5 ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΔΕΝ ΘΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙ ΠΟΤΕ

Όσο το ΑΙ εξελίσσεται, τόσο πιο πολύτιμες γίνονται ορισμένες ανθρώπινες ικανότητες, που μπορούν να διδαχθούν ακόμα και στο σχολείο.

Όσο το ΑΙ αναλαμβάνει εργασίες ρουτίνας και επιταχύνει τον τρόπο που δουλεύει ή συγκεντρώνει κάποιος πληροφορίες, τόσο πιο πολύτιμες γίνονται οι εγγενώς ανθρώπινες ικανότητες. Αυτό δεν το λέμε εμείς. Το λένε μελέτες και μια έρευνα του World Economic Forum που έδειξε ότι η ενσυναίσθηση, η κρίση, η δημιουργικότητα και η προσαρμοστικότητα θα καθορίζουν ολοένα και περισσότερο την επαγγελματική επιτυχία κάποιου στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης.

Δεν θα αντιμετωπίζονται πλέον ως soft skills, αλλά θα είναι βασικοί παράγοντες διαφοροποίησης. Τουλάχιστον, αυτή τη στιγμή που μιλάμε, οι ειδικοί λένε πως αυτές είναι οι σημαντικότερες ικανότητες που μπορεί να έχει κανείς, προτείνοντας να καλλιεργούνται ακόμα και μέσα στο σχολικό περιβάλλον.

1. Ηθική κρίση και ηθική συλλογιστική στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης

Οι αποφάσεις σχετικά με τον τρόπο χρήσης της τεχνολογίας στην σχολική τάξη, το πού μπαίνουν τα όρια στην παρακολούθηση ενός χώρου εργασίας, το πώς να σταθμίζονται οι κίνδυνοι και τα οφέλη των ιατρικών εργαλείων, όλα αυτά δεν μπορούν να μεταβιβαστούν στις μηχανές. Πρόκειται για ανθρώπινες αποφάσεις. Η τεχνολογία μπορεί να ακολουθεί κανόνες, αλλά δεν μπορεί να αποφασίσει ποιοι κανόνες έχουν σημασία ή πότε να κάνει εξαιρέσεις.

iStock

Μια έκθεση του CMSWire σχετικά με τον σχεδιασμό ψηφιακής εμπειρίας διαπίστωσε ότι τα άτομα με ηγετικές ικανότητες που συνδυάζουν την τεχνολογική ευχέρεια με ισχυρή ηθική συλλογιστική είναι τα πιο περιζήτητα. Οι οργανισμοί αναζητούν άτομα που μπορούν να εντοπίσουν έγκαιρα τις ακούσιες συνέπειες, να σταθμίσουν τα ανταγωνιστικά συμφέροντα και να λάβουν ορθές αποφάσεις στις γκρίζες ζώνες, εκεί όπου οι αλγόριθμοι αποτυγχάνουν.

Για να εκπαιδευτεί κανείς σε αυτές τις ικανότητες, έχει νόημα να συμμετέχει σε σωκρατικές συζητήσεις, στις οποίες τα άτομα καλούνται να εξετάσουν ηθικά διλήμματα από πολλές προοπτικές. Να μελετήσουν φιλοσοφικά έργα που προκαλούν τις κοινές πεποιθήσεις. Το σχολείο θα μπορούσε να γίνει ένας εξαιρετικός χώρος για τέτοιες συζητήσεις.

2. Η ενσυναίσθηση και η συναισθηματική νοημοσύνη μετράνε πραγματικά στον κόσμο του ΑΙ

Ένα bot εξυπηρέτησης πελατών μπορεί να εξυπηρετήσει βασικά αιτήματα, όμως όταν ένας άνθρωπος είναι συγχυσμένος, όταν θρηνεί, όταν παίρνει δύσκολες αποφάσεις, αυτό που χρειάζεται πραγματικά είναι να συνδεθεί με έναν άλλο άνθρωπο.

Άτομα σε ηγετικές θέσεις, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και οι επιχειρηματίες βασίζονται στη συναισθηματική νοημοσύνη για να χτίσουν εμπιστοσύνη, να επιλύσουν συγκρούσεις, να παρακινήσουν ομάδες και να συνδημιουργήσουν λύσεις. Οι ικανότητες αυτές, λοιπόν, είναι κρίσιμες σε έναν χώρο εργασίας όπου χρησιμοποιείται και τεχνητή νοημοσύνη.

iStock

Πώς εξασκείται κανείς; Με την ενεργητική ακρόαση, με τις ερωτήσεις ανοιχτού τύπου, με το να ζητά feedback. Στο σχολικό περιβάλλον, τα παιχνίδια ρόλων και η συμβουλευτική καθοδήγηση είναι εύκολοι και πρακτικοί τρόποι για την ενίσχυση της συναισθηματικής οξύτητας.

3. Δημιουργικότητα και όραμα έναντι της τεχνητής νοημοσύνης

Η Γενετική Τεχνητή Νοημοσύνη είναι εξαιρετική στην ανάμιξη υπαρχόντων μοτίβων, αλλά της λείπει η αληθινή φαντασία. Η ανθρώπινη δημιουργικότητα, ειδικά η διεπιστημονική και η οραματική σκέψη, συνεχίζει να πλεονεκτεί: Οι ανακαλύψεις προέρχονται από ανθρώπους που βλέπουν αυτό που δεν υπάρχει ακόμα.

Δεν είναι τυχαίο ότι έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ κατέταξε τη «δημιουργικότητα, την πρωτοτυπία και την πρωτοβουλία» μεταξύ των τριών κορυφαίων ανερχόμενων δεξιοτήτων σε όλους τους κλάδους. Η εταιρεία συμβουλευτικής McKinsey διαπίστωσε ότι οι δημιουργικοί ρόλοι είναι από τους λιγότερο πιθανό να αυτοματοποιηθούν έως το 2030.

Πώς γίνεται κανείς πιο δημιουργικός; Με το να εκτίθεται σε διαφορετικά ερεθίσματα, στην τέχνη, στη φιλοσοφία, στην ιστορία. Με το να κάνει brainstorming χωρίς περιορισμούς. Και με το να χρησιμοποιεί το AI ως συνεργάτη, όχι ως δεκανίκι.

4. Κριτική σκέψη και κρίση βάσει συμφραζομένων

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να παράγει εύκολες απαντήσεις, αλλά όχι πάντα αξιόπιστες, καθώς δεν μπορεί να έχει σφαιρική επίγνωση μιας κατάστασης ή ενός υποκείμενου πλαισίου.

iStock

Συνεπώς, η κριτική σκέψη παραμένει μια αμιγώς ανθρώπινη ικανότητα. Περιλαμβάνει την αμφισβήτηση των πηγών διαφόρων δεδομένων, τη διερεύνηση υποθέσεων και την ανίχνευση προκαταλήψεων. Καθώς οι ψηφιακές πληροφορίες κατακλύζουν κάθε τομέα, η κρίση για τα συμφραζόμενα είναι αδιαπραγμάτευτη.

Για να αποκτήσει κανείς καλύτερη κριτική σκέψη, χρειάζεται να έχει καλή γνώση του αντικειμένου του, να έχει το θάρρος να αμφισβητεί, να έχει δομημένη συλλογιστική σκέψη, να μελετά τις γνωστικές προκαταλήψεις και να αντιμετωπίζει τα αποτελέσματα της τεχνητής νοημοσύνης ως αρχικά σχέδια, όχι ως τελικές αποφάσεις.

5. Προσαρμοστική μάθηση και ανθεκτικότητα στο μέλλον

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί μεν να επανεκπαιδευτεί με νέα δεδομένα, αλλά δεν αλλάζει κατεύθυνση όπως οι άνθρωποι. Δεν αμφισβητεί τον σκοπό της, δεν αλλάζει καριέρα στη μέση της ζωής της, δεν εφευρίσκει νέους μηχανισμούς μέσα στο χάος.

iStock

Αυτό είναι κάτι που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι. Σε ασταθείς αγορές, η ικανότητα γρήγορης μάθησης, απεξάρτησης από παλιές συνήθειες και προσαρμογής είναι ανεκτίμητη.

Η σύνοψη του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για την Ανθρωποκεντρική Τεχνητή Νοημοσύνη για το 2025 τόνισε την προσαρμοστικότητα ως καθοριστικό ανθρώπινο πλεονέκτημα. Οι εργαζόμενοι που μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν –και που εφαρμόζουν αυτά που μαθαίνουν σε όλους τους τομείς– θα παραμένουν απαραίτητοι.

Αγάπησε, λοιπόν, τη διά βίου μάθηση, τις πηγές ανατροφοδότησης και τα νέα περιβάλλοντα. Η ανάπτυξη είναι μια ανθρώπινη υπερδύναμη, ακόμα και μέσα στις δύσκολες στιγμές.