ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Η αιχμαλωσία του σύγχρονου ανθρώπου, η ανάγκη για φως, η Αφρική που κρύβουμε μέσα μας. Το «Raised in Captivity» μας φέρνει αντιμέτωπους με τον εαυτό μας.

– Δεν δίνω δεκάρα για τα όνειρά σου! Δεν είμαι της σχολής του Φρόυντ εγώ! Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν. Η ποιότητα του χαρακτήρα είναι γραμμένη στο DNA εκ γενετής.
– Πώς μπορείτε να το λέτε αυτό; Είστε ψυχίατρος!
– Είμαι ένα κτίριο που φλέγεται… είμαι ο Τιτανικός… όλοι με εγκαταλείπουν!

Η δεύτερη σκηνή του έργου «Raised in Captivity» του Nicky Silver ανοίγει με έναν διάλογο που κόβει την ανάσα, βάζοντάς μας σε έναν κόσμο όπου τα σύνορα ανάμεσα στη λογική και τον πόνο αμφισβητούνται.

Ο Σεμπάστιαν, ένας δημοσιογράφος που έχει κλειστεί στον εαυτό του μετά τον θάνατο του συντρόφου του, αναγκάζεται να επιστρέψει στην πόλη της παιδικής του μνήμης μετά τον θάνατο της μητέρας του. Εκεί, μια σειρά τυχαίων γεγονότων θα ταράξουν τη βολή του και θα τον κάνουν να αναθεωρήσει τις βεβαιότητές του: η αδελφή που θέλει να τον κρατήσει κοντά, ο σύζυγός της που εγκαταλείπει την ιατρική για την τέχνη, η ψυχολόγος που φλερτάρει με την κατάρρευση. Και, το πιο παράδοξο από όλα, η επικοινωνία του με έναν άντρα καταδικασμένο για φόνο, έναν φίλο που δεν συνάντησε ποτέ από κοντά. Όλοι τους μεγαλωμένοι «στην αιχμαλωσία» μιας ζωής που δεν επέλεξαν ποτέ συνειδητά.

Σε έναν κόσμο που μοιάζει να καίγεται εκ των έσω, το «Raised in Captivity» ανεβαίνει για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή από την ομάδα Γκαράζ και στήνει έναν καθρέφτη απέναντι στον σύγχρονο άνθρωπο. Δεν είναι απλώς μια παράσταση για τη βία, την απώλεια και τη μνήμη, είναι μια κραυγή για φως, ένα βλέμμα προς την… Αφρική που κρύβουμε μέσα μας, εκεί όπου ίσως μπορούμε ακόμη να ξαναγεννηθούμε.

Γκέλυ Καλαμπάκα

Ο Θεοδόσης Τανής μεταφράζει και σκηνοθετεί, δίνοντας πνοή σε ένα έργο που ισορροπεί ανάμεσα στο μαύρο χιούμορ και την υπαρξιακή αγωνία, εκεί όπου η μοναξιά συναντά τη λύτρωση.

– Το «Raised in Captivity» ξεκινά σχεδόν με μια έκρηξη: έναν ψυχίατρο να δηλώνει «είμαι ένα κτίριο που φλέγεται». Πόσο κοντά βρίσκεται αυτή η εικόνα στη σύγχρονη ψυχική μας κατάσταση;

Αν και γραμμένη το 1995, η φράση αυτή –όπως και ολόκληρο το έργο– έρχεται να επανανοηματοδοτηθεί σε μια κοινωνία όπου το wellbeing, η αυτοβελτίωση και η λογική του «θέσε τα όρια σου» απομονώνουν και σε πολλές περιπτώσεις δημιουργούν νέου είδους νευρώσεις. Ένας συγγραφέας με βιτριολικό χιούμορ –είχαμε την ευκαιρία να το απολαύσουμε όταν μας επισκέφθηκε– και ιδιαίτερη ευαισθησία έρχεται να μας ακουμπήσει στον ώμο και να μας ψιθυρίσει πως πίσω από τις ταμπέλες που χρησιμοποιούμε για να τα βγάλουμε πέρα, έχουμε δικαίωμα να παραμένουμε άνθρωποι, άρα αδύναμοι, μπερδεμένοι και ακατάτακτοι.

Γκέλυ Καλαμπάκα

– Οι χαρακτήρες είναι «μεγαλωμένοι στην αιχμαλωσία». Ποια τοίχοι πιστεύεις ότι μας κρατούν μέσα σήμερα;

Νομίζω ότι ο εχθρός σήμερα βρίσκεται εντός των τειχών. Αυτό μας διασπά την προσοχή και δεν μας αφήνει να βρούμε αντίδοτο για όσα μας κρατούν ακινητοποιημένους. Είμαστε παιδιά του 21ου αιώνα, παιδιά της επιστήμης αλλά και πολέμων, σφαγών, γενοκτονικού χαρακτήρα εγκλημάτων. Οι ενοχές θα ακολουθούν εμάς και τις επόμενες γενιές και φοβάμαι πως φτάνουμε σε ένα σημείο που εμείς οι ίδιοι πια βρίσκουμε μια άγρια απόλαυση στην απομόνωση και στην αυτοτιμωρία. Σκάβουμε την πολυτελή τρύπα μας και είμαστε ικανοί να μείνουμε εκεί μέσα για πάντα – αρκεί να έχει γρήγορο ίντερνετ.

«ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΤΑΜΠΕΛΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΤΑ ΒΓΑΛΟΥΜΕ ΠΕΡΑ, ΕΧΟΥΜΕ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΝΟΥΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ, ΑΡΑ ΑΔΥΝΑΜΟΙ, ΜΠΕΡΔΕΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΑΚΑΤΑΤΑΚΤΟΙ».

– Το «Raised in Captivity» μιλά για ανθρώπους που αναζητούν το φως μέσα από τη στάχτη τους. Είναι, τελικά, η καταστροφή μια προϋπόθεση για τη μεταμόρφωση;

Αυτός είναι ο λόγος που μου αρέσει τόσο πολύ το συγκεκριμένο έργο. Στο σημείο που όλα έχουν ισοπεδωθεί, όλα έχουν έρθει στο φως, οι ήρωες είναι υποχρεωμένοι πια να μείνουν γυμνοί λέγοντας την αλήθεια και με έναν μαγικό τρόπο έρχεται η λύση. Με έναν μαγικό τρόπο πάντα έρχεται η λύση, όταν το κοντέρ μηδενίζει.

Γκέλυ Καλαμπάκα

– Στο σκηνοθετικό σημείωμα γράφεις: «Θέλω να πάω στην Αφρική… να φτιάξουμε τους εαυτούς μας από την αρχή». Μπορεί η τέχνη να λειτουργήσει ως τόπος επανεκκίνησης;

Πιστεύω πολύ στις μικρές κοινότητες που θέλουν να φιλοξενήσουν ιδέες και σχέδια δράσης. Οι καλλιτεχνικές ομάδες μπορούν να στο προσφέρουν αυτό, καθώς απαιτούν να μπεις στον χώρο και με τα δύο πόδια, ολόκληρος. Γιατί επανάσταση σήμερα μπορεί να είναι ακόμα και αυτό: να μπαίνεις σε έναν χώρο με ό,τι έχεις, να μην αφήνεις κομμάτια σου σε σκέψεις που σε βασανίζουν, να συναντάς ανθρώπους και να βρίσκεις ανακούφιση στην προσπάθεια να τους πλησιάσεις και να τους καταλάβεις, να βρίσκεις χαρά στη σκέψη ότι μετά από μία δύσκολη μέρα θα τους δεις να καταφέρνουν κάτι μικρό αλλά έως εκείνη τη στιγμή ανέφικτο. Για πόσο καιρό μπορεί ένας άνθρωπος να ζει με ημίμετρα και «τόσο όσο»; Για λίγο. Μέχρι να ανοίξεις ένα βιβλίο και να δεις ότι στην Αφρική, πράγματι, υπάρχουν χρώματα που δεν θα δεις ποτέ μόνος στο πανάκριβο δυάρι σου.

Το «Raised in Captivity» παίζεται στο Θέατρο Μπέλλος. Κλείσε θέσεις online.