Ο JUERGEN TELLER ΜΑΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ ΣΕ ΜΥΧΙΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ
Το Onassis Ready εγκαινιάζεται με την έκθεση «you are invited» και ο Juergen Teller μας προσκαλεί σε έναν κόσμο όπου η ομορφιά, το χιούμορ και η τραγικότητα συνυπάρχουν.
Με το που μπήκα στην έκθεση «you are invited» ένιωσα αυτό ακριβώς που –όπως θα μάθαινα αργότερα– επιδίωκε ο Juergen Teller όταν τη σχεδίαζε: έκπληξη. Το πρώτο που διακρίνεις από την είσοδο είναι η φωτογραφία ενός πιάτου πάνω στο οποίο βρίσκεται ένα σαλιγκάρι και ένα ροδάκινο. Σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ένα «οικογενειακό» πορτρέτο. Γιατί; Επειδή στα γερμανικά λέγεται Teller, σαλιγκάρια έτρωγε η σύζυγός του σε ένα από τα πρώτα τους τηλεφωνήματα, ενώ σαν ροδάκινο τους φάνηκε όταν γεννήθηκε η κόρη τους.
Ακριβώς δίπλα, απλώνεται μια ευθεία σειρά φωτογραφιών σε μέγεθος καρτ-ποστάλ, που πρέπει να τις κοιτάξεις από κοντά για να δεις τι απεικονίζουν.
Είναι μια αλληλουχία εμπνευσμένη από το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα, όπου μεταξύ άλλων βλέπεις ταριχευμένα ζώα, τοπία και τον ίδιο τον Teller να κυλιέται γυμνός, σαν να προσπαθεί να επανέλθει στην κατάσταση των ανθρώπων όταν είχαν –κατά τον Αριστοφάνη– δύο πρόσωπα και τέσσερα πόδια, πριν ο Δίας τους χωρίσει στα δύο.
Με την έκθεση αυτή εγκαινιάζεται ο νέος χώρος του Ιδρύματος Ωνάση στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, το Onassis Ready. Όταν το πρωτοείδε ο Juergen Teller, δεν είχε ακόμη τη σημερινή του διαμόρφωση.
«Εκείνη την εποχή, ο συγκεκριμένος χώρος ήταν απλώς ένα κτίριο σαν όλα τα άλλα στην περιοχή, αλλά αμέσως σκέφτηκα: θέλω κάτι μεγάλο», ανέφερε ο εμβληματικός φωτογράφος σε μια συνομιλία με την Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του ιδρύματος. «Ποτέ δεν φοβόμουν να βουτήξω στα βαθιά, να κάνω κάτι χωρίς να πατάω σε ασφαλές έδαφος, χωρίς την άνεση του ότι όλα είναι εντάξει, ότι βγάζω καλά λεφτά και ούτω καθεξής. Πρέπει να παίρνεις ρίσκα».
Ο τίτλος «you are invited» είναι εμπνευσμένος από τα φυλλάδια που μοιράζει η καθολική εκκλησία στα σπίτια το Πάσχα, διακηρύσσοντας στους πιστούς ότι είναι προσκεκλημένοι στην Ανάσταση του Κυρίου – μάλιστα, υπάρχει στην έκθεση σχετική φωτογραφία.
«Επέλεξα τον τίτλο you are invited ως κάτι θετικό, μια πρόσκληση να κοιτάξεις, να βιώσεις, να σκεφτείς, να ονειρευτείς», εξήγησε ο Teller. «Προσκαλώ τον καθένα να το βιώσει. Αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο βιώνω κι εγώ τη ζωή, το πώς αντιμετωπίζω τις τραγωδίες της, την ομορφιά της και όλα τα ενδιάμεσα».
Ο ίδιος επιμελήθηκε την έκθεση μαζί με τη Λιθουανή σύζυγό του, Dovile Drizyte – χωρίς την οποία δήλωσε ότι θα ήταν πολύ φτωχότερος σε όλες τις πτυχές της ζωής του. Από την επιλογή των φωτογραφιών και το στήσιμο στον χώρο μέχρι τη συνοδευτική έκδοση, όλα φέρουν το δικό του άγγιγμα.
«Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΑΝΤΑ, ΕΙΝΑΙ ΣΑΝ ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ, ΣΑΝ ΜΙΑ ΦΑΝΤΑΣΙΑ, ΟΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΙΣ ΥΠΕΡΟΧΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ. ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΧΙΟΥΜΟΡ».
«Όποτε κάνω μια έκθεση, λαμβάνω πάντα υπόψη τον τόπο και την κουλτούρα της εκάστοτε τοποθεσίας», είπε σχετικά. «Είναι σημαντικό για μένα το ότι η έκθεση εδώ είναι site-specific, προσαρμοσμένη στο κτίριο, στην πόλη, στη χώρα. Δεν θέλω μια σειρά από πανομοιότυπες φωτογραφίες σε κορνίζες να ταξιδεύουν από πόλη σε πόλη. Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο δουλεύω ή ονειρεύομαι – κάτι τέτοιο θα ήταν βαρετό. Θέλω κι εγώ ο ίδιος να ενθουσιάζομαι».
Η έκθεση καταλαμβάνει το ισόγειο και το υπόγειο του Onassis Ready, σε αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Tom Emerson του γραφείου 6a architects. Όπως εξήγησε o Juergen Teller, την είχε διαμορφώσει κατά 90% πριν έρθει στην Αθήνα, δουλεύοντας πάνω σε μακέτες στο στούντιό του.
Φτάνοντας εδώ, πέρασε τέσσερις μέρες στον χώρο, ώστε να ζήσει από κοντά τις ιδιαιτερότητές του και να πάρει τις τελικές αποφάσεις για το μέγεθος και την τοποθέτηση κάποιων έργων – πολλά από τα οποία είναι χωρίς κορνίζα, στερεωμένα απλώς με καρφίτσες.
«ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ ΔΕΝ ΜΙΛΙΟΜΑΣΤΑΝ. ΜΟΥ ΧΑΡΙΣΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΜΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΟΤΑΝ ΗΜΟΥΝ 15, ΑΛΛΑ ΜΕ ΧΑΣΤΟΥΚΙΣΕ ΟΤΑΝ ΕΙΠΑ ΠΩΣ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΓΙΝΩ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ».
«Είναι ζωτικής σημασίας να αναπνέεις, να ζεις και να αξιολογείς τα πράγματα τη στιγμή που συμβαίνουν», είπε χαρακτηριστικά. «Θέλω να νιώθω ζωντανός, νέος και φρέσκος».
Γεννημένος το 1964 στο Ερλάνγκεν της Γερμανίας, ο Juergen Teller εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο το 1986 και καθιερώθηκε ως φωτογράφος μόδας. Μπροστά από τον φακό του έχουν περάσει αμέτρητα τοπ μόντελ, ενώ έχει φωτογραφίσει πολλούς σταρ της σόουμπιζ. Τα πειστήρια υπάρχουν στην έκθεση, είναι όμως προφανές ότι δεν τον απασχολεί να κάνει name dropping για να εντυπωσιάσει. Εκείνο που φαίνεται να θέλει είναι να μας βάλει στον κόσμο του, στρέφοντας συχνά τον φακό στον ίδιο, τους ανθρώπους του και την καθημερινότητά του, με τρόπο αφοπλιστικά άμεσο και συνάμα βαθιά μελετημένο.
Ήταν, είπε, γύρω στο 2000 που ξεκίνησε να το κάνει αυτό, έχοντας λίγο κουραστεί από τις ματαιοδοξίες όλων των διασημοτήτων που φωτογράφιζε: «Ήθελα να εκδημοκρατίσω το όλο σενάριο, να φωτογραφίζω οποιονδήποτε. Όταν ήμουν νέος, νόμιζα ότι μπορούσα να φωτογραφίσω άτομα που μου άρεσαν, που θαύμαζα και έβρισκα ελκυστικά. Μετά από εξάσκηση ενός περίπου χρόνου άρχισα να ανοίγομαι και να φωτογραφίζω τους πάντες και τα πάντα, ακόμη και άτομα για τα οποία δεν τρέφω καμία συμπάθεια.
»Ας πούμε, όταν κλήθηκα να φωτογραφίσω τον O.J. Simpson, που είχε κατηγορηθεί για δύο φόνους, ήξερα ότι –για να το πω απλά– δεν είναι καλός άνθρωπος, αλλά είχα το ενδιαφέρον και την περιέργεια να το κάνω. Με εξιτάρει εξίσου να φωτογραφίζω ταριχευμένα ζώα, τη μητέρα μου ή έναν τόπο προσκυνήματος στη Λιθουανία, αρκεί να το λέει η καρδιά μου και το ένστικτό μου, να νιώθω ένα ερέθισμα».
Η έκθεση «you are invited» είναι χορταστική, με τις διαφορές των φωτογραφιών σε κλίμακα, τη φαινομενικά άναρχη –αλλά απόλυτα στρατηγική– τοποθέτηση και τις τολμηρές επιλογές να σου προκαλούν αλλεπάλληλες εκπλήξεις. Ίσως η μεγαλύτερη κρύβεται στο υπόγειο, όπου περιμετρικά έχει στηθεί ένας «ναός» αφιερωμένος στη γυναίκα, ενώ ένα σκοτεινό booth φέρνει τον άντρα στο επίκεντρο με τρόπο που δεν περιμένεις.
Εκεί προβάλλεται η ταινία μικρού μήκους/video art «Men», με τον Alexander Skarsgård να συνδράμει τον Juergen Teller στην προσπάθειά του να αποτίσει έναν –τουλάχιστον– ιδιότυπο φόρο τιμής στον αυτόχειρα πατέρα του και τον πεθερό του.
Ο Teller μίλησε ανοιχτά για τη δύσκολη σχέση με τον πατέρα του, που αυτοκτόνησε όταν εκείνος ήταν 24 ετών, και για τη μητέρα του που τον βοήθησε όταν αποφάσισε να γίνει φωτογράφος. «Η μητέρα μου είναι το στήριγμά μου, ενώ με τον πατέρα μου δεν μιλιόμασταν. Και είναι αστείο – εκείνος μου χάρισε την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή όταν ήμουν 15, αλλά με χαστούκισε όταν είπα πως ήθελα να γίνω φωτογράφος», ανέφερε.
«Η ζωή είναι τραγική και η ζωή είναι τα πάντα, είναι σαν ένα όνειρο, σαν μια φαντασία, όπου μπορείς να δημιουργήσεις υπέροχα πράγματα», συνόψισε ο Teller. «Και πρέπει να έχει χιούμορ. Το παίρνω πολύ σοβαρά αυτό – και ειδικά το δικό μου χιούμορ».
Η έκθεση του Juergen Teller διαρκεί έως τις 30 Δεκεμβρίου 2025 και είναι ανοιχτή κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, 18:00–23:00. Onassis Ready: Στρατή Τσίρκα 2, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, Αθήνα. Κανονικό εισιτήριο: 10 €
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
