ΤΑ FREE FASHION STORES ΕΙΝΑΙ ΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΡΕΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΟΛΛΑΝΔΙΑ
Οι ιδρυτές των Free Fashion Stores μίλησαν στο OW για το κίνημα της δωρεάν ανταλλαγής ρούχων που κατακτά την Ολλανδία συμβάλλοντας στην ενσυνείδητη κατανάλωση.
Αν ο δρόμος πρόκειται να σε βγάλει στην Ολλανδία το επόμενο διάστημα, έχεις έναν πολύ καλό λόγο να επισκεφθείς κάποιο από τα pop-up καταστήματα Free Fashion που εμφανίζονται ανά μήνα από πόλη σε πόλη, στα οποία συμβαίνει αυτό ακριβώς που περιγράφει το όνομά τους: Η μόδα προσφέρεται δωρεάν.
«Όλα ξεκίνησαν πριν από περίπου έναν χρόνο με μία κρεμάστρα μπροστά από ένα σπίτι, στην πατρίδα μας το Τίλμπουργκ. Βάλαμε εκεί μερικά ρούχα για να τα διαλέγει δωρεάν ο κόσμος στον δρόμο και στη γειτονιά και να μπορεί να φέρνει τα δικά του και να τα μοιράζεται. Η απλή αυτή ιδέα εξελίχθηκε θεαματικά. Μέχρι σήμερα έχουμε διασώσει 80.000 κομμάτια ρούχων που θα κατέληγαν σε χωματερές και συνεχίζουμε να προσπαθούμε να τα αυξήσουμε», λέει στο OW η Dieuwertje Vorstenbosch, συνιδρύτρια των Free Fashion Stores.
Στη συνέχεια, τα second-hand αυτά ρούχα τακτοποιούνται από εθελοντές, οι οποίοι ελέγχουν την ποιότητά τους και κολλούν πάνω τους ειδικές ετικέτες. Σε αυτές δεν αναγράφεται, βέβαια, κάποια τιμή, μα το πραγματικό κόστος παραγωγής του ρούχου:
- Ένα t-shirt: 2.700 λίτρα νερού.
- Ένα ζευγάρι τζιν: 7.000 λίτρα νερού.
- Συν: ο αντίκτυπος στην αποψίλωση των δασών και στις εκπομπές CO₂.
«Το κάθε κομμάτι ύφασμα λέει μια ιστορία», σημειώνει σε άρθρο ο Lot van Os, καλλιτέχνης, σχεδιαστής και έτερος ιδρυτής. «Ένα μέρος του φυσικού περιβάλλοντος έχει καταστραφεί για να παραχθεί. Και εμείς τι κάνουμε; Το φοράμε λίγες φορές και έπειτα το παρατάμε σε μια ντουλάπα ή το πετάμε στα σκουπίδια».
Τι συμβαίνει, λοιπόν, σε ένα Free Fashion Store;
Μπαίνοντας σε ένα κατάστημα Free Fashion ο επισκέπτης παίρνει τρία εισιτήρια, τα οποία του επιτρέπουν να επιλέξει έως τρία δωρεάν ρούχα ανά ημέρα.
Η ιδέα των καταστημάτων Free Fashion, τα οποία μέχρι σήμερα έχουν εμφανιστεί στο Τίλμπουργκ, το Αμστελφέιν, την Ουτρέχτη και το Ρότερνταμ, βασίζεται απόλυτα στις δωρεές. Δεν υπάρχει κάποιο κρυφό κόστος ή κάποια συνδρομή, παρά ένα κυκλικό σύστημα κατανάλωσης που αποδεικνύει ότι είναι εφικτό να υπάρξει ένα διαφορετικό μοντέλο λιανικής πώλησης.
Στα καταστήματα Free Fashion, όπως βέβαια και στα περισσότερα second-hand καταστήματα, δεν πας απλά για να αποκτήσεις κάτι νέο, πας για την όλη εμπειρία: Συνομιλείς με το προσωπικό, παρατηρείς τα κομμάτια, τις ετικέτες και κάνεις πράξη τη βιωσιμότητα με τρόπο διασκεδαστικό.
Αυτό στο οποίο διαφέρουν, όμως, από τα κλασικά thrift stores είναι –πέρα από το δωρεάν του πράγματος– ότι τα ρούχα εδώ δεν δείχνουν «παλιακά», δεν έχουν δηλαδή την πατίνα του vintage ή του ρετρό, γιατί δεν είναι. «Κάποιοι άνθρωποι έρχονται εδώ για να αφήσουν ρούχα τους που δεν φορούν πια και άλλοι έρχονται για να πάρουν – είναι τόσο απλό και τόσο αποτελεσματικό», εξηγεί η Dieuwertje. Με λίγα λόγια, οι συλλογές τους δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από αυτές ενός τυπικού καταστήματος σε έναν εμπορικό δρόμο. Επιπλέον, τα είδη δεν «στοιβάζονται», παρά εκτίθενται με τρόπο πραγματικά ελκυστικό.
«Θέλουμε οι άνθρωποι να έχουν συνείδηση όταν επιλέγουν ρούχα», λέει ο Lot. «Το θέμα δεν είναι απλά να χαρίζεις δωρεάν πράγματα. Είναι να δημιουργείται μια ευαισθητοποίηση σχετικά με την αξία των ρούχων που οι άλλοι δεν φορούν πια». Εξάλλου, και οι δωρητές ρούχων αυτό θέλουν. Όπως λέει η Dieuwertje, «πολλοί από αυτούς θέλουν να ξέρουν πως το ρούχο που θα δωρίσουν θα πιάσει τόπο. Δεν θα πεταχτεί στα σκουπίδια. Ότι θα αποκτήσει νέα ζωή. Και είναι μεγάλη η χαρά τους όταν βλέπουν ότι το ρούχο που φέρνουν, το επιλέγει κάποιος άλλος άμεσα – ενώ κι εκείνοι με τη σειρά τους παίρνουν τα ρούχα κάποιου άλλου».
Οι άνθρωποι που «ψωνίζουν» από το Free Fashion προέρχονται από κάθε οικονομικό στάτους. «Έρχονται άνθρωποι που έχουν λίγα χρήματα ή πολλά χρήματα. Κάποιοι πιστεύουν ότι τα καταστήματά μας καταπολεμούν τη φτώχεια, όμως δεν είναι αυτός ο σκοπός. Αυτό που θέλουμε είναι να δείξουμε ότι έχουμε πάρα πολλά πράγματα. Ό,τι χρειαζόμαστε υπάρχει ήδη εκεί έξω, οπότε… ας το μοιραστούμε!», συμπληρώνει ο Lot.
Είναι οικονομικά βιώσιμη η ιδέα της κυκλικής μόδας;
Το κάθε κατάστημα στην κάθε πόλη προς το παρόν λειτουργεί για έναν μόνο μήνα. Έπειτα κλείνει και μεταφέρεται στην επόμενη πόλη. Το λανσάρισμα γίνεται με μια εντυπωσιακή επίδειξη μόδας κατά την οποία παρουσιάζονται τα ρούχα και καταλήγει σε ένα μεγάλο πάρτι. Και, όπως δείχνουν οι αριθμοί, το κοινό της κάθε πόλης το περιμένει πώς και πώς: Στο κατάστημα του Τίλμπουργκ και του Άμστελβιν βρέθηκαν συνολικά περισσότεροι από 20.000 επισκέπτες. Στο κατάστημα που λειτούργησε νωρίτερα φέτος το καλοκαίρι στον κεντρικό σταθμό της Ουτρέχτης οι ιδρυτές υπολόγισαν ότι περισσότερα από 1.000 κομμάτια ρούχων έβρισκαν νέους ιδιοκτήτες καθημερινά.
Εύλογα αναρωτιέται κανείς: Τα έξοδα πώς καλύπτονται; Στην Ουτρέχτη, ενδεικτικά, αυτό έγινε με τους εξής τρεις τρόπους: Μέσω crowdfunding, μέσω υποστήριξης από το Ταμείο Επιχειρηματιών της Ουτρέχτης και με πωλήσεις εμπορευμάτων μέσα στο ίδιο το κατάστημα.
Τι σημαίνει αυτό; «Χτίζουμε μια κοινότητα ώστε να μπορεί κανείς να αγοράσει κάποια πράγματα μέσα από τα καταστήματά μας ή μέσω του διαδικτυακού μας καταστήματος, όπως second-hand λευκά και μαύρα t-shirts με τυπωμένο το λογότυπό μας, κάλτσες, πάνινες τσάντες από 100% ανακυκλωμένα (πρώην χρησιμοποιημένα) υφάσματα που διαφορετικά θα κατέληγαν στα σκουπίδια. Φυσικά μπορεί κανείς επίσης να κάνει επί τόπου δωρεές στο κατάστημα ή στον λογαριασμό του crowdfunding», λέει στο OW η Dieuwertje.
Ειδική αναφορά αξίζει, όμως, και στους ίδιους τους ανθρώπους, τους εθελοντές που νιώθουν ότι συμμετέχουν σε ένα αξιόλογο κίνημα. Μόνο στο κατάστημα της Ουτρέχτης, για παράδειγμα, με το που άνοιξε δήλωσαν συμμετοχή 125 άτομα. Όπως λέει ο Lot, «από τη στιγμή που ανοίξαμε γνωρίζουμε τουλάχιστον πέντε νέα άτομα καθημερινά που μας λένε ότι θέλουν να βοηθήσουν. Μέχρι στιγμής εκατοντάδες άνθρωποι έχουν συμβάλλει πρόθυμα στη διεξαγωγή της αποστολής μας».
Τι αποδεικνύει όλος αυτός ο ενθουσιασμός, τόσο από τους «πελάτες» όσο και από τους εθελοντές; Πως όταν κάποιος αποφασίζει να κάνει κάτι που συμβάλλει στο να γίνει ο κόσμος λίγο καλύτερος, αργά ή γρήγορα θα βρει ανθρώπους γύρω του που θα θέλουν να γίνουν μέρος αυτού. Ο Lot επιβεβαιώνει: «Προσωπικά ως καλλιτέχνης έχω πλέον μάθει πως αν ασχοληθείς με κάτι που μπορεί πραγματικά να κάνει τη διαφορά, εισπράττεις άπλετη βοήθεια, ενθουσιασμό και υποστήριξη από τους άλλους».
Το απόσταγμα αυτής της συνειδητοποίησης αναγράφεται πολύ όμορφα στην απόδειξη που παίρνουν όσοι «ψωνίζουν» από τα Free Fashion Stores: «Καλό για τον καθέναν μας, καλό για τον κόσμο και καλό για την εμφάνισή σου. Και αυτό το κάνει ανεκτίμητο.»
Θες κι εσύ να επισκεφθείς ένα Free Fashion Store;
Καθώς η επικοινωνία μας έγινε μέσα στον Αύγουστο η Dieuwertje είπε στο OW πως αυτή την εποχή τα καταστήματά τους είναι κλειστά. «Λειτουργούμε με τη λογική των pop-up και έτσι εμφανιζόμαστε για μικρά χρονικά διαστήματα ανά περιοχή, με τη μορφή της εκστρατείας ευαισθητοποίησης. Το περασμένο σαββατοκύριακο ήταν το τελευταίο μας στο Ρότερνταμ.
»Το επόμενο κατάστημά μας θα περιλαμβάνει παιδική ένδυση και θα ανοίξει στο Τίλμπουργκ από 6 Σεπτεμβρίου έως και 5 Οκτωβρίου. Έπειτα θα ανοίξουμε στο Άμερσφορτ με ρούχα για ενήλικες από τις 10 Οκτωβρίου έως και τις 2 Νοεμβρίου και μετά στο Black Friday (στις 28 Νοεμβρίου) θα ανοίξουμε στη Μπρέντα όπου θα μείνουμε μέχρι το τέλος του χρόνου. Επιπλέον, είμαστε σε συζητήσεις για καταστήματα στο Ναϊμέχεν, το Άμστερνταμ αλλά και στην Αμβέρσα του Βελγίου».
Αυτό μου δίνει αφορμή να τη ρωτήσω αν φιλοδοξούν το κίνημά τους να διευρυνθεί, αν ονειρεύονται π.χ. να ανοίξουν Free Fashion pop-up καταστήματα σε όλη την Ευρώπη. «Θα μπορούσαμε! Ξεκινήσαμε στο Τίλμπουργκ με την ιδέα να το κάνουμε όλο αυτό μόνο μία φορά. Κι όμως προκάλεσε έκρηξη! Επικοινωνούν μαζί μας εκπρόσωποι διαφορετικών κυβερνήσεων, άνθρωποι που ασχολούνται με τα μεσιτικά μάς ενημερώνουν για τους άδειους χώρους που διαθέτουν και έρχεται συνέχεια κόσμος που θέλει να βοηθήσει εθελοντικά στα καταστήματα», μου απαντά και συνεχίζει:
«Ξεκινήσαμε, λοιπόν, αυτό το καταπληκτικό ταξίδι! Είμαστε σαν ένα τσίρκο, με πολλούς καλλιτέχνες που σε κάνουν να νιώθεις ότι μπαίνεις σε ένα κανονικό κατάστημα. Όταν βρίσκεσαι εκεί, όμως, θα σου πούμε τα πάντα για τα απόβλητά μας, για το τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτά, ενώ σε βοηθάμε να κάνεις έρευνα μέσα στις συλλογές μας. Νομίζω αξίζει ο κόσμος να μάθει περισσότερα γι’ αυτή την ιδέα», καταλήγει η Dieuwertje, η οποία μας έχει ήδη βάλει στη διαδικασία να κοιτάμε εισιτήρια για Ολλανδία…
SLOW MONDAY NEWSLETTER
Θέλεις να αλλάξεις τη ζωή σου; Μπες στη λογική του NOW. SLOW. FLOW.
Κάθε Δευτέρα θα βρίσκεις στο inbox σου ό,τι αξίζει να ανακαλύψεις.
