ΓΙΑΤΙ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΚΟΜΑ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ «ΜΗΝ ΚΑΠΝΙΖΕΤΕ» ΣΤΑ ΑΕΡΟΠΛΑΝΑ

Στο παρελθόν, οι φωτεινές ενδείξεις «Μην καπνίζετε» χρησίμευαν στα αεροπλάνα για να υποδείξουν πότε μπορούσε κάποιος να ανάψει τσιγάρο. Γιατί υπάρχουν ακόμα, αφού το κάπνισμα δεν επιτρέπεται στις πτήσεις;

Tη σήμερον ημέρα, όποιος θέλει να ταξιδέψει με αεροπλάνο είναι με μια μεζούρα (ή ένα μέτρο) στο χέρι, για πρέπει να τσεκάρει αν η αποσκευή που θα έχει ανά χείρας συμφωνεί με τις επιτρεπόμενες διαστάσεις της κάθε εταιρίας. Όχι, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα και σταθμά. Αν δεν είσαι συνεπής και ξεφύγεις, μπορεί να πληρώσεις για την αποσκευή επιπλέον ποσό μεγαλύτερο των εισιτηρίων (allez-retour).

Και ναι, έχω σχετική εμπειρία: σε ταξίδι στο Λονδίνο (που δεν τσέκαρα τις διαστάσεις της αεροπορικής εταιρείας για την αποσκευή που θα έπαιρνα στην καμπίνα), η βαλίτσα μου στοίχισε περισσότερο από τα εισιτήρια, για τα οποία είχα δώσει 80 ευρώ. Η επιβάρυνση για τη βαλίτσα ήταν 60 ευρώ στο πήγαινε, γιατί το λάθος έγινε αντιληπτό έξω από την πύλη επιβίβασης, οπότε κόστισε κάτι παραπάνω, συν 25 ευρώ στην επιστροφή, αφού πρόσθεσα διαδικτυακά την αποσκευή στο εισιτήριο την ημέρα που πάτησα το πόδι μου στην Αγγλία.

Σε κάθε περίπτωση, όταν πρόκειται να κάνεις ένα αεροπορικό ταξίδι, έχεις να «τσεκάρεις» στην ηλεκτρονική φόρμα τα της αποσκευής και της θέσης που θα ήθελες να καθίσεις (αν θες να καθίσεις σε συγκεκριμένη). Ανάλογα με την αεροπορική, υπάρχουν και διάφορα άλλα για να «τικάρεις», αλλά τα βασικά είναι αυτά.

Τις παλιές εποχές, μεταξύ όσων έπρεπε να διαλέξεις στην κράτηση για αεροπορικό εισιτήριο (η οποία προφανώς δεν γινόταν ηλεκτρονικά) ήταν αν ήθελες να καθίσεις σε θέση καπνιζόντων ή μη. Στις θέσεις για καπνίζοντες, η φωτεινή επιγραφή «Μην καπνίζετε» άναβε κατά την απογείωση και την προσγείωση, όπως και σε περίπτωση αναταράξεων (λίγο ήθελε να σου φύγει το τσιγάρο από το χέρι σε κενό αέρος;). Όταν έσβηνε, άναβαν οι αναπτήρες ασύστολα.

Πίστεψε με, μου ήταν εξαιρετικά άβολο να υπάρχω σε θέσεις καπνιστών. Κάτι που ανακάλυψα σε πτήση, κατά την οποία αντικαπνιστής φίλος μού ζήτησε να αλλάξουμε θέσεις. Έτυχε, λοιπόν, να καθίσω δίπλα σε έναν Αμερικάνο, ο οποίος από τότε μου είχε πει ότι στη χώρα του δεν μπορούσε να καπνίζει ελεύθερα (και με την ησυχία του) παρά μόνο στο σπίτι του. Οπουδήποτε αλλού απαγορευόταν. Οπότε, αφού είχε βρει την ευκαιρία, είπε να «ξεσπαθώσει» στους αιθέρες, ενώ εγώ έψαχνα να βρω ανάσες να ζήσω.

Πότε μπήκε το «Μην καπνίζετε» στις πτήσεις

Από το 1950 έως το 1973, που προέκυψε η ερώτηση «Καπνίζοντες ή μη καπνίζοντες;», για να έρθει τελικά η πλήρης απαγόρευση το 2000, το να καπνίζεις σε μια πτήση ήταν, όπως γράφει το Business Insider, «τόσο σύνηθες όσο το να παραγγέλνεις ένα ποτό». Μιλάμε για εποχές που «το κάπνισμα ήταν ένας κοινωνικός κανόνας» και το 50% του πληθυσμού ήταν φαν.

Τασάκι με αποτσίγαρα σε θέση αεροσκάφους τύπου Boeing 727, που εκτελούσε πτήσεις από το 1963 μέχρι το 1991. AP Photo/Elaine Thompson

Ο κόσμος ζούσε στο 1977, όταν η Πολιτική Αεροναυτική Επιτροπή των ΗΠΑ απαγόρευσε το κάπνισμα πούρων και πίπας στα αεροπλάνα, κατόπιν σχετικής επίμονης απαίτησης του συνδικάτου των αεροσυνοδών.

Το 1984 απαγορεύτηκε το πάσης φύσεως κάπνισμα σε τουλάχιστον 30 θέσεις, από εκεί πέρασε σε πτήσεις διάρκειας έως 2 ωρών, κάποιες εταιρίες το απαγόρευσαν στα εγχώρια δρομολόγια, κάτι που αναγκάστηκαν να κάνουν όλοι (διά νόμου) το 1990, με εξαίρεση της πτήσεις άνω των 6 ωρών.

Οι πιλότοι μπορούσαν να καπνίζουν ενώ εκτελούσαν δρομολόγιο, καθώς οι νομοθέτες φοβούνταν τις συνέπειες του στερητικού συνδρόμου.

Το 1995, η Delta Airlines έγινε η πρώτη εταιρεία του πλανήτη που εφάρμοσε την απαγόρευση σε όλες τις πτήσεις και, πριν μπει το 1996, οι ΗΠΑ είχαν συμφωνήσει με τον Καναδά και την Αυστραλία να μην επιτρέπουν πια το κάπνισμα σε πτήσεις μεταξύ αυτών των χωρών.

Το 1997 συμμορφώθηκε και η Ευρωπαϊκή Ένωση, για τις πτήσεις στις 14 τότε χώρες-μέλη.

Η πρώτη ευρωπαϊκή εταιρεία που απαγόρευσε το κάπνισμα στις πτήσεις ήταν η Turkish Airlines, το 1986. Ξεκίνησε με τις εγχώριες και το 1999 η απαγόρευση έγινε γενική.

Το οριστικό τέλος στις ΗΠΑ ήλθε το 2000, όταν ο Bill Clinton υπέγραψε τον σχετικό νόμο. Ο γενικότερος επίλογος γράφτηκε το 2017, όταν και η Κίνα απαγόρευσε το κάπνισμα – για τους πιλότους απαγορεύτηκε το 2019. Έως τότε, οι ΗΠΑ είχαν προσθέσει στην απαγόρευση και τα ηλεκτρονικά τσιγάρα.

Παρ’ όλα αυτά, ακόμα βρίσκεις τασάκια στο «μπράτσο» της θέσης σου (θες να πούμε υποβραχιόνιο;) και φωτεινές ενδείξεις «Μην καπνίζετε» στα αεροπλάνα. Γιατί;

Σύντομα θα σου πω ότι είναι νομική απαίτηση και πως αποτρέπει τους ανθρώπους να ανάψουν τσιγάρο. Βλέπεις, εξακολουθούν να υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που ταξιδεύουν αεροπορικώς για πρώτη φορά κάθε χρόνο, οι οποίοι δεν γνωρίζουν απαραίτητα το απαγορευτικό.

iStock

Τώρα θα γίνω πιο αναλυτική: Μέχρι πρόσφατα υπήρχε εντολή να έχουν τα αεροπλάνα φωτεινό σήμα «Μην καπνίζετε» που να είναι ορατό σε όλους τους επιβάτες. Η διάρκεια ζωής των εμπορικών αεροσκαφών μπορεί να ξεπερνάει τα είκοσι χρόνια. Άρα, ενώ στα νεότερα η συγκεκριμένη ένδειξη έχει αντικατασταθεί με αυτήν για απενεργοποίηση των ηλεκτρονικών συσκευών, η συντριπτική πλειονότητα των αεροσκαφών εξακολουθούν να έχουν αυτό για την απαγόρευση του καπνίσματος.

Ακόμη και όταν δεν απαιτείται, τα περισσότερα νέα εμπορικά αεροσκάφη εξακολουθούν να είναι εφοδιασμένα με σήμα απαγόρευσης του καπνίσματος, για τους λόγους που εξηγεί το Flight Deck Friend, ιστοσελίδα που δημιουργήθηκε από πιλότους για πιλότους:

1. Μία από τις χειρότερες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης που μπορεί να συμβεί σε ένα επιβατικό τζετ είναι πυρκαγιά στην καμπίνα. Το κάπνισμα μπορεί να αποτελέσει σοβαρή απειλή για πυρκαγιά. Το να υπάρχει ορατή σε όλους η ένδειξη αρκεί για να σταματήσει τον όποιον επιβάτη θέλει να δοκιμάσει την τύχη του.
2. Πολλοί πολίτες του κόσμου δεν έχουν πατήσει ποτέ το πόδι τους σε αεροπλάνο. Πολλοί είναι και όσοι ταξιδεύουν κάθε χρόνο για πρώτη φορά αεροπορικώς. Η ένδειξη τους ενημερώνει για τα ισχύοντα μέτρα.
3. Σε ορισμένους πολιτισμούς, το κάπνισμα σε περιορισμένους χώρους είναι πολύ πιο διαδεδομένο και κοινωνικά αποδεκτό από άλλους. Άρα, η ένδειξη ξεδιαλύνει τη σύγχυση που θα μπορούσαν να έχουν τα μέλη αυτών των πολιτισμών, ενώ είναι μέσα σε αεροσκάφος.
4. Το κάπνισμα επιτρέπεται σε αεροσκάφος που λειτουργεί ιδιωτικά, αλλά απαγορεύεται σε κάποια σημεία, κατά τη διάρκεια της πτήσης ή ενώ το αεροπλάνο είναι στο έδαφος (π.χ. κατά τον ανεφοδιασμό). Καθώς τα μεγάλα εμπορικά τζετ μπορούν ακόμα να χρησιμοποιηθούν για VIP και ιδιωτικές επιχειρήσεις, απαιτούνται φωτεινές ενδείξεις που να ενημερώνουν τον επιβάτη πότε μπορεί να καπνίσει και πότε όχι.

Γιατί υπάρχει τασάκι στην τουαλέτα

Η ρυθμιστική αρχή της αεροπορίας των ΗΠΑ ήταν αυτή που απαίτησε πρώτη την εγκατάσταση σταχτοδοχείων σε κάθε τουαλέτα, για την περίπτωση που κάποιος επιβάτης παραβεί τους κανόνες σε μέρος του αεροσκάφους όπου δεν υπάρχει μέλος του πληρώματος για έλεγχο. Εφόσον συμβεί αυτό, κρίθηκε ως πιο ασφαλής λύση η απόρριψη σε μέρος που δεν θα προκαλέσει γενικότερο πρόβλημα, αντί στον κάδο που μπορεί να πιάσει φωτιά.

Η  ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή πρότεινε να μην είναι πλέον υποχρεωτικά τα τασάκια στις τουαλέτες των αεροσκαφών – καθώς είναι πλέον ευρέως γνωστό και αποδεκτό ότι το κάπνισμα στο αεροσκάφος δεν επιτρέπεται. Πρόσθεσε και ότι το να υπάρχει τασάκι στην τουαλέτα, μπορεί να υποδηλώνει πως εκεί το κάπνισμα είναι επιτρεπτό.

Όποιος ανάψει τσιγάρο σε πτήση, μπορεί να τιμωρηθεί με σημαντικό πρόστιμο (έως 25.000$ στις ΗΠΑ), αλλά και να αποκλειστεί από την αεροπορική εταιρία για κάποιο χρονικό διάστημα. Ποινές υπάρχουν και για όποιους πειράζουν τους ανιχνευτές καπνού ή δεν υπακούν στις εντολές του πληρώματος. Για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, τα πρόστιμα ξεκινούν από 2 δολάρια και φτάνουν στα 4.000 δολάρια.