ΒΙΛΝΙΟΥΣ: ΕΝΑΣ ΑΝΕΛΠΙΣΤΑ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ

Ανακάλυψε γιατί το Βίλνιους είναι ο πιο απρόσμενα συναρπαστικός καλοκαιρινός προορισμός της Βαλτικής, με στυλ, ιστορία και πράσινη αύρα.

Δεν ξέρω αν είναι νωρίς ή αργά για σένα να σχεδιάσεις τις καλοκαιρινές σου διακοπές, αν πάντως ψάχνεις κάτι μακριά από τα «πατείς με, πατώ σε» ελληνικά νησιά και τις υπερβολικές θερμοκρασίες που μας εξάντλησαν τα τελευταία καλοκαίρια, έχω να σου προτείνω τη Βαλτική, όπου περάσαμε οικογενειακώς ένα υπέροχο αυγουστιάτικο 12ήμερο. Πρώτος μας σταθμός ήταν η Ρίγα, πρωτεύουσα της Λετονίας, στην οποία αφιέρωσα το πρώτο μου σχετικό άρθρο. Τώρα, είναι η στιγμή να μιλήσω για το Βίλνιους, πρωτεύουσα της Λιθουανίας (πήγαμε από τη Ρίγα με πούλμαν).

Το Βίλνιους ήταν ίσως η μεγαλύτερη έκπληξη στο όλο τουρ που κάναμε στη Βαλτική. Χωρίς να έχω κάνει κάποια έρευνα νωρίτερα, αναζήτησα πληροφορίες για τα αξιοθέατα που άξιζε να επισκεφθούμε μέσα στο πούλμαν (ήταν μια ευχάριστη διαδρομή περίπου 4 ωρών), οπότε η αλήθεια είναι ότι δεν είχα ιδιαίτερες προσδοκίες. Οριακά γνώριζα το όνομα της Λιθουανικής πρωτεύουσας μέχρι την ημέρα που κλείσαμε τα εισιτήρια, οπότε τα όποια σπόιλερ ήταν περιορισμένα.

Η μικρή αυτή πόλη του μισού εκατομμυρίου κατοίκων (που είναι βέβαια η μεγαλύτερη της χώρας) με εντυπωσίασε με την πρώτη ματιά και η θετική αυτή αίσθηση επιβεβαιώθηκε στην πορεία και με το παραπάνω.

Με τον μοναδικό αέρα της, την εκλεπτυσμένη ατμόσφαιρα, την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των σύγχρονων κτιρίων σε συνδυασμό με τη μεσαιωνική αισθητική της Παλιάς Πόλης, αλλά και τις καταπράσινες περιοχές –θεωρείται η πιο πράσινη πρωτεύουσα της Ευρώπης και μία από τις πιο πράσινες του κόσμου–, το Βίλνιους με έκανε γρήγορα να μετανιώσω για τη  μιάμιση μόνο μέρα που της είχαμε αφιερώσει στον προγραμματισμό του ταξιδιού.

Οι Λιθουανοί, στιλάτοι, με ευγένεια και χιούμορ, πιο ανοιχτόκαρδοι από τους «μαζεμένους» γείτονές τους, τους Λετονούς, σε κέρδιζαν από την πρώτη στιγμή.

Βίλνιους: Δύο κόσμοι σε μία πρωτεύουσα

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία του Βίλνιους είναι η αντίθεση μεταξύ της Παλιάς και της Νέας Πόλης, με τον ποταμό Νέρις να χωρίζει τους δύο κόσμους.

Στη μία πλευρά, η Παλιά Πόλη, με τα στενά λιθόστρωτα σοκάκια, τις μπαρόκ εκκλησίες και τα μεσαιωνικά κτίρια, σε μεταφέρει σε μία άλλη εποχή. Ακριβώς απέναντι, η Νέα Πόλη είναι μια σύγχρονη και ζωντανή περιοχή με ουρανοξύστες, μοντέρνα εμπορικά κέντρα και σύγχρονα επιχειρηματικά κτίρια.

Η Νέα Πόλη

Φτάνοντας στο κέντρο του Βίλνιους, στη Νέα πόλη, όπου βρισκόταν το ξενοδοχείο μας, προς στιγμήν σάστισα. Υπερσύγχρονοι ουρανοξύστες υψώνονταν μπροστά μου, δίνοντάς μου την αίσθηση ότι δεν βρίσκομαι στην πρωτεύουσα μιας πρώην σοβιετικής δημοκρατίας αλλά σε μια υπερσύγχρονη μητρόπολη. Το δωμάτιό μας, στον 17ο όροφο του ξενοδοχείου, χάριζε μια απολαυστική θέα στην Παλιά Πόλη και τον ποταμό Νέρις που μας χώριζε από αυτή.

Γύρω μας, οι γυάλινες προσόψεις των νέων κτιρίων καθρέφτιζαν το παρελθόν και το παρόν της πόλης, δημιουργώντας ένα μοναδικό σκηνικό όπου το ιστορικό συναντά το μοντέρνο. Εταιρείες τεχνολογίας, τράπεζες και πανεπιστήμια δημιουργούν έναν ζωντανό αστικό πυρήνα με διεθνή αέρα, που όμως δεν χάνει την αυθεντικότητά του.

Οικονομικά και τεχνολογικά κέντρα, μοντέρνες καφετέριες και co-working spaces κάνουν το Βίλνιους μια ανερχόμενη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και έναν από τους κορυφαίους προορισμούς για startup επιχειρήσεις στην Ευρώπη, προσελκύοντας επενδύσεις και ταλέντα από όλο τον κόσμο.

Ο ποταμός Νέρις

Ανάμεσα στη Νέα και την Παλιά Πόλη, ο ποταμός Νέρις διατρέχει το Βίλνιους προσφέροντας μια γαλήνια ατμόσφαιρα και ισορροπία ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο.

Οι όχθες του είναι ιδανικές για περίπατο, ποδηλασία και χαλάρωση, ενώ πολλές γέφυρες συνδέουν τις δύο πλευρές της πόλης, δίνοντας την ευκαιρία για όμορφες φωτογραφίες, με τις αντιφατικές εικόνες της υπερσύγχρονης πόλης από τη μία και της μεσαιωνικής από την άλλη. Κατά μήκος του ποταμού υπάρχουν πάρκα, καφέ και υπαίθριες δραστηριότητες, που δημιουργούν έναν ζωντανό χώρο αναψυχής τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες

Η Παλιά Πόλη

Περνώντας από τις γέφυρες στην απέναντι πλευρά, αισθάνεσαι ότι έχεις ταξιδέψει στον χρόνο. Στην Παλιά Πόλη, η ιστορία και η παράδοση είναι παντού παρούσες: από τα ιστορικά μοναστήρια και τα παλιά αρχοντικά, μέχρι τα λιθόστρωτα σοκάκια και τις μικρές αυλές, αλλά και τα καταστήματα που πωλούν χειροποίητα κεχριμπαρένια κοσμήματα.

Η παλιά πόλη είναι ιδανική για περπάτημα και ευτυχώς ο καιρός μας επέτρεψε να την απολαύσουμε σε όλο της το μεγαλείο, με ιδανική θερμοκρασία και έναν καταγάλανο ουρανό με εντυπωσιακά αφράτα κατάλευκα σύννεφα πάνω από το κεφάλι μας, που σου έδιναν την αίσθηση ότι αν πηδήξεις λίγο ψηλά, θα μπορέσεις να τα ακουμπήσεις!

Φυσικά, όπως κάθε πρωτεύουσα της Βαλτικής που σέβεται τον εαυτό της, η Παλιά Πόλη του Βίλνιους δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα της UNESCO με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Όχι άδικα, καθώς πρόκειται για μία από τις πιο καλοδιατηρημένες μεσαιωνικές πόλεις στην Ευρώπη, σαν βγαλμένη από παραμύθι. Η μοναδική από τις 10 πύλες που διέθετε η πόλη και έχει διασωθεί είναι η Πύλη της Αυγής, η οποία χτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα και βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της. Στο εσωτερικό της, δεσπόζει η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά σύμβολα της Λιθουανίας.

Περιπλανηθήκαμε στα δρομάκια χωρίς συγκεκριμένο προορισμό, θαυμάσαμε τις αμέτρητες εκκλησίες, τα μπαρόκ και γοτθικά κτήρια, εξερευνήσαμε κρυμμένες αυλές, γοητευτικά εστιατόρια και καφέ, χαριτωμένα καταστήματα με αντικείμενα από κεχριμπάρι και κεραμικά.

Στο κέντρο της παλιάς πόλης βρίσκεται η πλατεία του Δημαρχείου, ένα από τα πιο εμβληματικά και αγαπημένα σημεία συνάντησης, με εστιατόρια, καφέ αλλά και έντονη πολιτιστική δραστηριότητα, καθώς εκεί διοργανώνονται όλο τον χρόνο φεστιβάλ, χριστουγεννιάτικη αγορά, παζάρια, συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις. Το κτίριο του παλιού Δημαρχείου, ένα όμορφο νεοκλασικό του 18ου αιώνα, χρησιμοποιείται σήμερα ως πολιτιστικό κέντρο και φιλοξενεί εκδηλώσεις και εκθέσεις.

Η Οδός Πιλές

Η πιο γνωστή και πολυσύχναστη οδός της Παλιάς Πόλης είναι γεμάτη με καταστήματα που πωλούν κεχριμπάρι, χειροποίητα κεραμικά και σουβενίρ, αλλά και όμορφα καφέ και εστιατόρια. Είναι το τέλειο μέρος για μια χαλαρή βόλτα και για να πάρεις μαζί σου ένα κομμάτι από το Βίλνιους. Εδώ θα βρεις και μερικά από τα πιο παλιά και ιστορικά σπίτια της πόλης.

Καθεδρικός Ναός του Βίλνιους και Καμπαναριό

Από τα πιο εμβληματικά αξιοθέατα, ο Καθεδρικός Ναός του Βίλνιους βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του. Είναι από τους παλαιότερους ναούς της Λιθουανίας και οι εσωτερικοί του χώροι κοσμούνται από εκπληκτικές τοιχογραφίες (φρέσκο), με την παλαιότερη να χρονολογείται από τον 13ο αιώνα, όπως και με έργα τέχνης, με πιο διάσημα εκείνα που βρίσκονται στο παρεκκλήσι του Αγίου Καζίμιρου.

Οι περίτεχνες τοιχογραφίες, οι μαρμάρινες διακοσμήσεις και τα θρησκευτικά γλυπτά αποτυπώνουν τη μπαρόκ αισθητική και τη βαθιά θρησκευτική παράδοση της Λιθουανίας.

Στην ίδια πλατεία δεσπόζει το Καμπαναριό, προσφέροντας πανοραμική θέα της πόλης σε όσους ανέβουν τα σκαλιά του. Δίπλα του, η Κρύπτη του Καθεδρικού Ναού φιλοξενεί βασιλικούς τάφους, δίνοντας μια ιδιαίτερη ιστορική διάσταση στην περιοχή.

Ο Πύργος του Γκεντιμίνας

Σκαρφαλωμένος στον λόφο του, ο Πύργος του Γκεντιμίνας είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της πόλης και σύμβολο της λιθουανικής εθνικής ταυτότητας.

Μια σύντομη, αρκετά ανηφορική διαδρομή σε οδηγεί μέχρι την κορυφή του λόφου, που σε αποζημιώνει με τη συγκλονιστική θέα στην πόλη και το μνημείο των Τριών Σταυρών. Για τους λιγότερο αθλητικούς, η ανάβαση στον λόφο μπορεί να γίνει και με τελεφερίκ. Στο εσωτερικό του Πύργου λειτουργεί μουσείο με εκθέματα για την ιστορία της Λιθουανίας.

Ο Λόφος των Τριών Σταυρών

Η αλήθεια είναι ότι στο Βίλνιους σου δίνεται η δυνατότητα να απολαύσεις την πόλη από ψηλά από πολλά διαφορετικά σημεία – ακόμα και με αερόστατο, που είναι από τις must (λένε οι φήμες) εμπειρίες στην Λιθουανική πρωτεύουσα. Εμείς δεν το τολμήσαμε, αλλά επισκεφθήκαμε το σημείο με τη δεύτερη καλύτερη πανοραμική θέα στην πόλη, τον Λόφο των Τριών Σταυρών. Ίσως το μοναδικό σημείο στο Βίλνιους για το οποίο είχα ακούσει κάτι από φίλους, συγκεκριμένα να μην πάω... Ευτυχώς δεν τους άκουσα!

Ήταν η πιο απαιτητική ανάβαση, από μια στενή ξύλινη σκάλα μέσα από την υπέροχη φύση του Βίλνιους. Φτάνοντας γέλασα αυτάρεσκα, σκεπτόμενη τι να μας πει εμάς αυτή η σκαλίτσα όταν έχουμε ζήσει τα 999 σκαλοπάτια στο Παλαμήδι (που στην πραγματικότητα είναι 857)!

Ο λόφος είναι ιδιαίτερα δημοφιλής για βόλτες και χαλάρωση, ενώ η ιστορία του συμβολίζει την αντίσταση και την πίστη του λιθουανικού λαού. Το μνημείο των τριών σταυρών έχει ανεγερθεί στη μνήμη των φραγκισκανών μοναχών που εκτελέστηκαν εκεί.

Ουζούπις (Užupis)

Ένα από τα πιο ιδιαίτερα μέρη της πόλης είναι η «Δημοκρατία του Ουζούπις», μια αυτόνομη καλλιτεχνική κοινότητα με δικό της σύνταγμα, πρόεδρο, υπουργούς, στρατό (αποτελούμενο από καμιά δεκαριά άτομα κι έναν σκύλο, σύμφωνα με τις φήμες) αλλά και δική της σημαία, το «Άγιο Χέρι»: ένα μπλε χέρι με μία τρύπα στη μέση, που συμβολίζει ότι δεν μπορεί να δωροδοκηθεί.

Το σύνταγμα, το οποίο είναι τυπωμένο σε μεγάλες πινακίδες από καθρέφτη και μεταφρασμένο σε πολλές γλώσσες (μεταξύ των οποίων και η Ελληνική), απαρτίζεται από 41 άρθρα που περιλαμβάνουν τα ιδανικά και  θεμελιώδη δικαιώματα των Ουζουπίων (ή όπως τους λένε, τέλος πάντων), όπως:

• Ο καθένας έχει το δικαίωμα να πεθάνει, αλλά αυτό δεν αποτελεί υποχρέωση.
• Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να είναι ευτυχισμένος.
• Ο άνθρωπος έχει το δικαίωμα να κάνει λάθη.

Από το σύνταγμα δεν λείπουν και οι αναφορές στα αγαπημένα τετράποδα, με άρθρα όπως «Ο σκύλος έχει το δικαίωμα να είναι σκύλος», αλλά και το προσωπικό αγαπημένο «Μία γάτα δεν είναι υποχρεωμένη να αγαπά τον ιδιοκτήτη της, αλλά πρέπει να βοηθά, όταν χρειάζεται».

Σε κάθε γωνία του Ουζούπις (που σημαίνει πέρα από το ποτάμι) θα βρείτε γκαλερί, street art και καλλιτέχνες του δρόμου, που συνθέτουν μια μοναδική ατμόσφαιρα. Και για την απόλυτη χιπστερική εμπειρία, μπορείτε σε ένα από τα καταστήματα σουβενίρ να προσθέσετε στο διαβατήριο τη σφραγίδα της ανεξάρτητης αυτής δημοκρατίας, ψαρώνοντας φίλους και υπαλλήλους αεροδρομίων.

Το αντιρωσικό συναίσθημα στο Βίλνιους

Η ιστορία της Λιθουανίας με τη Ρωσία είναι γεμάτη συγκρούσεις και αντιθέσεις, γεγονός που αντανακλάται και στη σύγχρονη κοινωνία του Βίλνιους. Η σοβιετική κατοχή άφησε βαθιά τραύματα στη συλλογική μνήμη των Λιθουανών και μέχρι σήμερα η στάση απέναντι στη Ρωσία είναι αρκετά επιφυλακτική. Η πρωτεύουσα έχει γίνει ένα από τα κέντρα υποστήριξης της Ουκρανίας στην Ευρώπη, με σημαίες και γκράφιτι σε κάθε γωνιά να δηλώνουν αλληλεγγύη.

Μία από τις πιο χαρακτηριστικές εικόνες ήταν οι ηλεκτρονικές φωτεινές επιγραφές στα λεωφορεία όπου εναλλασσόταν ο προορισμός του λεωφορείου με το μήνυμα Vilnius ❤ Ukraina. Το Βίλνιους σήμερα στέκεται ως μια πόλη που επιδιώκει να απαλλαγεί πλήρως από τη ρωσική επιρροή, ενισχύοντας τους δεσμούς της με τη Δύση και προωθώντας μια σαφή ευρωπαϊκή ταυτότητα.

Γαστρονομία

Η γαστρονομική σκηνή του Βίλνιους είναι τόσο αναπάντεχη όσο και η ίδια η πόλη – ένας γευστικός συνδυασμός παραδοσιακής λιθουανικής κουζίνας και σύγχρονης δημιουργικότητας. Πρωταγωνιστές η πατάτα, το παντζάρι, το λάχανο, το ψάρι – και, φυσικά, το τοπικό ταλέντο στο να κάνουν ταπεινά υλικά να μοιάζουν με αστέρες της κουζίνας.

Από τα πιο ιδιαίτερα πιάτα που δοκιμάσαμε ήταν τα cepelinai, πατατοκροκέτες γεμιστές με κιμά και σερβιρισμένες με σάλτσα κρέμας και μπέικον. Και βέβαια, η θρυλική ροζ κρύα σούπα παντζαριού šaltibarščiai, που είναι τόσο Instagrammable όσο και δροσιστική – ιδανική για καλοκαίρι.

Αν πιστεύετε ότι η Λιθουανία δεν είναι γαστρονομικός προορισμός, ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε. Το Βίλνιους έχει αρκετά αξιόλογα εστιατόρια (ακόμα και με διακρίσεις από τον Οδηγό Michelin), με απίθανες γεύσεις σε προσιτές τιμές:

• Nineteen18. Μια γαστρονομική εμπειρία που εστιάζει σε τοπικά υλικά και μίνιμαλ παρουσίαση. Το tasting menu του είναι ένα ταξίδι στη λιθουανική φύση. Αν αγαπάτε τη «Νέα Βόρεια Κουζίνα», εδώ θα βρείτε τον παράδεισο.
• Džiaugsmas. Το όνομα σημαίνει χαρά και δεν θα μπορούσε να είναι πιο ταιριαστό. Μοντέρνα πιάτα με παραδοσιακές ρίζες, που σκοπό έχουν να αναδείξουν τα τοπικά προϊόντα. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης σε ένα τριώροφο industrial κτίριο μινιμαλιστικής αισθητικής. Όλες οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται είναι βιολογικές, φρέσκες και καλλιεργούνται στη Λιθουανία.
• Amandus. Δημιούργημα του σεφ Deivydas Praspaliauskas, ο οποίος παίζει με τις υφές και τις γεύσεις με τρόπο που κάνει το κάθε πιάτο μικρή θεατρική παράσταση. Φαντασία, φινέτσα και μια ευχάριστη δόση εκπλήξεων.

Με τις καλύτερες εντυπώσεις, αναχωρήσαμε από το Βίλνιους, έχοντας ανακαλύψει μια πόλη που, αν και δεν ήταν αρχικά στο ραντάρ μας, μας κέρδισε ολοκληρωτικά. Μπορεί να πήγαμε «τυχαία» και λίγο απροετοίμαστοι, αλλά το Βίλνιους αποδείχθηκε πραγματικός θησαυρός – σαν εκείνο το μικρό καφέ που δεν σου γεμίζει το μάτι απέξω, αλλά σου σερβίρει τον καλύτερο καπουτσίνο της ζωής σου!

Σίγουρα θα επιστρέψουμε, αλλά με περισσότερες μέρες και πολύ μεγαλύτερη όρεξη.