ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΜΕΤΑΝΙΩΝΟΥΝ ΠΟΛΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ;

Υπάρχουν πέντε πράγματα για τα οποία πολύς κόσμος φαίνεται να μετανιώνει στο τέλος της ζωής του και εύχεται να είχε πράξει διαφορετικά.

Μια σημαντική σκηνή θανάτου στον κινηματογράφο περιλαμβάνει συχνά ένα μάθημα ζωής, την αποκάλυψη μιας μεγάλης αλήθειας, την αναγνώριση όλων εκείνων των πραγμάτων που δεν έγιναν πράξη. Ισχύει όμως το ίδιο στην πραγματικότητα; Τι σκέφτονται και για τι μετανιώνουν περισσότερο οι άνθρωποι όταν πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους;

Σε άρθρο της, η κοινωνική λειτουργός Grace Bluerock αναφέρει ότι «αν και η ιστορία καθενός είναι μοναδική, ορισμένες… απογοητεύσεις εκφράζονταν ξανά και ξανά». Ομοίως, η νοσοκόμα Suzanne O’Brien, αναφέρει ότι όσα χρόνια υποστηρίζει συναισθηματικά και σωματικά ανθρώπους που πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους ως death doula, τους ακούει να αναφέρονται στα ίδια πράγματα. «Στο τέλος της ζωής, δεν έχει σημασία ποιος είσαι ή πόσα χρήματα έχεις. Τίποτα από αυτά τα δύο δεν έχει ειπωθεί. Όλα είχαν να κάνουν με αυτά που οι άνθρωποι έμαθαν, μετάνιωσαν, δεν έκαναν και φοβόντουσαν να κάνουν».

Ποια είναι μερικά από τα πιο συχνά «μακάρι να…» που ξεστομίζουμε εκείνες τις ευάλωτες, αλλά γεμάτες διαύγεια στιγμές;

«Μακάρι να… είχα ζήσει τη ζωή που ήθελα»

Ένα από τα πράγματα για τα οποία νιώθουν τύψεις πολλοί άνθρωποι όταν πλησιάζει το τέλος είναι ότι πέρασαν τη ζωή τους έχοντας ως οδηγό τις προσδοκίες και τις απαιτήσεις των άλλων. Σπουδές, εργασία, σχέσεις δεν ήταν πραγματικά δικές τους επιλογές, δεν κυνήγησαν και δεν υπερασπίστηκαν τις ανάγκες και τα θέλω τους, δεν έζησαν για τον εαυτό τους, αλλά για να ικανοποιήσουν κάποιους άλλους.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

«Μακάρι να… μην δούλευα τόσο πολύ»

Ακούγεται συχνά, τόσο από άντρες όσο και από γυναίκες. Πέρα από τα απαραίτητα για την επιβίωση, η  εργασία προσφέρει σε πολλούς ανθρώπους αναγνώριση, στόχους και ικανοποίηση. Προσφέρει, επίσης, ταυτότητα και σταθερότητα. Από την άλλη, μέσα στις σύγχρονες κοινωνίες κλέβει χρόνο από τα παιδιά, τον/τη σύντροφο, τους φίλους, τη χαλάρωση, τα «σημαντικά» που εκτιμάμε μόλις τα χάσουμε. Το να είσαι φιλόδοξος δεν είναι πρόβλημα, το να μην γνωρίζεις πότε χρειάζεται να πεις «αρκετά» είναι.

«Μακάρι να… είχα κρατήσει επαφή με τους φίλους μου»

Μπορεί στο τέλος της ζωής μας να αναγνωρίζουμε τα σημάδια της μοναξιάς, να αναγνωρίζουμε ότι απομακρυνθήκαμε από ανθρώπους που μας περιβάλλουν και είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, ωστόσο η μοναξιά δεν προκύπτει ξαφνικά, δεν εμφανίζεται εν μία νυκτί. Ξεκινά να καλλιεργείται πολύ νωρίτερα, όταν οι υποχρεώσεις, η υπερηφάνεια, η ρουτίνα μας κάνουν να χάνουμε την επαφή με τους γύρω μας, κοντινούς και μακρινούς. Όμως, οι σχέσεις χρειάζονται φροντίδα, έστω και μέσα από ένα μήνυμα, έναν καφέ, έναν περίπατο. Αν τις αφήσεις, σε αφήνουν.

ΤΕΛΙΚΑ ΔΕΝ ΜΕΤΑΝΙΩΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΟΣΑ ΚΑΝΑΜΕ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΟΣΑ ΔΕΝ ΤΟΛΜΗΣΑΜΕ, ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΙΩΠΕΣ, ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ, ΤΗ ΖΩΗ ΠΟΥ ΠΡΟΣΠΕΡΑΣΕ.

«Μακάρι να… είχα εκφράσει αυτό που ένιωθα»

Μπορεί οι ψυχολόγοι να μας ρωτάνε ξανά και ξανά για τα συναισθήματά μας και να μας υπενθυμίζουν τη μεγάλη σημασία που έχει να τα εκφράζουμε, αλλά δεν είναι το ίδιο εύκολο για όλους να περνούν από τη θεωρία στην πράξη. Η αγάπη, ο θυμός, η ευγνωμοσύνη, η λύπη, ό,τι κι αν νιώθεις και μένει ανείπωτο μπορεί να βάλει απόσταση ανάμεσα στους ανθρώπους. Πολλοί μετανιώνουν που δεν είπαν «σ’ αγαπώ», που δεν ζήτησαν συγγνώμη, που δεν μίλησαν όταν πληγώθηκαν. Η συναισθηματική ειλικρίνεια είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ουσιαστική σύνδεση.