Η ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΝΤΡΟΠΗ – ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙΣ

Οι άνδρες, που μαθαίνουν πως πρέπει να αντέχουν και όχι να μιλούν για την ψυχική τους υγεία, παλεύουν μόνοι στη σιωπή. Η Answear, μέσα από την καμπάνια “Take Care of What’s Inside”, τους καλεί να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους, και να αφήσουν πίσω τους προβληματικά στερεότυπα και κοινωνικές νόρμες.

Μιλάμε όλο και πιο συχνά για την ψυχική υγεία, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην τηλεόραση, στα media. Και μιλάμε πιο ανοιχτά για την ψυχική νόσο και διαταραχή. Άλλωστε, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δεν μας είναι ξένες. Ένας στους επτά ανθρώπους στον πλανήτη, περίπου 1 δισεκατομμύριο, αντιμετωπίζει κάποια ψυχική διαταραχή, που βάζει εμπόδια στην καθημερινότητά του. Αν εστιάσουμε τον φακό στην Ελλάδα, η αναλογία θα γίνει ένας στους πέντε. Μα αν ρωτήσεις τι συμβαίνει, δε θα ακούσεις ανδρική φωνή.

Το 2024, το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών της ΚΛΙΜΑΚΑς κατέγραψε 469 περιστατικά αυτοκτονίας στην χώρα μας, 89% εκ των οποίων αφορούσαν άνδρες. Γιατί δεν μίλησαν; Γιατί επέλεξαν να παλεύουν σιωπηλά με την κατάθλιψη, το άγχος και το βάρος των παραδοσιακών αντιλήψεων για το φύλο τους, όπως ότι «οι άνδρες γεννήθηκαν για να αντέχουν» ή «ο ρόλος του άνδρα είναι να φέρνει τα λεφτά».

Η σημαντική θεωρητικός των gender studies, bell hooks, έλεγε πως το πληγωμένο παιδί που κρύβουν μέσα τους πολλοί άνδρες, είναι εκείνο το αγόρι που, όταν τόλμησε να εκφράσει την αλήθεια του, φιμώθηκε από την πατρική σκληρότητα κι έναν πατριαρχικό κόσμο που δεν ήθελε να αναγνωρίσει τα πραγματικά του συναισθήματα. Και το παιδί μεγάλωσε μαθαίνοντας πως το συναίσθημα είναι αδυναμία, ότι απαγορεύεται να πουν «φοβάμαι», «καταρρέω», «έχω ανάγκη βοήθεια». Προλαβαίνει όμως, ακόμη και σήμερα, να ανακαλύψει πως η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Αυτή την αλήθεια επιχειρεί να φωτίσει με την καμπάνια της “Take Care of What’s Inside” η Answear, μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες ευρωπαϊκές πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου στο χώρο της μόδας, με περισσότερα από 500 premium fashion brands. Είναι ένα project για την ψυχική υγεία άρρηκτα συνδεδεμένο με την πολιτική Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης της Answear. Ξεκίνησε το 2024, εστιάζοντας στο φαινόμενο της υπερδιέγερσης από τον σύγχρονο τρόπο ζωής, και σήμερα φέρνει στο επίκεντρο τους άνδρες, καλώντας τους να μιλήσουν ανοιχτά γι’ αυτά που νιώθουν.

Οι άνδρες που μαθαίνουν να αντέχουν και όχι να μιλούν

«Δεν κλαίνε τα αγόρια», «φοβούνται οι άντρες ρε;», «οι άνδρες πρέπει να αντέχουν», «οι καταθλίψεις είναι για τις γυναίκες» – σου θυμίζουν κάτι αυτές οι ατάκες; Οι άνδρες που συμμορφώνονται με τις κοινωνικές νόρμες αισθάνονται ντροπή, φοβούνται ότι θα θεωρηθούν αδύναμοι και αυτοστιγματίζονται, ενώ αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης. Θεωρούν την κατάθλιψη ασύμβατη με την αρρενωπότητα και αρνούνται να αναζητήσουν βοήθεια.

«Η δυσκολία πολλών ανδρών να εκφράσουν τα συναισθήματά τους δεν είναι έμφυτη, αλλά κοινωνικά μαθημένη» εξηγεί η ψυχολόγος Δρ. Ναταλία Κουτρούλη, που συμμετέχει στη προσπάθεια της Answear να ενημερώσει και ευαισθητοποιήσει γύρω από την ανδρική υγεία. «Από πολύ νωρίς στη ζωή τους, μέσα από τα πρότυπα ανατροφής και τα κοινωνικά μηνύματα, τα αγόρια –και μετέπειτα άνδρες– ενθαρρύνονται να συνδέουν τη συναισθηματική έκφραση με ένδειξη αδυναμίας και τη σιωπή με επίδειξη δύναμης. Αυτή η εσωτερίκευση οδηγεί συχνά βέβαια σε συναισθηματική αποστασιοποίηση και δυσκολία επικοινωνίας», προσθέτει.

Αλήθεια, πόσους άνδρες γνωρίζεις που πηγαίνουν σε ψυχολόγο; Πριν απαντήσεις, μια ματιά σε στατιστικά και στοιχεία για την ψυχική τους υγεία από το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων και τη Eurostat:

• οι καταχρήσεις ουσιών και αλκοόλ είναι 1,5-2 φορές συχνότερες.
• εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά αντικοινωνικών διαταραχών, διαταραχών ελέγχου παρορμήσεων και πιο επικίνδυνων αυτοτραυματιστικών συμπεριφορών.
• η κατάθλιψη που περνούν εκδηλώνεται με θυμό, απομόνωση, εργασιομανία ή ρίσκο, όχι πάντα με θλίψη.
• διατρέχουν υπερτριπλάσιο κίνδυνος αυτοκτονίας.
• ζουν το άγχος με εντονότερα σωματικά συμπτώματα (πονοκέφαλοι, τρέμουλο, απώλεια όρεξης).

Άνδρες με απαγορευμένο τον ψυχικό πόνο και ένα αδικαιολόγητο αίσθημα υπεροχής λόγω φύλου, χάνουν τον έλεγχο, καταφεύγουν στο αλκοόλ και στις ουσίες και εκδηλώνουν βίαιες συμπεριφορές προς τους άλλους και προς τον εαυτό τους. Δεν μιλούν ούτε ζητούν βοήθεια αφού ο θυμός, η απομόνωση και οι ριψοκίνδυνες συμπεριφορές ταιριάζουν καλύτερα στο κοινωνικό τους φύλο. «Όταν κάποιος νιώθει αλλά δεν εκφράζεται, οδηγείται σε αυξημένα επίπεδα άγχους, θυμού, επιθετικότητας, αλλά και υψηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης ή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων» λέει η Δρ Κουτρούλη.

Όχι άλλος φόβος κάτω από την κουκούλα

Άνδρες που κρύβουν τον φόβο τους κάτω από την κουκούλα του hoodie τους. Με αυτόν τον συμβολισμό, η Answear τους καλεί να μοιραστούν την ιστορία τους, όσα κρατούν μέσα τους και δεν είχαν τη δύναμη να πουν. «Η ψυχολογική ωριμότητα» λέει η Δρ Κουτρούλη, «δεν έγκειται στην αποφυγή του συναισθήματος, αλλά στην επίγνωσή του και στη δυνατότητα να το εκφράζουμε με υγιή τρόπο. Η ενσυναίσθηση, η ευαλωτότητα και η επικοινωνία δεν μειώνουν την ανδρική ταυτότητα, αντιθέτως την εμπλουτίζουν και την κάνουν πιο αυθεντική» συμπληρώνει.

Κάθε άνδρας που αρχίζει να μιλά για το πώς νιώθει, κάνει ένα βήμα προς την αναζήτηση βοήθειας. Η καμπάνια “Take Care of What’s Inside” υπενθυμίζει ότι η φροντίδα ξεκινά από μέσα. Σημασία δεν έχει να αντέχεις τα πάντα, αλλά να αναγνωρίζεις πότε χρειάζεσαι στήριξη. Το αγόρι που του αρνήθηκαν τα συναισθήματά του μπορεί ακόμα να μάθει γιατί η ψυχική υγεία είναι δύναμη και όχι αδυναμία. H Answear στέκεται δίπλα σε κάθε άνδρα που τολμά να δείξει τον πραγματικό του εαυτό.