3 ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΛΙΤΩΣΕΤΕ ΑΠΟ ΜΙΑ ΤΟΞΙΚΗ ΣΧΕΣΗ

Γιατί κάποιες φορές παγιδευόμαστε σε μια τοξική σχέση; Και, το κυριότερο, πώς μπορούμε να σπάσουμε τα δεσμά της;

Ως σχέσεις εξάρτησης μπορούμε να ορίσουμε εκείνες στις οποίες τουλάχιστον ένα από τα μέλη που τις απαρτίζουν παρουσιάζει εξαρτητικές συμπεριφορές απέναντι στον/στη σύντροφο του. Πρόκειται συνήθως για τοξικές/κακοποιητικές σχέσεις, στις οποίες το «θύμα» δίνει απόλυτη προτεραιότητα στα θέλω του/της συντρόφου και θεωρεί αδιανόητη τη σκέψη του να ζήσει χωρίς αυτόν/την, ενώ η προσωπική ικανοποίηση εξαρτάται αποκλειστικά από την ικανοποίηση του άλλου.

Επειδή, όμως, όλα αυτά τα στοιχεία θα μπορούσαν να συνυπάρξουν και σε αυτό που ορισμένοι θα χαρακτήριζαν «μεγάλο έρωτα», έχει σημασία να εντοπίσουμε τις παραμέτρους εκείνες που μας επιτρέπουν να διαγνώσουμε την τοξικότητα, την ειδοποιό διαφορά δηλαδή που τη διαφοροποιεί από ένα φυσιολογικό και επιθυμητό δεσμό.

Πώς ορίζεται μια τοξική σχέση;

Είναι πολύ πιθανό να διατηρείτε μια σχέση εξάρτησης, εάν λέτε συχνά στον εαυτό σας:

• «Δεν το εννοούσε».
• «Δεν είναι πάντα τόσο κακός».
• «Δεν το κάνει επίτηδες».
• «Αν κάνω αυτό που θέλει, τότε θα είναι πάλι καλός».

Επίσης:

• Αν κρύβετε γεγονότα από φίλους/οικογένεια
• Αν ο/η σύντροφος σας κάνει να αμφιβάλλετε για τον εαυτό σας.

Σε περίπτωση που αναγνωρίζετε μοτίβα από τη σχέση σας στα παραπάνω, ενδέχεται να είναι μια σχέση τοξική/κακοποιητική, κι εσείς να προβάλετε δικαιολογίες στον εαυτό σας για να μην το παραδεχτείτε.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Τι είναι αυτό που μας οδηγεί σε τέτοιες σχέσεις; Γιατί ορισμένοι από εμάς μπλέκουν πάντα με συντρόφους οι οποίοι θα καλλιεργήσουν τις «κατάλληλες» συνθήκες διαμόρφωσης μιας τέτοιας σχέσης;

Η απάντηση σε αυτό μπορεί να βρίσκεται καταχωνιασμένη κάπου στο παρελθόν μας. Στην τρυφερή, παιδική ηλικία, κατά την οποία μαθαίναμε να σχετιζόμαστε. Όταν διαμορφώναμε μια εικόνα για το πώς λειτουργούν οι σχέσεις, παρακολουθώντας το –συνήθως– μοναδικό διαθέσιμο πρότυπο: τους γονείς μας.

Αρκετά συχνά, όσοι έχουν την τάση να βρίσκονται σε τέτοιες σχέσεις, είναι πιθανό να μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον στο οποίο:

• Βίωσαν το πένθος από την απώλεια ενός αδελφού ή γονέα σε νεαρή ηλικία.
• Βίωσαν κάποια μορφή κακοποίησης.
• Μεγάλωσαν με συναισθηματικά ανεπαρκείς γονείς.
• Ένιωθαν παραμελημένοι από τους γονείς τους σε νεαρή ηλικία.
• Υπήρχε έντονος φόβος εγκατάλειψης.
• Βίωναν απουσία αποδοχής από τους γονείς τους.

Ίσως αναρωτιέστε πώς οι παραπάνω παιδικές εμπειρίες μπορούν να οδηγήσουν έναν ενήλικα σε «λανθασμένες επιλογές» συντρόφου. Η απάντηση είναι η εξής: Σχετιζόμαστε με αυτό που μας είναι οικείο. Με αυτό που είδαμε και μάθαμε από μικροί. Συχνά, μέσα από τις σχέσεις μας είτε επαναλαμβάνουμε τα οικογενειακά μας μοτίβα, είτε προσπαθούμε να επιβεβαιώσουμε αυτό που μάθαμε να πιστεύουμε για τον εαυτό μας. Σαν να είναι μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, η ύπαρξη ενός κακοποιητικού συντρόφου έρχεται για να επιβεβαιώσει ότι δεν αξίζουμε αγάπη, ότι δεν είμαστε αρκετά σημαντικοί, ότι θα εγκαταλειφθούμε κ.λπ.

Unsplash Youssef Naddam

Πώς απελευθερωνόμαστε από μια τοξική/εξαρτητική σχέση;

1. Ξεκινήστε αναγνωρίζοντας τον εθισμό και προσπαθήστε να βρίσκεστε γειωμένοι στο παρόν

Πολλοί άνθρωποι παραμένουν κλειδωμένοι σε μια εθιστική σχέση, προσποιούμενοι ότι όλα είναι καλά, κρύβοντας δηλαδή από τον εαυτό τους όλα εκείνα που τους προβληματίζουν, γιατί εναποθέτουν την επίλυσή τους στο μέλλον.

2. Αρχίστε να επενδύετε περισσότερο χρόνο στον εαυτό σας, σε όσα σας ενδιαφέρουν και σας τονώνουν την αυτοπεποίθηση

Όταν έχουμε συνηθίσει να σπαταλάμε, ας πούμε, το 80% της καθημερινής μας ενέργειας για τον σύντροφό μας και μόνο το 20% για εμάς, η απουσία του άλλου –ή απλώς και μόνο η προοπτική της απουσίας του– μας δημιουργεί ένα τεράστιο κενό που δυσκολευόμαστε να διαχειριστούμε. Ο τρόπος για να το ξεπεράσουμε δεν είναι το να βρούμε επόμενο σύντροφο, αλλά να μάθουμε να επενδύουμε μεγαλύτερο ποσοστό της ενέργειάς μας στον ίδιο μας τον εαυτό.

3. Ζητήστε βοήθεια από έναν ειδικό ψυχικής υγείας

Ζητήστε βοήθεια, όχι επειδή είστε αδύναμοι, αλλά επειδή θέλετε να παραμείνετε δυνατοί! Ένας ειδικός δεν θα σας κρίνει ποτέ. Είναι εκεί για να σας ακούσει και να σας στηρίξει στην προσπάθεια αναζήτησης της δύναμης που κρύβεται μέσα σας.

Ο Κωνσταντίνος-Ρωμανός Ζησιμόπουλος είναι ψυχοθεραπευτής.