της ομαδικής προσπάθειας, της υπευθυνότητας και του σεβασμού στους κοινόχρηστους χώρους.

Σύμφωνα με τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς, τα παιδιά κερδίζουν πολλά ακόμα: Μαθαίνουν ότι είναι καλύτερο να μη δημιουργούν ακαταστασία όταν μετά πρέπει τα ίδια να καθαρίσουν.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι αναπτύσσουν ένα αίσθημα φροντίδας για το περιβάλλον τους και μια εκτίμηση για την εργασία που απαιτείται για τη συντήρησή του.

Credit Mint Images via AFP

Ενδιαφέρον, επίσης, έχει το γεγονός ότι κατά τη διαδικασία αυτή οι μεγαλύτεροι ηλικιακά μαθητές επιτηρούν και βοηθούν τους μικρότερους: Μαθητές, λοιπόν, της ΣΤ’ τάξης δημοτικού στέλνονται στις πρώτες τάξεις για να καθοδηγήσουν τα παιδιά σε όσα πρέπει να κάνουν. Σκοπός είναι να ενισχύεται η σύνδεση μεταξύ των ηλικιακών ομάδων – κάτι που αποδεικνύεται πολύτιμο σε μια χώρα όπου τα περισσότερα παιδιά είναι συνήθως μοναχοπαίδια. Οι δάσκαλοι εκτιμούν ότι οι μεγαλύτεροι μαθητές επωφελούνται από την καθοδήγηση των μικρότερων, ενώ οι μικρότεροι αποκτούν πρότυπα προς μίμηση.

Οι μαθητές καθαρίζουν και τη γειτονιά τους

Τα παιδιά δεν σταματούν στα όρια του σχολείου. Τρεις φορές τον χρόνο, μαθητές από τη Γ’ Δημοτικού και πάνω συμμετέχουν στο chiiki seiso – έναν καλό καθαρισμό της γειτονιάς τους. Φορώντας ειδικά γάντια και οπλισμένα με mini σκούπες και φαράσια, βγαίνουν έξω για να μαζέψουν σκουπίδια γύρω από το σχολείο.

Η συγκεκριμένη δράση δεν διοργανώνεται από όλα τα σχολεία, ωστόσο οι εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι θα έπρεπε, ειδικά παρατηρώντας πως στην εφηβεία οι μαθητές επιβαρύνουν τη ρύπανση, πετώντας ενίοτε σκουπίδια στο έδαφος – ναι, συμβαίνει μερικές φορές ακόμα και στην Ιαπωνία!