ΦΑΙΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΠΡΙΝ ΕΚΔΗΛΩΘΕΙ;

Βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη, μια μελέτη συνέδεσε τα πρώιμα καταθλιπτικά συμπτώματα με συγκεκριμένες κινήσεις των μυών του προσώπου. Το πιο ενδιαφέρον όμως εύρημα ήταν ότι αυτές οι εκφράσεις δείχνουν και μια άλλη συναισθηματική κατάσταση...

Ο όρος κατάθλιψη πρέπει να ακούγεται δισεκατομμύρια φορές καθημερινά, σε όλο τον πλανήτη, συχνά ως δικαιολογία για συμπεριφορές, επιλογές ή ακόμη και κριτική προς όποιο άνθρωπο φαίνεται λίγο «περίεργος». Το ποσοστό αυτών που έχουν διάγνωση καταθλιπτικής διαταραχής από επαγγελματία ψυχικής υγείας εκτιμάται στο 5,7% του συνόλου του ενήλικου πληθυσμού, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

H κοινή ψυχική διαταραχή, που περιλαμβάνει απώλεια ευχαρίστησης ή/και ενδιαφέροντος για δραστηριότητες για μεγάλα χρονικά διαστήματα, εκδηλώνεται με 3 μορφές: ήπια, μέτρια και σοβαρή.

Στην πρώτη φάση δεν είναι πάντα διακριτό τι συμβαίνει στους ανθρώπους. Μελέτη που έκαναν η Eriko Sugimori, επίκουρη καθηγήτρια, και η Mayu Yamaguchi, ερευνήτρια της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Waseda της Ιαπωνίας, είχε στόχο να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τι μας λέει το πρόσωπο για τα καταθλιπτικά συναισθήματα

Η Sugimori δήλωσε χαρακτηριστικά: «Καθώς οι ανησυχίες σχετικά με την ψυχική υγεία έχουν αυξηθεί, χρησιμοποιώντας ανάλυση προσώπου βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη θέλησα να διερευνήσω πώς οι ανεπαίσθητες, μη λεκτικές ενδείξεις, όπως οι εκφράσεις του προσώπου, διαμορφώνουν τις κοινωνικές εντυπώσεις και αντανακλούν την ψυχική ευεξία».

iStock

Με τη χρήση αξιολογήσεων που έκαναν άνθρωποι και αναλύσεων από λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, η μελέτη συνέδεσε τα πρώιμα καταθλιπτικά συμπτώματα με 6 διακριτές κινήσεις των μυών του προσώπου, κυρίως γύρω από τα μάτια και το στόμα.

Στη δημοσίευση της μελέτης αναφέρεται πως αυτοί που αξιολογήθηκαν με ήπια κατάθλιψη ήταν λιγότερο εκφραστικοί, φιλικοί, φυσικοί και συμπαθητικοί, σε σύγκριση με συνομηλίκους τους οι οποίοι δεν είχαν συμπτώματα. Όμως, η ικανότητά τους να αξιολογούν τα πρόσωπα των άλλων για να διακρίνουν πρώιμα συμπτώματα δεν ήταν ασθενέστερη από αυτή των υγιών συμμετεχόντων.

Πώς έγινε η έρευνα;

Η εργασία έγινε σε δύο στάδια. Αρχικά, οι ερευνήτριες στρατολόγησαν 127 προπτυχιακούς φοιτητές και μέτρησαν τα συμπτώματά τους, χρησιμοποιώντας ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με την ένταση των καταθλιπτικών συναισθημάτων, το Beck Depression Inventory-II (BDI-II):

• Οι φοιτητές που είχαν βαθμολογία από 1 έως 10 ταξινομήθηκαν ως υγιείς.
• Όσοι βαθμολογήθηκαν από 11 έως 20 ομαδοποιήθηκαν ως πάσχοντες από ήπια κατάθλιψη.

Στο πρώτο στάδιο, 64 φοιτητές κατέγραψαν βίντεο διάρκειας 10 δευτερολέπτων με τον εαυτό τους υπό πανομοιότυπες συνθήκες: στο ίδιο δωμάτιο, με τον ίδιο φωτισμό και με τα ίδια ρούχα.

Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΚΑΠΟΙΑ ΜΕΡΑ ΝΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΣΤΟΝ ΕΝΤΟΠΙΣΜΌ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΔΙΑΤΡΕΧΟΥΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ.

Στο δεύτερο στάδιο, ενάμιση χρόνο αργότερα, μια άλλη ομάδα 63 φοιτητών παρακολούθησε τα κλιπ που προβλήθηκαν στο OpenFace 2.0, ένα πρόγραμμα αναγνώρισης προσώπου το οποίο ανιχνεύει συγκεκριμένες μυϊκές κινήσεις γνωστές ως μονάδες δράσης (AU). Το λογισμικό παρακολούθησε κάθε καρέ 18 πιθανές AU, που περιλαμβάνουν κινήσεις όπως το ανασήκωμα των φρυδιών και το άνοιγμα του στόματος. Οι φοιτητές αξιολόγησαν κάθε άτομο που είδαν βάσει συγκεκριμένων χαρακτηριστικών, όπως η εκφραστικότητα, η φιλικότητα, η παγερή έκφραση κ.ά.

Κάποιες από αυτές τις κινήσεις του προσώπου (όπως το σμίξιμο των φρυδιών, η κατωφερής κίνηση των χελιών, το σφίξιμο των χειλιών, το ανασήκωμα των φρυδιών) συσχετίστηκαν με τις υψηλότερες βαθμολογίες κατάθλιψης των φοιτητών. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερα συμπτώματα ανέφερε κάποιος, τόσο πιο πιθανό ήταν να εμφανιστούν οι συγκεκριμένες κινήσεις.

iStock

Πώς «μοιάζει» η κατάθλιψη στο πρόσωπο των ασθενών;

Το πιο ενδιαφέρον εύρημα της έρευνας ήταν πως έξι από τις κινήσεις που σχετίζονται με τον φόβο ήταν επίσης αυξημένες στην ομάδα με ήπια κατάθλιψη. Αυτή η παρατήρηση οδήγησε τους συγγραφείς να υποθέσουν ότι η πρώιμη κατάθλιψη μπορεί να μοιράζεται βιολογικούς δεσμούς με τις αντιδράσεις φόβου. Επισήμαναν, βέβαια, πως αυτή η ιδέα εξακολουθεί να είναι μια υπόθεση, όχι μια επιβεβαιωμένη εξήγηση.

Η έρευνα είναι περιορισμένη, καθώς αφορά μόνο Ιάπωνες. Ως εκ τούτου, χρειάζεται η δοκιμή της υπόθεσης σε μια διαπολιτισμική μελέτη. Οι ερευνήτριες υπογράμμισαν πως η ανάλυση προσώπου θα μπορούσε κάποια μέρα να βοηθήσει στον εντοπισμό ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο κατάθλιψης.

«Συνολικά, η μελέτη μας παρέχει ένα νέο, προσβάσιμο και μη επεμβατικό εργαλείο ανάλυσης προσώπου που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη για την έγκαιρη ανίχνευση της κατάθλιψης (πριν από την εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων), επιτρέποντας έγκαιρες παρεμβάσεις και στοχευμένη φροντίδα της ψυχικής υγείας», κατέληξε η Sugimori.