ΓΙΑΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΓΑΖΑ

Ο πόλεμος στη Γάζα ρίχνει προσωπίδες και αποκαλύπτει παιχνίδια ισχύος. Γιατί, όμως, έχει προκαλέσει τόσο ενδιαφέρον, ενώ δεν είναι ο μόνος πόλεμος που εξελίσσεται αυτή τη στιγμή στον κόσμο;

Το δικό μου μυαλό δεν μπορεί να χωρέσει όσα συμβαίνουν στη Γάζα και όσα έχει προκαλέσει ο πόλεμος αυτός. Ένας γενοκτόνος «χορεύει» Ευρώπη και Αμερική στα δάχτυλα, στέκεται αδιάφορος απέναντι στις παρακλήσεις διεθνών οργανισμών και στις διαμαρτυρίες εκατομμυρίων ανθρώπων, χλευάζει αθώα θύματα ενός πολέμου γεμάτου υποκρισία και παράνοια.

Μιλάμε για γενοκτονία, κι ας προσπαθούν ορισμένοι να την ξεπλύνουν με συμμετοχές σε διαγωνισμούς και δηλώσεις celebrities. Τα δημοσιεύματα που κυκλοφορούν μιλούν για πάνω από 34.000 νεκρούς Παλαιστίνιους, η πλειοψηφία γυναίκες και παιδιά. Κανένα ελαφρυντικό δεν αναγνωρίζω στους ποτισμένους με μίσος ανθρώπους. Κάθε αφήγημα καταρρέει μόλις σταθεί απέναντι στην κριτική της λογικής.

Πριν λίγες μέρες, μάλιστα, κυκλοφόρησε στα κοινωνικά δίκτυα βίντεο με Ισραηλινούς να καταστρέφουν ανθρωπιστική βοήθεια. Δελτίο του UN World Food Programme αναφέρει ότι «1,1 εκατομμύριο άνθρωποι στη Γάζα –ο μισός πληθυσμός– έχουν εξαντλήσει πλήρως τα αποθέματα τροφίμων και παλεύουν με τον καταστροφικό λιμό. «Αυτός είναι ο υψηλότερος αριθμός ανθρώπων που έχει καταγραφεί ποτέ να αντιμετωπίζει καταστροφικό λιμό από το σύστημα Integrated Food Security Phase Classification - IPC».

«Οι άνθρωποι στη Γάζα πεθαίνουν από την πείνα αυτή τη στιγμή. Η ταχύτητα με την οποία αυτή η ανθρωπογενής κρίση πείνας και υποσιτισμού έπληξε τη Γάζα είναι τρομακτική», έχει δηλώσει η εκτελεστική διευθύντρια του WFP, Σίντι ΜακΚέιν.

AP Photo/Rogelio V. Solis

«Η κατάσταση στη Γάζα είναι αναμφίβολα σοβαρή και απαιτεί επείγουσα διεθνή προσοχή και ειρηνική επίλυση. Ωστόσο, δεν είναι η μόνη ένοπλη σύγκρουση ή ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο. Γιατί, λοιπόν, ο πόλεμος αυτός προκάλεσε τόσο ενδιαφέρον;» αναρωτιέται σε άρθρο της η Έριν Ο' Μπράιεν, αναπληρώτρια Καθηγήτρια στη Σχολή Διακυβέρνησης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Griffith.

Όπως εξηγεί, πέρα από κίνητρα που συνδέονται άμεσα με εμάς, την οικογένειά μας, την κοινότητα στην οποία ζούμε, οι ίδιες οι ιστορίες που μαθαίνουμε κυρίως μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να οδηγήσουν σε δράση. «Ορισμένες ιστορίες ή αφηγήσεις είναι πιο αποτελεσματικές από άλλες στην κινητοποίηση πολιτικού ακτιβισμού. Στην περίπτωση του πολέμου της Γάζας, τρεις παράγοντες έχουν συμβάλει στην παρακίνηση σημαντικών κινημάτων διαμαρτυρίας». Ποιοι;

AP Photo/Steven Senne

1. Η αφήγηση που σοκάρει

Μια αφήγηση όπως αυτή στη Γάζα τραβά την προσοχή μας γιατί σοκάρει. Παραβιάζει τις προσδοκίες μας σχετικά με το πώς πρέπει να είναι η ζωή και όσα θεωρούμε αποδεκτά. Επιπλέον, έχει «πολιτισμική απήχηση», αντικατοπτρίζει μια γνώριμη ιστορία. Οι εικόνες παιδιών και οικογενειών που έχουν πληγεί αφηγούνται μια ιστορία που ναι μεν μας προκαλεί φρίκη, αλλά από την άλλη μπορούμε να την αναγνωρίσουμε, γεννά μια οικειότητα. Έτσι, μας παρακινεί να δράσουμε, ώστε να προσπαθήσουμε τουλάχιστον να διορθώσουν το λάθος.

2. Η προστασία των αθώων

Συχνά αυτό που μας παρακινεί σε δράση είναι η υπεράσπιση ή η προστασία ενός «ιδανικού θύματος», όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα αθώα και ανίσχυρα θύματα. Στην κατάσταση που βιώνουμε σήμερα, το ιδανικό θύμα είναι ο άμαχος πληθυσμός της Παλαιστίνης, τα παιδιά. Αρκεί να δούμε τη διαφορά ισχύος ανάμεσα στη στρατιωτική δύναμη των ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων και στους αμάχους, προκειμένου να διαλέξουμε πλευρά στον πόλεμο στη Γάζα.

AP Photo/Saher Alghorra

3. Η ανάγκη για άμεση ανάληψη δράσης

Οι διαμαρτυρίες και οι συλλογικές κινητοποιήσεις διαρκούν συνήθως περισσότερο όταν υπάρχει σαφής ανάγκη για δράση, όταν οι ακτιβιστές μπορούν να δουν ποιος θα είναι ο δικός τους ρόλος μέσα στην αφήγηση που εξελίσσεται. Με τη χερσαία επίθεση στη Ράφα να μοιάζει προ των πυλών, αυτό που μπορεί να κινητοποιήσει τον κόσμο είναι η αίσθηση πως βρίσκεται σε μια κρίσιμη στιγμή, σε ένα σημείο καμπής, όπου η διαμαρτυρία μπορεί να έχει αντίκτυπο.

Για παράδειγμα, το κίνημα BDS (προκύπτει από τα αρχικά των λέξεων Μποϊκοτάζ, Απόσυρση Επενδύσεων, Κυρώσεις και ξεκίνησε ύστερα από το αίτημα της παλαιστινιακής κοινωνίας για ελευθερία, δικαιοσύνη και ισότητα) δίνει στους διαδηλωτές ένα εφικτό αίτημα που τους επιτρέπει να συνεισφέρουν κάτι στον αγώνα αυτό.

Κι αν βιάζεσαι να ασκήσεις κριτική, βάλε σε μια γωνιά του μυαλού σου ότι οι διαμαρτυρίες έχουν και συμβολικό χαρακτήρα, και «αποτελούν παράδειγμα ενός ευρύτερου μηνύματος που λέει ότι η διαμαρτυρία για την ειρήνη είναι μια επιδίωξη που αξίζει να κυνηγήσεις».