4 TIPS ΓΙΑ ΝΑ ΒΑΛΕΙΣ ΤΑΞΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΟΥ

Αν το να βάλεις τάξη στο σπίτι σού φαίνεται βουνό, ίσως δεν έχεις αποθέματα ενέργειας για να ασχοληθείς. Υπάρχουν όμως τέσσερις μικρές κινήσεις που θα σε βοηθήσουν.

Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να χαλαρώσουν αν δεν υπάρχει τάξη στο σπίτι τους. Δεν νιώσουν ήρεμοι, αν δεν είναι όλα τακτοποιημένα – που σημαίνει στη θέση τους και όχι απαραίτητα να λάμπουν από καθαριότητα. Άλλοι πάλι αποσυντονίζονται όταν τα πάντα στον χώρο που ζουν είναι «στρατιωτάκια» – σε απόλυτη παράταξη. Χρειάζονται μια αναρχία. Ένα χάος. Δεν τίθεται θέμα τεμπελιάς, αλλά ανάγκης.

Στο τέλος της ημέρας, ο καθένας κάνει ό,τι είναι λειτουργικό για εκείνον, ό,τι εξυπηρετεί τη γαλήνη του. Οι επιστήμονες από τη δική τους πλευρά κάνουν τη δουλειά τους, που είναι να αναλύουν τα φαινόμενα.

Το τελευταίο που μπήκε υπό το μικροσκόπιό τους είναι το «depression room», όρος που έγινε διάσημος στο TikTok και το YouTube. Οι ερευνητές θύμισαν πως η ακαταστασία έχει συσχετιστεί εδώ και χρόνια με την ψυχική υγεία, εξηγώντας ότι μπορεί να συσσωρευτεί όταν κάποιος βιώνει κρίση ψυχικής υγείας. Ο ένοχος είναι «η υπερβολική κόπωση», όπως είπε στους New York Times ο N. Brad Schmidt, διακεκριμένος ερευνητής καθηγητής ψυχολογίας στο Florida State University.

Διευκρίνισε πως «οι άνθρωποι είναι συχνά τόσο εξαντλημένοι –ψυχικά και σωματικά– που δεν νιώθουν ότι έχουν την ενέργεια να φροντίσουν τον εαυτό τους ή τον χώρο τους. Απλά, δεν έχουν την ικανότητα να ασχοληθούν με την καθαριότητα και τη συντήρηση του σπιτιού όπως έκαναν κάποτε».

Μελέτες έχουν δείξει και ότι ένα ακατάστατο σπίτι μπορεί να συμβάλει σε συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους και ντροπής. Δηλαδή, να μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα από ό,τι νιώθουμε ήδη. Προφανώς αν βάλουμε ηλεκτρική σκούπα δεν θα απαλλαγούμε από την κατάθλιψη. Ωστόσο, υπάρχει το ενδεχόμενο να τονωθεί η διάθεσή μας.

Η τάξη στο σπίτι δεν θέλει άγχος, θέλει στρατηγική

Υπάρχουν τρόποι που μπορούν να μας βοηθήσουν να διατηρήσουμε τακτοποιημένο το περιβάλλον μας, χωρίς να μας βγει η ψυχούλα, προκειμένου να βελτιώσουμε τόσο την εικόνα του όσο και την ενέργειά μας.

1. Εστιάζουμε στη λειτουργικότητα, όχι στην αισθητική

Μια πρακτική δημοφιλής στα social media είναι «η τακτοποίηση πέντε πραγμάτων». Στο επίκεντρο τίθενται μόνο πέντε κατηγορίες πραγμάτων που υπάρχουν στο δωμάτιο: σκουπίδια, πιάτα άπλυτα ή πλυμένα, αλλά όχι τακτοποιημένα, ρούχα, πράγματα που έχουν μια ορισμένη θέση και πράγματα που δεν έχουν.

Όπως με όλα σε αυτή τη ζωή, χρειάζονται προτεραιότητες. Δηλαδή, δεν υπάρχει ο παραμικρός λόγος να τα κάνουμε όλα μαζί, γιατί το πιθανότερο είναι να πνιγούμε από το άγχος και να μην κάνουμε τίποτα. Ως εκ τούτου, θέτουμε ως στόχο την τακτοποίηση ενός είδους από τη λίστα και συνεχίζουμε εάν έχουμε κουράγια.

Illustration: Χριστίνα Αβδίκου

2. Κάνουμε αποβραδίς πράγματα που μπορούν να διευκολύνουν το επόμενο πρωί

Τελευταία οφείλω να δίνω συγκεκριμένα χάπια, σε συγκεκριμένες δοσολογίες στον σκύλο μου. Όταν το έκανα αυτό στις 6 το πρωί, πάντα τσέκαρα και ξανατσέκαρα τι είχα ετοιμάσει, γιατί σε κατάσταση ύπνου-ξύπνιου το λάθος ήταν μέσα στο πρόγραμμα. Όταν κατάλαβα πόσο μπορεί να με αγχώσει κάτι τόσο απλό, άρχισα να ετοιμάζω τις δόσεις από το βράδυ.

Κάτι ανάλογο συστήνουν επαγγελματίες: να κάνουμε τα πράγματα που ούτως ή άλλως πρέπει να κάνουμε το πρωί, πριν κοιμηθούμε, «ως ευγενή κίνηση στον μελλοντικό εαυτό μας». Έτσι διαπιστώνουμε πως πράγματα που μπορεί να μας φαίνονται τεράστια και χρονοβόρα είναι απλά και χρειάζονται λίγα λεπτά από τη ζωή μας. Επίσης, βοηθά να μην αναζητούμε την τελειότητα: κανείς δεν έπαθε κάτι επειδή έβαλε ένα ρούχο που ήταν λίγο τσαλακωμένο.

3. Τέλος στις «στοίβες καταστροφής»

Η νευροαπόκλιση είναι όρος που χρησιμοποιείται όταν ο εγκέφαλος κάποιου επεξεργάζεται, μαθαίνει και/ή συμπεριφέρεται διαφορετικά από αυτό που θεωρείται «τυπική λειτουργία», χωρίς να υπάρχει συγκριμένη περιγραφή του πώς είναι αυτή. Νευροαποκλίνοντα άτομα, άτομα με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, αυτισμό ή άλλα προβλήματα εκτελεστικής λειτουργικότητας, δίνουν τις μάχες τους με την υπερβολική ακαταστασία.

Ο όρος που έχει γίνει δημοφιλής και αφορά αυτή την συνθήκη είναι «στοίβες καταστροφής». Περιγράφει  τα τυχαία πράγματα που συσσωρεύονται και δεν ξέρετε τι να τα κάνετε. Σχεδόν όλοι έχουμε ένα ή δύο συρτάρια γεμάτα με σκουπίδια στο σπίτι. Οι «στοίβες καταστροφής» τείνουν να είναι πιο πανταχού παρούσες στο σπίτι ατόμων που έχουν θέματα με την εκτελεστική λειτουργία.

Η Lenore Brooks είναι σχεδιάστρια εσωτερικών χώρων που ειδικεύεται στην εργασία με άτομα που είναι νευροαποκλίνοντα. Μεγάλο μέρος της δουλειάς της περιστρέφεται γύρω από το να βοηθά τους πελάτες της να αντιμετωπίσουν τη φαινομενικά ατελείωτη ακαταστασία. Που νιώθουν ότι καθαρίζουν συνεχώς, χωρίς να υπάρχει ποτέ τάξη στο σπίτι τους. Άτομα με ΔΕΠΥ έχουν αυτό το θέμα, καθώς «είναι σχεδόν κουρασμένα πνευματικά από το “πρέπει” της λήψης αποφάσεων όλη την ώρα. Επειδή δεν μπορούν να αποφασίσουν τι πρέπει να κάνουν, από πού να αρχίσουν, δεν κάνουν τίποτα».

Πρότεινε ως πρώτο βήμα «να προσέχετε πραγματικά τα αντικείμενα που καθαρίζετε συχνά. Ίσως βρείτε ένα καλύτερο μέρος για να τα βάλετε. Μιλώ τακτικά στους πελάτες μου για τα συστήματα, ώστε να καταλάβουν γιατί κάθε πράγμα είναι όπου είναι και γιατί υπάρχει ακαταστασία σε συγκεκριμένα σημεία. Έτσι, αλλάζουμε τον σχεδιασμό ή την οργάνωση, ώστε να χρησιμοποιούν πραγματικά το σπίτι τους».

Για παράδειγμα, εάν βρίσκετε διαρκώς στιλό ανάμεσα στα μαξιλάρια του καναπέ και το τραπεζάκι του σαλονιού, ορίστε ένα σημείο στο σπίτι στο οποίο θα κρατάτε τα στιλό, ιδανικά εκεί όπου τα χρησιμοποιείτε. Για μια πελάτισσα που είχε πάντα βρώμικα πιάτα στο γραφείο του σπιτιού της, η Brooks της αγόρασε έναν δίσκο όπου μπορούσε να βάλει ό,τι έτρωγε και έπινε. Αφού τελείωνε, τον επέστρεφε στην κουζίνα.

4. Σταματάμε το πρόβλημα, πριν ξεκινήσει

Άπαξ και καθαρίσουμε το σπίτι (ή αναθέσουμε τη δουλειά σε καθαριστή), βοηθά να αφιερώνουμε κάθε μέρα από λίγα λεπτά ώστε να το διατηρούμε τακτοποιημένο. Προτάθηκε η ρύθμιση χρονομέτρου για 5 ή 10 λεπτά. Όσοι το δοκίμασαν, υποστηρίζουν πως θα εκπλαγούμε από το αποτέλεσμα.

Σε κάθε περίπτωση, στο σπίτι μας ζούμε, άρα είναι φύσει αδύνατο να είναι διαρκώς σε τέλεια κατάσταση. Αν επιδιώκουμε αυτή την τελειότητα, οφείλουμε να γνωρίζουμε πως και η τάση συγκεκριμένη τάση ίσως δείχνει ότι κάτι δεν πάει καλά με τη ψυχική μας υγεία (π.χ. ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή). Ας αρκεστούμε στις μικρές νίκες, που έχουν μεγάλα αποτελέσματα για το μυαλό και τη ψυχή μας.