ΕΡΕΥΝΑ: ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΧΟΥΝ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΡΙΣΚΟ ΓΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Μια καινούργια μελέτη αποκαλύπτει πως η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες εξαιτίας του γενετικού τους υλικού. Άλλη μία έρευνα που αποδεικνύει ότι τα πράγματα δεν είναι τελικά στο μυαλό μας, ούτε σχετίζονται σε τόσο μεγάλο βαθμό με την ψυχολογία. Και το πιο ελπιδοφόρο δεν το έμαθες ακόμη!

Μέχρι στιγμής, ξέρουμε καλά πως η κατάθλιψη διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο και πως μπορεί να έχει διαφορετικά πρόσωπα, παρόλο που τα κλινικά κριτήρια είναι σαφώς καθορισμένα. Ξέρουμε επίσης ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να την εκδηλώσουν τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, σε σχέση με τους άντρες, ενώ αρχίζει να διαφαίνεται πως άντρες και γυναίκες διαφέρουμε στα περισσότερα θέματα υγείας.

Αυτή τη φορά, το θέμα της κατάθλιψης στα δύο φύλα ανακίνησε το Ιατρικό Ερευνητικό Ινστιτούτο QIMR Berghofer της Αυστραλίας, που θέλησε να διερευνήσει γιατί οι γυναίκες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για κατάθλιψη. Μέχρι στιγμής, οι λόγοι που είχαν παρατηρηθεί ήταν βιολογικοί (σχετίζονται αυστηρά με το ορμονικό σύστημα των γυναικών) και κοινωνικοί.

• Οι γυναίκες εκτίθενται συχνότερα σε σεξουαλική κακοποίηση και ενδοοικογενειακή βία.
• Οι γυναίκες είναι επιφορτισμένες με περισσότερους κοινωνικά ρόλους (και τη φροντίδα της οικογένειας), πράγμα που προκαλεί άγχος, την ίδια στιγμή που έχουν μάθει να συμμορφώνονται και να είναι συγκαταβατικές, πάλι για κοινωνικούς λόγους.
• Εξαιτίας των ορμονικών σκαμπανεβασμάτων που προκαλούνται στην αρχή της εφηβείας, στην εγκυμοσύνη και τη λοχεία αλλά και στην εμμηνόπαυση, διατρέχουν μεταβολικά μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Οι γυναίκες επηρεάζονται και από τις κοινωνικές συνθήκες. Η διαβίωση σε κοινωνίες που είναι πιο άνισες συνδέεται με αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία, σωματική και ψυχική, ενώ όχι λίγες φορές ο γυναικείος πόνος υποτιμάται.
• Από την άλλη, οι άντρες ενδέχεται να υποδιαγιγνώσκονται, έχοντας μάθει να μην εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να μη ζητάνε βοήθεια.

Πού οφείλεται η κατάθλιψη στις γυναίκες;

«Υπάρχει μακροχρόνια συζήτηση σχετικά με το σταθερό εύρημα σε όλο τον κόσμο ότι η κατάθλιψη είναι πιο συχνή στις γυναίκες παρά στους άντρες, με τις περισσότερες μελέτες να αναφέρουν ότι οι γυναίκες έχουν 2 έως 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης σε σύγκριση με τους άντρες», δηλώνει ο καθηγητής Ψυχιατρικής Philip Mitchell, από τη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Αυστραλία.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

«Οι κυρίαρχες θεωρίες σχετίζονται με κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες, για παράδειγμα τον αντίκτυπο του γυναικείου ρόλου στη φροντίδα των οικογενειών σε σύγκριση με τον ρόλο των αντρών, που κερδίζουν το εισόδημα της οικογένειας», δήλωσε ο καθηγητής.

Όμως, η μελέτη του ιατρικού ερευνητικού ινστιτούτου QIMR Berghofer της Αυστραλίας έδειξε ότι οι γυναίκες διατρέχουν υψηλότερο γενετικό κίνδυνο κατάθλιψης, καθώς εντόπισε 16 γενετικές παραλλαγές που συνδέονται με την κατάθλιψη στις γυναίκες και μόλις 8 στους άντρες.

Για πρώτη φορά θεωρούνται υπεύθυνα τα γονίδια

Η Dr Brittany Mitchell, ανώτερη ερευνήτρια στο εργαστήριο γενετικής επιδημιολογίας του QIMR Berghofer, δήλωσε: «Γνωρίζουμε ήδη ότι οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη στη ζωή τους από τους άντρες. Αλλά μέχρι τώρα, δεν είχε υπάρξει πολύ συνεπής έρευνα η οποία να εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό, συμπεριλαμβανομένου του πιθανού ρόλου της γενετικής».

ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΕΞΗΓΗΣΟΥΝ ΓΙΑΤΙ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ, ΟΠΩΣ ΑΥΞΟΜΕΙΩΣΕΙΣ ΒΑΡΟΥΣ.

Αυτή είναι η πρώτη φορά που φωτίζονται τα γενετικά αίτια της νόσου και μπορούν να εξηγηθούν πολλά, παρότι και η συγκεκριμένη μελέτη αναγνωρίζει τις μέχρι τώρα κοινωνικές και ψυχολογικές ερμηνείες. Η μελέτη ανέφερε ότι μαζί αυτοί οι παράγοντες υπογραμμίζουν την ανάγκη για μια «πολύπλευρη προσέγγιση» για την κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών της κατάθλιψης και πρότεινε ότι ένα βασικό συστατικό των βιολογικών μηχανισμών θα μπορούσε να είναι οι διαφορές στη γενετική.

Οι ερευνητές ανέλυσαν το DNA από 5 εθνικές ομάδες –Αυστραλία, Ολλανδία, Ηνωμένες Πολιτείες και δύο από το Ηνωμένο Βασίλειο– με τελικό μέγεθος δείγματος 130.471 γυναίκες και 64.805 άντρες με μείζονα κατάθλιψη, και 159.521 γυναίκες και 132.185 άντρες χωρίς.

Πώς η έρευνα μπορεί να αναδιαμορφώσει τη θεραπεία;

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης ισχυρότερες γενετικές συσχετίσεις στις γυναίκες μεταξύ της κατάθλιψης και των μεταβολικών χαρακτηριστικών (όπως ο δείκτης μάζας σώματος και το μεταβολικό σύνδρομο) από ό,τι στους άντρες με τα ίδια χαρακτηριστικά. Η Dr Jodi Thomas, επικεφαλής ερευνήτρια, είπε ότι αυτές οι γενετικές διαφορές «μπορεί να εξηγήσουν γιατί οι γυναίκες με κατάθλιψη εμφανίζουν συχνότερα μεταβολικά συμπτώματα, όπως αλλαγές βάρους ή αλλοιωμένα επίπεδα ενέργειας».

Οι συγγραφείς αναγνώρισαν ότι η μελέτη περιλάμβανε περίπου διπλάσιες γυναίκες με κατάθλιψη και πραγματοποίησαν πρόσθετες αναλύσεις για να διασφαλίσουν ότι τα ευρήματά τους δεν οφείλονταν στη διαφορά των δειγμάτων. Αναγνώρισαν επίσης τους περιορισμούς που προκύπτουν από την καταγωγή των συμμετεχόντων.

Η μελέτη είναι ενδιαφέρουσα και χρήσιμη επειδή:

• για πρώτη φορά φωτίζεται η σημασία του γενετικού υλικού ως υπόβαθρου για την κατάθλιψη,
• δείχνει μια διαφορετική οδό όσον αφορά τη θεραπεία των δύο φύλων.

Αν οι διαφορές στα ποσοστά κατάθλιψης μεταξύ αντρών και γυναικών οφείλονται σε μεγάλο βαθμό σε βιολογικούς παράγοντες, υπάρχει μελλοντικά μια πιθανότητα διαφορετικών φαρμακολογικών θεραπειών για την κατάθλιψη ανάλογα με το φύλο. Άλλη μία ένδειξη της αναγκαιότητας για εξατομικευμένες θεραπευτικές προσεγγίσεις.