7 ΦΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΙ ΕΦΗΒΟΙ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΝΙΩΘΟΥΝ ΨΥΧΙΚΑ ΚΑΛΑ

Έχει παρατηρηθεί ότι οι έφηβοι, βαδίζοντας προς την ενηλικίωση ή αφού την έχουν περάσει, χρησιμοποιούν συγκεκριμένα λόγια που υποδηλώνουν ότι δυσκολεύονται να διαχειριστούν μια κατάσταση. Αυτές είναι οι συνηθέστερες 7 φράσεις που μπορεί να επικαλεστεί ένα μεγαλύτερο παιδί, όταν δεν θέλει να εκφράσει τον πόνο του ή δεν ξέρει πώς.

Όσοι ερχόμαστε σε επαφή με παιδιά, ως γονείς και κηδεμόνες, ως παιδαγωγοί ή ως πρόσωπα ενός ευρύτερου συγγενικού πλαισίου, παρατηρούμε ότι σε κάθε ηλικία αντιμετωπίζουν διαφορετικά ζητήματα και συχνά καλούμαστε να αποκρυπτογραφήσουμε τι κρύβεται πίσω από τις λέξεις και τις φράσεις που επιλέγουν.

Σε γενικές γραμμές, θα έλεγε κανείς ότι όσο τα παιδιά διανύουν τα πρώτα σχολικά χρόνια της ζωής τους, εκφράζουν με πιο ανοιχτό –και ενίοτε απαιτητικό τρόπο– τη δυσαρέσκεια ή την επιθυμία τους.

Μεγαλώνοντας, ειδικά στην εφηβεία, αλλά και στην πρώιμη ενήλικη ζωή τους, τα πράγματα περιπλέκονται. Η λαϊκή ρήση «μεγάλα καράβια μεγάλες φουρτούνες, μικρά καράβια, μικρές φουρτούνες» καθρεφτίζει αυτό το «μεγάλωμα» όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των προβλημάτων τους.

Γιατί όμως τα παιδιά με το πέρασμα του χρόνου συχνά δυσκολεύονται να εκφράσουν τα προβλήματά τους; Ενδεχομένως από φόβο να μην επιβαρύνουν ψυχολογικά τους γονείς και τους οικείους τους ή ίσως επειδή πιστεύουν ότι δεν θα εισακουστούν.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Τα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσεις

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Jeffrey Bernstein, που εδώ και 30 χρόνια ασχολείται με την οικογένεια και ειδικεύεται στο parent coaching, υπάρχουν 7 φράσεις που συνήθως χρησιμοποιούν τα μεγάλα παιδιά όταν πιέζονται αρκετά. Όσοι τα νοιαζόμαστε, δεν θα πρέπει να τις προσπεράσουμε.

Φράση #1: Νιώθω διαρκώς κουρασμένος/η

Η φράση αυτή δεν περιγράφει πάντα τη σωματική κούραση. Ο ψυχικός κάματος ενδύεται συχνά τον μανδύα της κόπωσης, ενώ ενδέχεται να αποτελεί και σημάδι μιας πιο σοβαρής κατάστασης, όπως είναι η κατάθλιψη, το έντονο άγχος ή άλλες διαταραχές.

Φράση #2: Δεν θέλω να μιλήσω γι' αυτό

Όταν τα ενήλικα παιδιά επικαλεστούν αυτό, η πρώτη μας σκέψη είναι ότι πρόκειται για μια επαναστατική και αντιδραστική πράξη εκ μέρους τους, για μια προαποφασισμένη εσωστρέφεια. Ο ειδικός εξηγεί ότι συνήθως αυτή η φράση κρύβει τον φόβο της έκθεσης και τη σκέψη ότι μπορεί κάποιος να τα παρεξηγήσει.

Φράση #3: Προσπαθώ να βγάλω τη μέρα

Πρόκειται για κωδικοποιημένη περιγραφή της ψυχολογικής κατάστασης που θα ορίζαμε ως μηχανισμό επιβίωσης. Συχνά σηματοδοτεί συντριπτικά συναισθήματα, άγχος και απελπισία. Μπορεί το παιδί να νιώθει ότι πνίγεται από τις υποχρεώσεις και τα προβλήματα, και είναι ώρα να το εξακριβώσουμε.

Φράση #4: Νιώθω ότι έχω μείνει πίσω

Η σκληρή αυτοκριτική που μπορεί να ασκεί στον εαυτό του ένα νεαρό άτομο σηματοδοτεί την ανασφάλεια για τις προσωπικές ή τις επαγγελματικές του σχέσεις και αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να το διερευνήσουμε.

Φράση #5: Δεν με καταλαβαίνεις

Μοιάζει σαν φράση που έχει σκοπό να μειώσει τη συναισθηματική νοημοσύνη του γονέα, όμως σύμφωνα με τον ειδικό, προκύπτει ουσιαστικά από το φόβο που αισθάνεται το παιδί ότι θα ακούσει επικριτικά σχόλια, όπως μπορεί να έχει συμβεί στο παρελθόν.

Φράση #6: Δεν βρίσκω τι νόημα έχει

Η φράση αυτή θα πρέπει να μας χτυπήσει το καμπανάκι. Όπως λέει ο Dr Bernstein, δείχνει ότι το παιδί μας διακατέχεται από απελπισία και ίσως έχει αρχίσει να χάνει το νόημα της ζωής.

Φράση #7: Είμαι καλά

Πρόκειται για μια βεβιασμένη, τυπική απάντηση στο ερώτημα που δικαίως του έχουμε απευθύνει, διακρίνοντας ότι κάτι δεν πάει καλά. Συνήθως τα λόγια αυτά υπονοούν ότι κάτι συμβαίνει, αλλά το παιδί δεν θέλει να μας πει την αλήθεια.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Ανάλογα με τη συχνότητα που αυτές οι φράσεις επαναλαμβάνονται, έχουν μικρή ή μεγαλύτερη βαρύτητα. Χωρίς να υποτιμά την αγάπη και το ένστικτο ενός γονέα, ο ειδικός δίνει μερικές ιδέες για το πώς θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε ένα παιδί που εκπέμπει καλυμμένα σήμα κινδύνου:

• Προσπαθούμε να μην προσπερνάμε αβίαστα τα λόγια των παιδιών. Πολλές λέξεις τους, έχουν ένα κρυφό μήνυμα.
• Ακούμε πρώτα με προσοχή τι έχουν να μας πουν, πριν σπεύσουμε να βρούμε λύσεις.
• Δεν παίρνουμε προσωπικά το γεγονός ότι μπορεί να θέλουν να απομονωθούν. Συχνά οι άνθρωποι, όταν δεν μπορούν να διαχειριστούν ένα συναίσθημα, επιθυμούν να μένουν μόνοι.
• Η μαγική φράση «είμαι δίπλα σου ό,τι κι αν συμβεί» κάνει πάντα τη διαφορά, ειδικά όταν επαναλαμβάνεται τακτικά.
• Δίνουμε το παράδειγμα της επικοινωνίας. Μιλώντας για τους δικούς μας προβληματισμούς ή τις δυσκολίες μας, ανοίγουμε τον δρόμο για μια ειλικρινή σχέση με τα ενήλικα παιδιά μας.