5 ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΟΤΙ ΕΧΕΙΣ ΘΕΜΑΤΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ

Τι σε οδήγησε στο να έχεις θέματα εγκατάλειψης και πώς θα σταματήσεις να νιώθεις ότι οι άλλοι θα σε παρατήσουν αν τολμήσεις να ανοίξεις την καρδιά σου;

Σε όλους μας έχει συμβεί κάποτε να αναρωτηθούμε τι σημαίνει για τη σχέση μας το γεγονός ότι ο άλλος θέλει να βγει χωρίς εμάς. Οι περισσότεροι έχουμε στείλει απανωτά μηνύματα σε κάποιον που μας ενδιαφέρει και αργεί να απαντήσει σε μια γραπτή «Καλημέρα». Ίσως κι εσύ να έχεις αναρωτηθεί γιατί δεν σε κάλεσαν σε κάποιο πάρτι και κατά πόσο τελικά σε θέλουν οι άλλοι στην παρέα τους. Σημαίνουν αυτά ότι έχεις θέματα εγκατάλειψης;

Όχι απαραίτητα, λέει η ψυχοθεραπεύτρια Hasti Afkhami, η οποία ειδικεύεται στη θεραπεία τραύματος. Όπως εξηγεί, τα θέματα εγκατάλειψης πηγάζουν από έναν βαθιά ριζωμένο φόβο ή την αγωνία πιθανής απόρριψης ή απώλειας κάποιου. Παρόλο που τα συναισθήματα εγκατάλειψης μπορεί να εμφανιστούν με μικρές αφορμές, αν π.χ. μια μέρα η κολλητή σου είναι λίγο απόμακρη, αυτό που σου συμβαίνει στην πραγματικότητα πηγάζει από το βαθύ παρελθόν, όταν ένας γονιός ή φροντιστής (ή ακόμα κι ένας σύντροφος με τον οποίον είχες συνδεθεί έντονα) ήταν απόμακρος, μη διαθέσιμος, ασυνεπής ή ακόμα και κακοποιητικός.

Αν τέτοιες σημαντικές σχέσεις σου είχαν ανάλογα χαρακτηριστικά, μπορεί να προκλήθηκε ένα τραύμα που εμφανίζεται στις επόμενες, ακόμα και με άτομα των οποίων την αφοσίωση δεν έχεις λόγο να αμφισβητείς. Γι’ αυτό, τονίζει η Afkhami, είναι σημαντικό να αναγνωρίζεις τα σημάδια που μαρτυρούν ότι έχεις θέματα εγκατάλειψης ως ένα πρώτο βήμα για να νιώσεις ξανά ασφάλεια.

Τι μαρτυρά ότι έχεις θέματα εγκατάλειψης

1. Προσκολλάσαι πολύ και αναζητάς διαρκώς επιβεβαίωση

Τα άτομα που έχουν θέματα εγκατάλειψης μπορεί να νιώσουν άγχος ακόμα και με την υποψία ότι ο άλλος κρατά μια απόσταση. Έτσι, κάνουν απελπισμένες προσπάθειες να διαφυλάξουν το πολύτιμο για εκείνα αίσθημα ασφάλειας με το να προσκολλώνται υπερβολικά πάνω του. Δεν είναι ότι απλά θέλουν την συντροφιά του: Εξαρτώνται υπερβολικά από τον άλλο προκειμένου να νιώσουν καλά.

«Είναι σαν το εσωτερικό σου πληγωμένο παιδί να έχει απεγνωσμένα ανάγκη για αγάπη και τρυφερότητα, την οποία δεν έλαβε όταν ήταν μικρότερο», λέει η Afkhami. «Αυτός είναι ο λόγος που περιμένεις πάνω από το κινητό για μια απάντηση ή που επαναλαμβανόμενα μπορεί να ρωτάς τον άλλο: Έχεις θυμώσει μαζί μου; Με αγαπάς ακόμα;»

2. Βασίζεις την αυταξία σου στις πράξεις κάποιου άλλου

Όταν έχεις θέματα εγκατάλειψης, μεταφράζεις μικρές αλλαγές του άλλου (π.χ. το να θέλει ο σύντροφός σου ένα βράδυ να βγει με φίλους ή το να ακυρώνει ο αγαπημένος σου συνάδελφος τα σχέδιά σας να βγείτε το βράδυ) ως απόδειξη ότι δεν σε θέλει πια ή δεν σε αγαπά.

Τότε, στο μυαλό σου εμφανίζονται σκέψεις όπως «κάτι πρέπει να έκανα λάθος – μονίμως τα κάνω μαντάρα» ή «πάντα οι άλλοι με παρατάνε για κάποιον καλύτερο». Λόγω των παλαιότερων εμπειριών σου, όταν οι δεσμοί π.χ. στην οικογένειά σου ήταν απρόβλεπτοι ή κόβονταν απότομα, το ένστικτό σου αυτόματα συμπεραίνει ότι κάτι πάει λάθος με τον χαρακτήρα σου. Αυτό μπορεί να ενεργοποιήσει όχι απλώς το άγχος σου, αλλά και έντονο πανικό.

3. Απομακρύνεις τους ανθρώπους πριν προλάβουν εκείνοι να σε αφήσουν

Υπάρχουν άνθρωποι με θέματα εγκατάλειψης που σαμποτάρουν τις σχέσεις τους θεωρώντας ότι έτσι προστατεύουν τον εαυτό του από τον πόνο μιας ακόμα απόρριψης.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Μπορεί να αποσυρθούν όταν τα πράγματα αρχίζουν να πηγαίνουν καλά ή να σοβαρεύουν, αποφεύγοντας τις ευαίσθητες συζητήσεις που χτίζουν πραγματική οικειότητα. Ενδέχεται ακόμα και να ξεκινούν καβγάδες με έναν σύντροφο, κατηγορώντας τον πως δεν ενδιαφέρεται αρκετά επειδή δεν τους είπε «σ’ αγαπώ» πριν φύγει για δουλειά το πρωί, ή απειλώντας να φύγουν εξαιτίας ενός μικροκαβγά. Η γενική ιδέα είναι: Αν φύγω πρώτα εγώ, δεν θα πληγωθώ. «Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτές οι συμπεριφορές που σε αυτοσαμποτάρουν θα καταλήξουν να αποτρέψουν τη δημιουργία βαθιών, ζεστών σχέσεων, τις οποίες μέσα σου πραγματικά λαχταράς», λέει η ψυχοθεραπεύτρια.

4. Προσπαθείς να ευχαριστείς τους άλλους για να μείνουν

Όταν τρέμεις ότι κάποιος θα σε εγκαταλείψει, μπορεί να αρχίσεις να κάμπτεις τις επιθυμίες και τις ανάγκες σου, προκειμένου να μην τον χάσεις. Μπορεί, λοιπόν, να λες «ναι» σε ό,τι σου προτείνουν (ακόμα κι αν είσαι στα όρια της εξάντλησης) και να προσποιείσαι ότι σου αρέσουν τα ίδια πράγματα ή ότι έχεις τις ίδιες απόψεις, ώστε να νιώθεις ότι είστε κοντά. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι το να κρύβεις ό,τι πραγματικά είσαι όχι μόνο θα δυσκολέψει τις σχέσεις, αλλά θα χειροτερέψει το άγχος σου ότι οι αγαπημένοι σου θα φύγουν τη στιγμή που θα δουν τον πραγματικό σου εαυτό.

5. Υπεραναλύεις κάθε μικρή αλληλεπίδραση ψάχνοντας τι μπορεί να κρύβει

Ακόμα κι όταν ο άλλος επιβεβαιώνει ότι όλα είναι εντάξει μεταξύ σας, το μυαλό σου μπορεί να παραμένει σε κατάσταση επαγρύπνησης, αναζητώντας σημάδια που μαρτυρούν το αντίθετο.

«Τα θέματα εγκατάλειψης δημιουργούν μια υπερεπαγρύπνηση, λες και ψάχνεις μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία», λέει η Afkhami. «Αναζητάς αποδείξεις ότι θα σε παρατήσουν. Έτσι, η παραμικρή στιγμή που ο άλλος δεν σου δίνει προσοχή επιβεβαιώνει αυτό το οποίο μεγαλώνοντας έχεις πιστέψει ότι συνιστά εγκατάλειψη».

Μπορεί, λοιπόν, να διαβάζεις ξανά και ξανά ένα μήνυμα κοιτάζοντας τις λέξεις ή τα σημεία στίξης και να συμπεραίνεις ότι αν δεν είναι τόσο προσεγμένο, ο άλλος αδιαφορεί. Ή μπορεί να συνδέεις άσχετες στιγμές (τότε που δεν γέλασε με ένα βιντεάκι που έστειλες) για να επιβεβαιώσεις το αφήγημα που έχεις φτιάξει. Όλα αυτά αποτελούν κλασικά σημάδια ότι σε πιάνουν πάλι οι αγωνίες σου: Σε έχουν παραμελήσει ξανά, οπότε το μυαλό σου προσπαθεί να σε προστατεύσει και να σε προετοιμάσει για τα χειρότερα, ακόμα κι όταν όλα επί της ουσίας πάνε καλά.

Ξεπερνιούνται τα ζητήματα αυτά;

Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις ότι έχεις θέματα εγκατάλειψης. Ο πιο ασφαλής τρόπος για να το κάνεις είναι σε συνεργασία με κάποιον ψυχοθεραπευτή που θα σε βοηθήσει να ανακαλύψεις τα παιδικά σου τραύματα, να τα επεξεργαστείς σε ένα ασφαλές περιβάλλουν και να μάθεις πιο υγιείς στρατηγικές για να χτίζεις πιο ασφαλείς σχέσεις.

Μπορείς φυσικά να προσπαθήσεις και χωρίς βοήθεια, εφαρμόζοντας π.χ. τεχνικές χαλάρωσης όταν σε πιάνει άγχος ή φροντίζοντας τον εαυτό σου με δραστηριότητες που σε κάνουν να νιώθεις καλά, να γειώνεσαι.

Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει η Afkhami, προσπάθησε όσο γίνεται περισσότερο να θυμίζεις στον εαυτό σου ότι το γεγονός ότι σε εγκατέλειψαν στον παρελθόν δεν σημαίνει πως θα συμβεί ξανά. Με τον καιρό, με υποστήριξη και με αυτοσυμπόνια, θα αρχίσεις να νιώθεις όλο και πιο ασφαλής στις σχέσεις σου. Και θα αρχίσεις να πιστεύεις ότι το παρελθόν σου δεν καθορίζει ούτε το ποιος είσαι ούτε το πόση αγάπη σου αξίζει.