30 ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΜΙΛΟΥΝ ΑΝΟΙΧΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

Μέσα από μια λιτή αλλά επιβλητική φωτογραφική καμπάνια, 30 Έλληνες καλλιτέχνες μιλούν για την ψυχική υγεία, ανοίγοντας έτσι έναν διάλογο που συχνά αποφεύγουμε να κάνουμε.

Ναι, ακόμα και σήμερα η ψυχική υγεία φέρει στίγμα. Το βλέπω στα γουρλωμένα μάτια ή το ακούω στο επιφώνημα έκπληξης πολλών συνομιλητών μου, όταν τύχει να τους αναφέρω ότι μια φορά τη βδομάδα επισκέπτομαι ψυχολόγο. Δεν θα αναφερθώ σε σχόλια που κατά καιρούς διαβάζω και αφορούν σοβαρά προβλήματα, τα οποία αποκαλύπτουν την έλλειψη ενημέρωσης γύρω από τα θέματα αυτά.

Ο ανοιχτός διάλογος για την ψυχική υγεία και ο περιορισμός του κοινωνικού στιγματισμού της ψυχικής νόσου είναι ο σκοπός της φωτογραφικής καμπάνιας ευαισθητοποίησης της Εταιρείας Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ), που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «ΜΙΛΑ… It’s OK!», με τη συμμετοχή 30 καταξιωμένων καλλιτεχνών της ελληνικής μουσικής σκηνής.

Οι καλλιτέχνες βγαίνουν μπροστά

Μέσα από ασπρόμαυρα πορτρέτα, ο φωτογραφικός φακός του Δημήτρη Μουγκού απαθανατίζει τους καλλιτέχνες που μοιράζονται το δικό τους μότο γύρω από τη σημασία του να μιλάς για την ψυχική δυσφορία. Έτσι, βάζουν το δικό τους λιθαράκι στο να εμπνεύσουν τους ανθρώπους να μιλήσουν ανοιχτά για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, δίχως φόβο και ντροπή. Άλλωστε, οι δημιουργοί αγγίζουν με μεγαλύτερη ευκολία και αμεσότητα την ανθρώπινη ψυχή. Η φωνή ενός καλλιτέχνη μπορεί να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από την παρέμβαση ενός ειδικού, λένε οι άνθρωποι της ΕΠΑΨΥ.

Πώς επιλέχθηκαν οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην καμπάνια και ποιο μήνυμα μεταφέρουν τα πορτρέτα αυτά; «Επιλέξαμε ανθρώπους με συγκεκριμένη στάση ζωής, που έχουν χτίσει σχέσεις εμπιστοσύνης με το κοινό τους, ώστε το μήνυμα να “αγγίξει” ιδιαίτερα τις νεότερες ηλικίες. Ανθρώπους ευαισθητοποιημένους σε τέτοια θέματα, που θεωρήσαμε ότι μπορούν να επικοινωνήσουν το μήνυμα της καμπάνιας μας. Ζητήσαμε από τον καθένα να μιλήσει με ειλικρίνεια, βιωματικά, για μια στιγμή που ένιωσε αβοήθητος ή να στείλει ένα μήνυμα για την ψυχική υγεία. Ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας δεν κάνει διακρίσεις. Μπορεί να “χτυπήσει” τον καθένα, ανεξαρτήτως ταλέντου ή δημοφιλίας», απαντά ο Δημήτρης Γαλάνης, Πρόεδρος ΔΣ της ΕΠΑΨΥ.

Όταν μιλάμε, σπάμε τα στερεότυπα

Εν έτει 2025, τα στερεότυπα γύρω από την ψυχική υγεία εξακολουθούν να είναι αρκετά. Το «οι δυνατοί δεν χρειάζονται βοήθεια», το «εσύ φταις που έχεις ψυχολογικά προβλήματα» και το «μιλώντας, θα γίνω βάρος στους άλλους» είναι αυτά που επιδιώκει να καταρρίψει η συγκεκριμένη καμπάνια, δείχνοντας ότι «ακόμη και όσοι φαίνονται “άτρωτοι” μπορεί να βιώνουν ψυχική πίεση, ότι πρόκειται για ζήτημα που μας αγγίζει όλους και έχει κοινωνικές, βιολογικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις, και ότι ο ανοιχτός διάλογος απελευθερώνει και ενδυναμώνει, τόσο αυτόν που μιλά όσο και αυτόν που ακούει», τονίζει ο κ. Γαλάνης.

«ΜΙΛΑ. Είναι ΟΚ να μην νιώθεις ΟΚ. Το πρώτο βήμα για να νιώσεις καλύτερα είναι να μιλήσεις. Ξεκίνα να μιλάς στον κύκλο σου και σε ανθρώπους που εμπιστεύεσαι. Αν χρειαστεί, μίλα σε ειδικό. Προσπάθησε να πείσεις και αυτούς που νοιάζεσαι να μιλήσουν για τα δικά τους. Με απλά λόγια, όταν μοιράζεσαι, δεν είσαι μόνος».

Η ψυχική υγεία στην Ελλάδα

Αρκεί μια καμπάνια ευαισθητοποίησης για να βελτιωθεί η κατάσταση στον τομέα της ψυχικής υγείας στη χώρα μας; Προφανώς και όχι. Υπάρχουν κενά που πρέπει επειγόντως να καλυφθούν, αν θέλουμε να προσφέρουμε στους συνανθρώπους μας αυτό που χρειάζονται. Ποια είναι τα κενά αυτά; «Κατ’ αρχάς, υπάρχουν μεγάλες λίστες αναμονής για δωρεάν υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων. Επίσης, υπάρχει έλλειψη συντονισμού και ποιοτικής αξιολόγησης κοινοτικών δομών, αφού έχουμε κατακερματισμό των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, σε πολλούς νομούς δεν υπάρχουν καν υπηρεσίες και οι υπάρχουσες υπηρεσίες ψυχικής υγείας δεν αξιολογούνται κεντρικά. Υπάρχει, ακόμα, ανάγκη για ριζική αλλαγή στη διαδικασία ακούσιων νοσηλειών. Οι ψυχικά ασθενείς χρήζουν φροντίδας, σεβασμού στα δικαιώματά τους και αξιοπρεπούς μεταχείρισης. Τέλος, απαιτούνται συνεχιζόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία, χώρους εργασίας και τοπικές κοινότητες, γιατί το στίγμα παραμένει».

Οι 30 καλλιτέχνες της καμπάνιας

«Όποτε μίλησα, όποτε μοιράστηκα, άνοιγε ο δρόμος για να μπει μέσα μου η δύναμη. Μιλάω και είμαι δυνατή, όχι μόνο για μένα, αλλά και για αυτούς που με χρειάζονται δίπλα τους», Χάρις Αλεξίου Φωτογραφία: Δημήτρης Μουγκός

 

«Το να μιλάς είναι το μεγαλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου», 12ος Πίθηκος Φωτογραφία: Δημήτρης Μουγκός