ΠΕΡΑΣΑ 4 ΩΡΕΣ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ ΣΤΟ «PARLIAMENT» ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ
Η συμμετοχή στο «Parliament» του Michael Kliën σε βάζει σε μια σιωπηλή, παράδοξη συνθήκη που δοκιμάζει τις κοινωνικές συμβάσεις.
Όταν δήλωσα συμμετοχή στο «Parliament», ήξερα ελάχιστα για αυτό το έργο-δράση του χορογράφου και εικαστικού Michael Kliën, που παρουσιάζεται στο ισόγειο του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138. Υπάρχει πάντα κάτι που με φοβίζει σε τέτοιου είδους προκλήσεις, ειδικά όταν δεν είναι σαφής ο βαθμός και ο τρόπος έκθεσης απέναντι σε άγνωστο κόσμο.
Ας πούμε, είχα διστάσει να συμμετάσχω το περασμένο φθινόπωρο στο «The Second Woman», την 24ωρη παράσταση της Στέγης που έφερε τη Στεφανία Γουλιώτη αντιμέτωπη με 100 άντρες ή μη δυαδικά και queer άτομα – για να το μετανιώσω όταν είδα το αποτέλεσμα.
Στο «Parliament» το κάλεσμα ήταν πολύ ευρύτερο και ο μόνος περιορισμός ηλικιακός: να είναι κανείς άνω των 18 ετών – αν και όπως διαπίστωσα στην πράξη ούτε αυτός αποδείχθηκε απαράβατος. Η συνιστώμενη διάρκεια για την επίσημη συμμετοχή είναι τουλάχιστον τρεις ώρες, αλλά μπορεί κανείς να μείνει περισσότερο, αν έχει τη δυνατότητα, διαφορετικά μπορεί να βιώσει το έργο ως απλός επισκέπτης.
Εγώ επέλεξα τον δρόμο της επίσημης συμμετοχής, αποφασίζοντας ότι θα διέθετα τέσσερις ώρες από τον χρόνο μου, από τις 5 το απόγευμα έως τις 9 το βράδυ του Σαββάτου 14 Ιουνίου 2025. Μάλιστα, έπρεπε να βρίσκομαι στο Μουσείο μισή ώρα νωρίτερα, ώστε να παρακολουθήσω μια εισαγωγή στη λειτουργία του έργου από τη δημιουργική ομάδα.
Μια παρένθεση πριν την επίσημη συμμετοχή στο «Parliament»
Τις ημέρες που μεσολάβησαν από τη δήλωση της συμμετοχής μέχρι να έρθει η ώρα να ζήσω το «Parliament», μια συγκυρία με ανάγκασε να κάνω μια πραγματική βουτιά στα βαθιά: κλήθηκα να συμμετάσχω σε μια συνομιλία με τον Michael Kliën και τον πολιτικό φιλόσοφο Michael Hardt, ώστε να γράψω ένα σχετικό άρθρο για το περιοδικό δρόμου «σχεδία» (τεύχος Ιουλίου/Αυγούστου). Έτσι, κατέληξα στον προθάλαμο του Μουσείου πολύ πιο «διαβασμένος» από άλλους συμμετέχοντες, για να διαπιστώσω όμως μπαίνοντας στην αίθουσα πως καμιά πληροφορία δεν με είχε προετοιμάσει ούτε θα με βοηθούσε να διαχειριστώ αυτή την εμπειρία!
Πριν μπεις, σου ζητούν να παραδώσεις στο βεστιάριο τα προσωπικά σου αντικείμενα (Να κρατήσω το ρολόι μου; ρώτησα. Θα σας έλεγαν να το αφήσετε, μου απάντησαν) και σου δίνουν τρεις απλές οδηγίες: Αφού διαβείς το κατώφλι, να μην μιλάς με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες ούτε καν με νοήματα, να μην απομονώνεσαι και να μην αρχίσεις να ασχολείσαι με κάτι που μπορεί να έχεις πάνω σου.
Μπορείς όποτε θέλεις να βγεις από την αίθουσα, π.χ. για να πιεις νερό ή να πας στην τουαλέτα, αλλά και πάλι υπάρχει μια προτροπή: μην το θεωρήσεις ως διάλειμμα, μείνε μέσα στο όλο πλαίσιο.
Η ώρα της κρίσης
Μολονότι πέρασε από το μυαλό μου η ιδέα να επιστρατεύσω παρέα, συνειδητά επέλεξα να πάω μόνος μου, ώστε να μην έχω κανέναν περισπασμό ή «ευκολία». Πριν αρχίσει η εκπαίδευση, έριχνα κλεφτές ματιές στους υπόλοιπους συμμετέχοντες, έκλεβα σκόρπιες κουβέντες από όσους είχαν έρθει με παρέα (Δεν ξέρω τι πρέπει να κάνουμε! Θα χορέψουμε;), προσπάθησα να παρακολουθήσω συγκεντρωμένος την εισαγωγή, όταν όμως άνοιξε η πόρτα και μπήκα στην αίθουσα, έπαθα ένα μικρό σοκ.
Όσο κι αν είχα μελετήσει τη θεωρία περί του αναδυόμενου δημιουργικού πεδίου της «κοινωνικής χορογραφίας» στο οποίο εντάσσεται το «Parliament», όσες απορίες κι αν μου είχε λύσει ο ίδιος ο δημιουργός του, τίποτα από αυτά δεν είχε πρακτικό αντίκρισμα μέσα.
Σε μια αίθουσα απογυμνωμένη από έπιπλα, με ξύλινο γυαλιστερό παρκέ και ψυχρό λευκό φωτισμό, οι δεκαπέντε περίπου άνθρωποι που μπήκαμε βρήκαμε ήδη καμιά εικοσαριά άτομα που φαίνονταν απολύτως εξοικειωμένα με τον χώρο.
Ένας τύπος λικνιζόταν με την άνεση χορευτή, ένα ζευγάρι ήταν αγκαλιασμένο στο πάτωμα σαν να απολάμβανε τη σιέστα του, παιδάκια έτρεχαν σαν να ήταν σε παιδική χαρά (αλλά χωρίς να μιλάνε), ένας νεαρός ισορροπούσε με το κεφάλι στο πάτωμα και τα πόδια στον αέρα – οι περισσότεροι έχοντας βγάλει τα παπούτσια τους στην είσοδο, όπως έκανα κι εγώ (κανείς δεν μας είχε δώσει σχετική οδηγία, αλλά ήταν σαν να το επέβαλε η περίσταση).
Σε τι οφειλόταν το «μικρό σοκ» για το οποίο μίλησα; Εκ των υστέρων, θα το απέδιδα στο παράδοξο του να μπαίνεις κάπου όπου προφανώς καλείσαι να σεβαστείς τον άλλο, αλλά την ίδια στιγμή έχεις τη δυνατότητα να κινηθείς με τρόπο που δεν θα τολμούσες εύκολα σε δημόσιο χώρο. Ήταν σαν πραγματικά να έχουν καταργηθεί οι κοινωνικές νόρμες και να ψάχνει καθένας τα πατήματά του για όσο χρόνο θα μέναμε εκεί. Κάποιοι φαίνονταν να τα βρίσκουν με σχετική άνεση –πρώτα και καλύτερα τα παιδιά–, εγώ πάλι όχι!
Η αναμέτρηση με τον εαυτό μου
Εγώ πέρασα πολλή ώρα περπατώντας πάνω-κάτω, σαν να ήμουν όχι θεατής αλλά μάλλον φύλακας του Μουσείου! Παρατηρούσα με περιέργεια τον κόσμο που αλληλεπιδρούσε, ενώ την ίδια στιγμή νομίζω πως εξέπεμπα με τη στάση μου το μήνυμα: Μείνετε σε απόσταση ασφαλείας! Μολονότι ήξερα ότι στόχος του «Parliament» είναι να εμπλακείς με τους άλλους, μου ήταν πολύ δύσκολο να ξε-προγραμματίσω τον εαυτό μου από τον τρόπο που λειτουργεί συνήθως κοινωνικά, όπως μου είναι δύσκολο γενικά να ανοιχτώ σε περιβάλλοντα που δεν γνωρίζω.
Στο «Parliament» σχεδόν «καλείσαι να μυρίσεις τον άλλο και την ενέργειά του, όπως κάνουν τα θηλαστικά», είχε πει στη συνομιλία μας ο Michael Kliën – κι εγώ ένιωθα σαν ζώο σε μια υπό διαμόρφωση αγέλη, όπου δεν είχα καμία πρόθεση να διεκδικήσω τον ρόλο του αρχηγού, ενώ είχα σίγουρα την έγνοια να αντιληφθώ μέχρι πού με «παίρνει» να πάω για να μη διακινδυνεύσω την αίσθηση ασφάλειας που ήθελα να νιώθω.
ΤΟ «PARLIAMENT» ΚΑΤΑΦΕΡΝΕΙ ΝΑ ΣΟΥ ΔΕΙΞΕΙ ΧΩΡΙΣ ΛΟΓΙΑ ΟΤΙ ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΔΥΝΑΤΗ.
Όχι ότι στο «Parliament» κινδυνεύεις από κάτι! Απλώς ξαφνικά μια άλλη σύμβαση σου κλείνει το μάτι και σε καλεί να υπάρξεις κάπως διαφορετικά, βάζοντάς σε σε ένα πεδίο που εμένα τουλάχιστον με έβγαλε τελείως από το comfort zone μου. Αν είχα φύγει π.χ. στις δύο ώρες, θα μιλούσα για μια τελείως διαφορετική εμπειρία απ’ ό,τι τελικά εξελίχθηκε. Αποκαμωμένος από το περπάτημα, παρακινημένος από την άνεση των υπολοίπων, κάπου στο δίωρο ξάπλωσα κατάχαμα, έκλεισα τα μάτια και κάτι άρχισε σιγά σιγά να ξεκλειδώνει.
Τι θα πει «κοινωνική χορογραφία»;
Χωρίς λόγια και νοήματα, η κίνηση μέσα στο «Parliament» αποκτούσε διάσταση επικοινωνίας. Κανείς δεν σε πρόσταζε να χορέψεις, όμως αυτό ήταν τελικά ένας άμεσος τρόπος να συνδιαλεχθείς με τον άλλο, κάνοντας έστω κάποια βήματα χέρι-χέρι, όπως βρέθηκα να κάνω εγώ με μια γυναίκα σε αμαξίδιο, αφού πια είχα ρίξει τις άμυνές μου. Ήταν ένα από τα οκτώ άτομα που μείναμε μέχρι το τέλος, μέχρι τη στιγμή που ο Michael Kliën σήμανε τη λήξη μετακινώντας το μόνο κινητό αντικείμενο που υπήρχε στην αίθουσα, μια οθόνη στην οποία προβάλλονται τα ονόματα όσων έχουν συμμετάσχει τις προηγούμενες μέρες.
Έφυγα από το Μουσείο χωρίς να επιδιώξω να μιλήσω με κανέναν, σχεδόν ευτυχής που είχα μείνει μέχρι τέλους. Ενός τέλους που θα μπορούσε να είναι μόνο η αρχή, αφού η επίσημη συμμετοχή μού δίνει τη δυνατότητα να επιστρέψω στο «Parliament» όποτε και όσο θέλω μέχρι την Κυριακή 27 Ιουλίου 2025, οπότε θα ολοκληρωθεί. Το θέμα βέβαια είναι ότι το «Parliament» μέσα σου δεν ολοκληρώνεται ακριβώς. Κουβαλάς την εμπειρία, προσπαθείς να τη χωνέψεις, να δώσεις όνομα σε όσα ένιωσες, να σκεφτείς γιατί κινήθηκες όπως κινήθηκες, τι άλλο θα ήθελες να κάνεις, πώς θα προσπαθούσες να αξιοποιήσεις ακόμα καλύτερα τη δυνατότητα.
Αν ένα συμβατικό Κοινοβούλιο επιχειρεί –ιδανικά– μέσα από τον λόγο να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία, το «Parliament» –τουλάχιστον όπως το έζησα εγώ– καταφέρνει να σου δείξει χωρίς λόγια, σε ένα επίπεδο πέρα ή μάλλον πριν από την πολιτική όπως την έχουμε συνηθίσει, ότι μια διαφορετική κοινωνία είναι πράγματι δυνατή. Αν αυτό μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι μεταμορφωτικό είτε για κάθε συμμετέχοντα ξεχωριστά είτε για τον κόσμο μας, που συνέχιζε να μαίνεται ανελέητος έξω από την αίθουσα όλες αυτές τις ώρες, μένει να φανεί…
Μπορείτε να δηλώσετε συμμετοχή στο «Parliament» του Michael Kliën μέσω της ιστοσελίδας του Μουσείου Μπενάκη.
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
