ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ DOXXING ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΠΕΣΕΙΣ ΘΥΜΑ ΤΟΥ

Ένας ακόμη όρος, που έχει να κάνει με τη διαδικτυακή βία, μας καλεί να μάθουμε τους κινδύνους και τους τρόπους αυτοπροστασίας μας. Τι είναι τελικά το doxxing και ποιους απειλεί περισσότερο;

Στις 29 Ιουλίου του 2022, η 36χρονη Αυστριακή γιατρός Lisa-Maria Kellermayr έδωσε τέλος στη ζωή της, αφού έπεσε θύμα εκτεταμένου διαδικτυακού εκφοβισμού. Ήταν μία από τους γιατρούς που μιλούσαν δημόσια υπέρ της ανάγκης εμβολιασμού κατά της Covid-19, αλλά στη χώρα της, όπως και σε πολλές άλλες, είχε ξεσπάσει «πόλεμος» εξαιτίας των αντιεμβολιαστών.

Οι εκφοβιστές της, που πίστευαν ότι η πανδημία ήταν ψέμα, δημοσιοποίησαν τα προσωπικά της στοιχεία στο διαδίκτυο, γεγονός που οδήγησε σε νέες απειλές ακόμη και από ανθρώπους που δεν έμεναν στην Αυστρία. Η Kellermayr υπήρξε ένα τραγικό πρόσωπο, ένα ακραίο περιστατικό, θύμα αυτού που αποκαλούμε doxxing.

Τι σημαίνει doxxing και γιατί είναι επικίνδυνο;

O όρος προέρχεται από τη λέξη documents (συντομογραφία docs) και περιγράφει τη διαδικτυακή στοχοποίηση κάποιου, μέσω της αποκάλυψης των προσωπικών στοιχείων του, όπως του αριθμού τηλεφώνου, της διεύθυνσης, του αριθμού ταυτότητας, προσωπικών φωτογραφιών και όλων εκείνων των αυστηρά προσωπικών δεδομένων που καθιστούν ένα άτομο αναγνωρίσιμο, οπότε και εκτεθειμένο σε περαιτέρω παρενόχληση, ταπείνωση, απειλές και παρακολούθηση.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Αν και πολλοί άνθρωποι έχουν πέσει θύματα doxxing, οι έρευνες καταδεικνύουν πως οι γυναίκες και τα άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας βιώνουν πολλές μορφές online βίας ταυτόχρονα, οπότε είναι πιο πιθανό να υποστούν και doxxing.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, (FRA 2014, 2022), διαδικτυακή έμφυλη βία έχει υποστεί:

• 1 στις 10 γυναίκες στην ΕΕ από την ηλικία των 15 ετών και πάνω,
• 9-15% των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην ΕΕ από 15 ετών και πάνω.

Είναι παράνομο το doxxing;

Το doxxing δεν αναγνωρίζεται από όλα τα κράτη και τους αρμόδιους φορείς ως ξεχωριστός όρος. Για παράδειγμα, η Meta, που κατέχει μεταξύ άλλων τα Facebook, Instagram και WhatsApp, δεν τον χρησιμοποιεί ρητά στην πολιτική απορρήτου της, αλλά σε ανακοίνωσή της σημειώνει πως θεωρεί την κοινοποίηση «προσωπικών πληροφοριών αναγνώρισης» άλλων ως παραβίαση των κανόνων της.

Αναμενόμενα, ούτε η νομοθεσία των διάφορων κρατών είναι ευθυγραμμισμένη. Κάποια κράτη δεν περιλαμβάνουν τον όρο στους νόμους τους, κάποια άλλα όμως το κάνουν. Για παράδειγμα, στην Καλιφόρνια, το cyber-bullying –που περιλαμβάνει ρητά το doxxing– επισύρει έως και φυλάκιση άνω του ενός χρόνου, πρόστιμο άνω των 1.000 δολαρίων ή και τα δύο.

Διώκεται ποινικά στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα, το doxxing δεν ονομάζεται ρητά από τη νομοθεσία, αλλά καλύπτεται γενικότερα από τον νόμο περί προστασίας προσωπικών δεδομένων και τη νομοθεσία κατά της φυσικής παρενόχλησης και μέσω διαδικτύου. Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων (GDPR), ο Νόμος 4624/2019 (που ενσωματώνει τον GDPR στη νομοθεσία και καθορίζει το πλαίσιο προστασίας προσωπικών δεδομένων) και ο νόμος για την καταπολέμηση της διαδικτυακής παρενόχλησης, στο πλαίσιο του οποίου η δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων μπορεί να θεωρηθεί και ποινικό αδίκημα, μας καλύπτουν, ώστε να απευθυνθούμε στην Αστυνομία ή να κάνουμε καταγγελία στην αρμόδια αρχή προστασίας προσωπικών δεδομένων.

Μορφές και συνέπειες της διαδικτυακής βίας

Η διαδικτυακή βία και παρενόχληση έχει πολλές μορφές, όπως η διάδοση βίντεο και φωτογραφιών σεξουαλικού περιεχομένου χωρίς συναίνεση, οι απειλές, το cyber stalking κ.ά.

Τα άτομα που τη βιώνουν αντιμετωπίζουν συχνά σωματικές και ψυχολογικές συνέπειες (έντονη δυσφορία, αυξημένο άγχος, θλίψη, αίσθημα ντροπής, απομόνωση, διαταραχές της όρεξης, πονοκεφάλους κ.ά.) Μάλιστα το γεγονός ότι είναι δύσκολο να αφαιρεθεί όλο το κακοποιητικό περιεχόμενο από το διαδίκτυο μπορεί να επιδεινώσει τις συνέπειες.

Τι μπορούμε να κάνουμε, ώστε να προστατευτούμε;

Ο γενικός κανόνας είναι να περιορίσουμε την προσβασιμότητα σε αυστηρά προσωπικά μας δεδομένα, καθιστώντας το διαδικτυακό μας αποτύπωμα δυσκολότερο. Πιο συγκεκριμένα:

• Οι ειδικοί συστήνουν να αποφεύγουμε να συζητάμε τα προσωπικά μας στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αναγνώριση και στοχοποίησή μας.
• Να έχουμε διαφορετικό password για κάθε προσωπικό μας λογαριασμό, και μάλιστα ισχυρό – ιδανικά τουλάχιστον 16 χαρακτήρων και αποτελούμενο από γράμματα, αριθμούς, κεφαλαία, μικρά, σύμβολα και σημεία στίξης.
• Να γνωρίζουμε τις πολιτικές προστασίας των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιούμε, καθώς και τον τρόπο καταγγελίας ενδεχόμενης παρενόχλησής μας.
• Να ορίζουμε ποιος μπορεί να δει το προσωπικό μας μέιλ, τον αριθμό τηλεφώνου, τη διεύθυνση κατοικίας ή εργασίας και άλλες προσωπικές μας πληροφορίες στους λογαριασμούς των social media.

Μία εφαρμογή για την προστασία των εφήβων

To Κέντρο Διοτίμα και η Unicef δημιούργησαν τo Play Safe, ένα ψηφιακό παιχνίδι που μαθαίνει σε εφήβους να αναγνωρίζουν τη διαδικτυακή βία, είτε συμβαίνει σε εκείνες/ους είτε σε κάποιο κοντινό πρόσωπο. Επιπλέον, προσφέρει χρήσιμες πληροφορίες για το πού μπορούν να απευθυνθούν όταν χρειάζονται υποστήριξη.

Η εφαρμογή είναι διαθέσιμη δωρεάν στο Play Store στα ελληνικά, τα αγγλικά και τα farsi. Υποστηρίζεται από λειτουργικά συστήματα Android.