ΕΙΝΑΙ Η ΕΙΡΗΝΗ ΜΟΥΡΤΖΟΥΚΟΥ SERIAL KILLER; ΤΙ ΛΕΕΙ ΜΙΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ
Το OW μίλησε με την εγκληματολόγο Αναστασία Χαλκιά για την υπόθεση της Ειρήνης Μουρτζούκου, που χθες ομολόγησε τη δολοφονία 4 παιδιών – εκκρεμεί η υπόθεση ενός ακόμα παιδιού.
Η Ειρήνη Μουρτζούκου απασχόλησε τις αρχές και τις τηλεοπτικές εκπομπές για μήνες, αρνούμενη πεισματικά κάθε εμπλοκή στον θάνατο 5 παιδιών που άφησαν ενώπιόν της την τελευταία τους πνοή.
Η 25χρονη συνελήφθη το απόγευμα της Δευτέρας σε ξενοδοχείο στην Αθήνα, από το Τμήμα Εγκλημάτων Κατά Ζωής της Διεύθυνσης Οργανωμένου Εγκλήματος, και κατηγορείται για τους θανάτους των δύο δικών της παιδιών και του βρέφους φίλης της το 2021. Επίσης κατηγορείται για απόπειρα ανθρωποκτονίας μέσω πνιγμού μιας γυναίκας που φέρεται να την έπιασε από το λαιμό. Για τη δολοφονία της ενάμιση έτους αδερφής της το 2014 στην περιοχή του Άργους, δεν μπορεί να της ασκηθεί δίωξη πλέον, λόγω παραγραφής. Τα ξημερώματα της Τετάρτης αποφάσισε να ομολογήσει τη δολοφονία των 4 παιδιών. Εκκρεμεί η υπόθεση του Παναγιώτη, γιου φίλης της, που πέθανε ενώ τον φρόντιζε η 25χρονη. Η δικογραφία αυτή είναι ξεχωριστή και οι έρευνες συνεχίζονται. Ωστόσο, αυτή ήταν η περίπτωση που οδήγησε σε έρευνες, οι οποίες αν είχαν γίνει εγκαίρως θα είχαν σωθεί πολλές ζωές.
Οι λόγοι για την εγκληματική καθυστέρηση είναι πολλοί. Έχει πρωταγωνιστικό ρόλο η Ιατροδικαστική Υπηρεσία Πάτρας που παύθηκε, μετά την ομολογία. Οι δικές της ανεπάρκειες δεν επέτρεπαν στον Εισαγγελέα να διατάξει έρευνα, καθώς στις εκθέσεις αναφέρονταν παθολογικά αίτια ως λόγοι θανάτου.
Ενώ, λοιπόν, αναμένονται εξελίξεις σε διάφορα επίπεδα απονομής δικαιοσύνης σε νεκρούς και ζωντανούς, το OW επικοινώνησε με την εγκληματολόγο Αναστασία Χαλκιά, με ζητούμενο να εξηγήσει γιατί δεν βοηθούν πουθενά οι γενικεύσεις.
Ενδεχομένως το δικαστήριο να αποφανθεί ότι η δράστης έχει μειωμένο καταλογισμό λόγω ψυχικής νόσου. «Αυτό όμως δεν σημαίνει πως όσοι έχουν ψυχοπαθολογία, κάνουν ακραία εγκλήματα. Χρειάζεται λοιπόν, προσοχή από όλους στο πώς αναφερόμαστε στο συμβάν», λέει η κα Χαλκιά.
«Το ζήτημα που αφορά την ύπαρξη ή μη ψυχολογικής πάθησης θα αποτελέσει αντικείμενο πραγματογνωμοσύνης. Συγκεκριμένα, απαιτείται ο ορισμός πραγματογνώμονα, ο οποίος θα εξετάσει το πρόσωπο και θα γνωμοδοτήσει επ’ αυτού», εξηγεί.
Επειδή, ωστόσο, η υπόθεση πήρε τεράστιες διαστάσεις και έχουν δημοσιευθεί στοιχεία που αφορούν και την ομολογία της δράστη, η οποία εξέθεσε επανειλημμένως τον εαυτό της τηλεοπτικές εκπομπές, η κυρία Χαλκιά δέχθηκε να κάνει μια προσέγγιση.
«Βάσει όσων προκύπτουν από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας έως τώρα, γιατί δεν ξέρουμε τι μπορεί να αλλάξει στην πορεία –μπορεί π.χ. να ισχυριστεί κάτι διαφορετικό ή να προκύψει κάτι άλλο– φαίνεται πως η συγκεκριμένη γυναίκα διέπραξε μια ανθρωποκτονία σε πολύ μικρή ηλικία. Όταν δηλαδή, ήταν ακόμα ανήλικη. Αυτό γνωρίζουμε έως τώρα».
Ομολόγησε ότι τον Φεβρουάριο του 2014, όταν ήταν 14 ετών, σκότωσε την ενάμιση έτους αδελφή της, Ζωή Ηλιάνα, στο σπίτι της οικογένειας στο Άργος. Ως αιτία θανάτου είχε αναφερθεί η λοίμωξη του αναπνευστικού και η διάμεση πνευμονίτιδα.
Σύμφωνα με το European Lung Foundation, η διάμεση πνευμονίτιδα είναι γενικός όρος παθήσεων που προκαλούν φλεγμονή και ουλές στον διάμεσο ιστό των πνευμόνων (είναι ο ιστός που περιβάλλει τα αεροθυλάκια). Η φλεγμονή δυσκολεύει την ανταλλαγή οξυγόνου και μπορεί να οδηγήσει σε αναπνευστική ανεπάρκεια.
Οι αιτίες είναι περιβαλλοντικοί παράγοντες (εισπνοή τοξικών ή ερεθιστικών ουσιών, επαγγελματική έκθεση σε χημικές ουσίες, έκθεση σε ζώα ή οργανικά υλικά), συγκεκριμένα φάρμακα (π.χ. της χημειοθεραπείας και αντιβιοτικά), αυτοάνοσα νοσήματα, παθήσεις όπως οι ρευματολογικές και οι λοιμώξεις –είναι συχνή αιτία, εκτός της νεογνικής περιόδου–, σε συνδυασμό με γενετικούς παράγοντες.
«Με βάση, λοιπόν, όσα ξέρουμε μέχρι τώρα, διέπραξε την πρώτη ανθρωποκτονία σε πολύ μικρή ηλικία. Επομένως, φαίνεται να έχουμε μια πολύ πρώιμη εμφάνιση ακραίας εγκληματικής συμπεριφοράς. Η ανθρωποκτονία είναι η πιο βαριά πράξη που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος – το να αφαιρέσεις τη ζωή από έναν άλλον άνθρωπο. Και το έκανε αυτό στην ηλικία των 14 ετών», λέει η κα Χαλκιά.
»Στη συνέχεια, πάλι με όσα γνωρίζουμε έως τώρα, προέβη και σε άλλες ανθρωποκτονίες. Αυτό δείχνει ότι έχει τα χαρακτηριστικά αυτού που λέμε serial killer (κατά συρροή δολοφόνου), με κάποια κενά που ονομάζονται “περίοδοι ψύξης”, καθώς μεσολαβούν χρονικά κενά μεταξύ των ανθρωποκτονιών.
»Η ίδια, όπως και πολλοί άλλοι στην περίπτωσή της, μπορεί να επικαλεστεί μειωμένο καταλογισμό, λόγω ψυχολογικών προβλημάτων. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση απαιτείται ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη για να αποδειχθεί ο ισχυρισμός. Έτσι, αυτό είναι κάτι που θα αποφασίσει το δικαστήριο πολύ πολύ αργότερα».
Οι πηχυαίοι τίτλοι στοχοποιούν εκατομμύρια ανθρώπους
Από την ημέρα που ομολόγησε η Μουρτζούκου, αναφέρεται στα media ως «φρενοβλαβής» ή «τρελή». Σε μια εποχή που οι ψυχικές ασθένειες ταλαιπωρούν εκατομμύρια, αν όχι δισεκατομμύρια, ανθρώπους, μήπως θα ήταν χρήσιμο να θέτουμε τα πράγματα στη σωστή τους βάση, προς σεβασμό όσων δίνουν αγώνα να διαχειριστούν τη ψυχοπαθολογία τους;
«Είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό θέμα το πώς μπορεί να προβάλλεται το γεγονός ότι τα άτομα που διαπράττουν αυτές τις ακραίες πράξεις μπορεί να έχουν ψυχολογικά προβλήματα ή συγκεκριμένη ψυχοπαθολογία. Ουσιαστικά, ο τρόπος παρουσίασης μπορεί να στιγματίσει ως επικίνδυνους όλους όσοι μπορεί να έχουν μια περιστασιακή ή μια πιο μόνιμη ψυχοπαθολογία.
»Χρειάζεται μεγάλη προσοχή από τα media στον τρόπο που προβάλλονται αυτές οι περιπτώσεις. Πρέπει θα είμαστε επιφυλακτικοί. Μπορεί να αποδειχθεί ότι η συγκεκριμένη δράστης παρουσιάζει ψυχοπαθολογικά χαρακτηριστικά ή ότι πάσχει από ψυχική διαταραχή. Αυτό όμως, δεν σημαίνει πως κάθε άτομο που μπορεί να έχει μορφή ψυχικής διαταραχής, θα διαπράξει ένα ακραίο έγκλημα.
»Χρειάζεται προσοχή στον τρόπο που διατυπώνεται η είδηση, στον τρόπο που παρουσιάζεται, ώστε να αποφευχθεί ο στιγματισμός μιας κατηγορίας ανθρώπων, ειδικά στις μέρες μας που αρκετοί άνθρωποι δηλώνουν την πάθησή τους, καθώς είναι λίγο πιο “ανοιχτές” οι κοινωνίες. Μπορείς να πεις ότι έχεις ψυχολογικά προβλήματα, ότι έχεις μια ψυχική νόσο την οποία προσπαθείς να την αντιμετωπίσεις.
»Ουσιαστικά, οι άνθρωποι αυτοί στιγματίζονται, καθώς μπορεί να χαρακτηριστούν ως επικίνδυνοι και, κατά συνέπεια, να αποκλειστούν από το κοινωνικό τους περιβάλλον. Συχνά καλούνται να αντιμετωπίσουν συμπεριφορές που οδηγούν στον κοινωνικό αποκλεισμό, στον στιγματισμό και τελικά στην απομόνωση.
»Επομένως, χρειάζεται προσοχή στον τρόπο που παρουσιάζεται και προβάλλεται η είδηση, έτσι ώστε να γίνεται αυτή η διάκριση, διότι ενδέχεται κάποιος να επικαλείται και να έχει μια ψυχική νόσο, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι η διαταραχή από μόνη της θα οδηγήσει νομοτελειακά σε μια εγκληματική πράξη».
«ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΕΣ ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΜΙΑ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟ. ΔΥΣΤΥΧΩΣ, ΕΧΟΥΜΕ ΤΗΝ ΤΑΣΗ ΝΑ ΣΥΝΔΕΟΥΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ».
Τι υποδηλώνουν οι αμέτρητες τηλεοπτικές εμφανίσεις της Ειρήνης Μουρτζούκου;
Για μήνες η Ειρήνη Μουρτζούκου εμφανιζόταν σε τηλεοπτικές εκπομπές (στις οποίες προφανώς την καλούσαν, δεν πήγαινε μόνη της), όπου προσπαθούσε να πείσει πως είναι αθώα για τον θάνατο των πέντε παιδιών που «χάθηκαν» ενώ ήταν παρούσα – συμπεριλαμβανομένων δυο δικών της. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι πίστευε πως μπορεί να κοροϊδέψει τους πάντες; Ή ότι είχε πιστέψει η ίδια το ψευδές αφήγημά της;
«Υπάρχει μια πολύ μεγάλη έκθεση από την πλευρά της. Σίγουρα και τα media θα την πίεζαν και θα την ενθάρρυναν να μιλήσει, αλλά και η ίδια φαίνεται ότι αποδεχόταν, σε πολύ μεγάλο βαθμό, αυτές τις προσκλήσεις» , απαντάει η κα Χαλκιά.
«Όλο αυτό μπορεί να υποδηλώνει διάφορα πράγματα, με όρους ψυχολογίας. Για παράδειγμα, μπορεί να υποδηλώνει κι έναν ναρκισσισμό. Υπάρχει εν τω μεταξύ, αυτό που λέμε “δραματικό θύμα”. Ο δράστης επιδιώκει να κερδίσει τη συμπάθεια μέσω της προβολής του και της αφήγησης μιας δραματικής, τραυματικής ιστορίας. Για να καταλήξουμε, όμως, στο αν ισχύει αυτό, χρειάζεται ειδική μελέτη σε σχέση με το συγκεκριμένο άτομο από ειδικό. Γενικότερα, για τη συγκεκριμένη περίπτωση μπορούμε να πούμε πολύ γενικά πράγματα, καθώς εκκρεμεί η αξιολόγησή της από ψυχιάτρους», εξηγεί η κα Χαλκιά.
Στην ομολογία της, η Ειρήνη Μουρτζούκου είπε πως την κυρίευαν δαίμονες και πως κάθε φορά που τσακωνόταν με τη μητέρα της, ήθελε να κάνει κακό. Σε μια τέτοια στιγμή σκότωσε την αδελφή της. Για το μωρό της φίλης της, Κατερίνας, που επίσης πέθανε όταν το πρόσεχε εκείνη, είπε ότι είχε νευριάσει με τον σύντροφο της Κατερίνας «γιατί ήταν προκλητικός» και «ξέσπασα στο παιδί». Ξέσπασε και στο δικό της παιδί, το 2023, όταν η μητέρα της της ζήτησε δανεικά. «Πού να έβρισκα πάλι λεφτά; Τσακωθήκαμε τόσο που θόλωσα και δεν υπολόγισα τίποτα. Η πρώτη κίνηση ήταν να ξεσπάσω στο παιδί μου».
«Όπως τα αφηγείται, φαίνεται ότι μέσω του εγκλήματος προσπαθούσε να τιμωρήσει ουσιαστικά τους άλλους. Να κάνει κακό σε ό,τι πιο πολύτιμο είχαν: το παιδί τους», συμπληρώνει η κα Χαλκιά.
Είχε την επίγνωση πως ήταν κάτι πολύτιμο το μωρό.
«Μπορούμε να πούμε υπήρχε επίγνωση, καθώς διάλεγε αυτήν την οδό. Σύμφωνα πάντα, με όσα λέει η ίδια, φαίνεται ότι με τη θανάτωση παιδιού προσπαθούσε να τιμωρήσει και να ελέγχει τους οικείους της. Και πάλι βέβαια, πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τις ερμηνείες. Χρειάζεται κλινική προσέγγιση στη συγκεκριμένη περίπτωση από ειδικό, ώστε να αναδειχθούν όλες οι πτυχές της προσωπικότητάς της και τυχόν άλλα ζητήματα που μπορεί να τη χαρακτηρίζουν».