ΥΠΟΦΕΡΕΙΣ ΑΠΟ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ; ΔΟΚΙΜΑΣΕ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙΣ ΚΑΤΙ ΜΕΣΑ ΣΟΥ

Νέα έρευνα δείχνει ότι η ανακούφιση από τον χρόνιο πόνο δεν έρχεται μόνο με αναλγητικά, αλλά και όταν γίνεσαι λίγο πιο επιεικής με τον εαυτό σου.

Ο Randall H. Duckett είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας «εν αποστρατεία». Ασχολείται με θέματα υγείας και, αν υπάρχει κάτι που έχει μελετήσει καλά στην καριέρα του, είναι ο χρόνιος πόνος, από τον οποίο έχει υποφέρει ο ίδιος: Στα 27 του χειρουργήθηκε για αντικατάσταση ισχίου, μια επέμβαση που συνήθως γίνεται σε ηλικιωμένους, ενώ μετά ξαναχειρουργήθηκε και στα δύο ισχία άλλες τρεις φορές. Ακολούθησαν δύο χειρουργεία στους αστραγάλους, δύο στα γόνατα και άλλα δύο στους ώμους. Όπως λέει, «έχω περισσότερο μέταλλο μέσα μου από τον Wolverine».

Γιατί όλα αυτά; Ο Duckett γεννήθηκε με πολλαπλή επιφυσιακή δυσπλασία, μια σπάνια γενετική ασθένεια την οποία κληρονόμησε από τη μητέρα του. Με απλά λόγια, παραμορφώνει τις αρθρώσεις στο σώμα. «Την ίδια πάθηση έχει και ο Danny DeVito», εξηγεί ο ίδιος. «Συνήθως εμποδίζει τους ανθρώπους από το να ψηλώνουν, αλλά εγώ είμαι μετρίου αναστήματος και εξωτερικά δείχνω σχετικά συνηθισμένος. Όμως, από μέσα το σώμα μου είναι ένα χάλι. Όπου συναντιούνται οστά, είναι γεμάτο αρθρίτιδα. Όσο μεγαλώνω και φθείρονται οι αρθρώσεις, η κατάσταση γίνεται χειρότερη: Κάθε μέρα, από την κορυφή έως τα νύχια, κάπου πονάω.

»Προφανώς έχω δοκιμάσει κάθε πιθανό αναλγητικό – η ανακούφιση είτε δεν έρχεται είτε είναι πολύ προσωρινή. Εξάλλου, υπάρχει κι ένα όριο στη δοσολογία για να μην εθίζεται κανείς. Διατηρώ, λοιπόν, μια ποιότητα ζωής χάρη στα φάρμακα και βέβαια προσπαθώ να κάνω ό,τι με ευχαριστεί, ακόμα κι αν χρειάζεται να το προσαρμόζω στις ανάγκες μου. Ωστόσο, κάποια στιγμή συνειδητοποίησα τι είναι αυτό που κάνει τον πόνο μου πολύ χειρότερο».

iStock

«Ήμουν αυτό το μικρό αγόρι που προσπαθούσε να κάνει τα πάντα σωστά»

«Έπειτα από τέσσερις δεκαετίες ως δημοσιογράφος, ανέπτυξα τη "λόξα" να εξασφαλίζω ότι τα κείμενά μου θα είναι απολύτως σωστά: ότι δεν θα έχουν λάθη ορθογραφικά, συντακτικά, γραμματικά, ούτε καν τυπογραφικά. Τρέμω από ντροπή στη σκέψη ότι θα κάνω έστω ένα ανόητο λάθος: Είναι ένα συναίσθημα που μπορεί να με τρελάνει και, όταν αναπόφευκτα κάποια στιγμή το λάθος γίνει, νιώθω συντετριμμένος.

»Δεν νιώθω όμως μόνο αυτό: Με τα χρόνια διαπίστωσα ότι οι υπερβολικές μου αντιδράσεις στα λάθη χειροτερεύουν τον χρόνιο πόνο μου και αυτό συμβαίνει λόγω της σχέσης ανάμεσα στον νου και το σώμα, τα συναισθήματα και τον σωματικό πόνο.

»Η τελειομανία μου εξηγείται: Ήμουν αυτό το μικρό αγόρι που προσπαθούσε να κάνει τα πάντα σωστά για να αποφύγει τον θυμό και τον παραλογισμό του πατέρα του. Όπως γνωρίζει όποιος έχει υπάρξει ένα τέτοιο παιδί, δεν υπάρχει τρόπος να κερδίσεις. Όσο σχεδιασμός ή προσπάθεια κι αν κάνεις, δεν θα αποτρέψει τη γονική οργή. Ακόμα κι αν παίρνεις άριστα στο σχολείο, ακόμα κι αν μειώνεις τον εαυτό σου, αν ζητάς συγγνώμη, αν λες πάντα παρακαλώ, αν παίρνεις επαίνους – σπάνια κάτι από αυτά αρκεί για να κατευνάσει την οργή και να αποτρέψει τον σωματικό ή ψυχολογικό κίνδυνο.

ΟΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΕΣ ΜΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΛΑΘΗ ΧΕΙΡΟΤΕΡΕΥΟΥΝ ΤΟΝ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ ΜΟΥ.

» Με τα χρόνια διαμορφώνεσαι έτσι, ώστε η τελειομανία να αποτελεί το βασικό χαρακτηριστικό σου και –στη δική μου περίπτωση– ένα σοβαρό πρόβλημα.

»Νέα έρευνα υποστηρίζει πλέον το βίωμά μου αποδεικνύοντας ότι η τελειομανία και ο χρόνιος πόνος συνδέονται και δείχνοντας πως όσοι προσπαθούν να είναι αλάθητοι υποφέρουν περισσότερο από εκείνους που δείχνουν στον εαυτό τους περισσότερη συμπόνια».

Πώς συνδέονται η τελειομανία και ο χρόνιος πόνος

Η τελειομανία είναι η τάση να έχεις μη ρεαλιστικές υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό σου ή τους άλλους, καθώς η αυτοεκτίμηση για εσένα συνδέεται με την άψογη συμπεριφορά και τα λάθη θεωρούνται αποτυχίες, αντί για ευκαιρίες για μάθηση.

Ο τυπικός τελειομανής έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

• Έχει μια υπερβολικά επικριτική εσωτερική φωνή.
• Φοβάται τα λάθη ή την αποτυχία.
• Γίνεται αναβλητικός και αποφευκτικός.
• Δυσκολεύεται να γιορτάσει τις επιτυχίες του.
• Η αυτοπεποίθησή του εξαρτάται από την αυταξία του.

Τα άτομα που είναι τελειομανή δεν είναι λίγα – συνήθως οι γυναίκες υποφέρουν περισσότερο. Ορισμένα οδηγούνται λόγω αυτού στο άγχος, την κατάθλιψη και την εξάντληση.

ΝΕΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΠΩΣ ΟΙ ΤΕΛΕΙΟΜΑΝΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΡΡΕΠΕΙΣ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ.

Η τελειομανία έχει να κάνει με τις προσδοκίες και το σκεπτικό είναι απλό: Αν κάνω το Α περιμένω να συμβεί το Β. Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει πάντα, γιατί η ζωή δεν ακολουθεί κάποιο σενάριο, έτσι οι τελειομανείς οδηγούνται σε διαρκείς απογοητεύσεις, που συσσωρεύονται και κάποια στιγμή τους οδηγούν σε burnout.

Δύο νέες μελέτες, ωστόσο, αποδεικνύουν ότι οι επιπτώσεις δεν σταματούν εκεί: Ερευνητές του Πανεπιστημίου Murdoch ανακάλυψαν ότι οι τελειομανείς είναι επιρρεπείς στον χρόνιο πόνο. Δημοσίευμα του Πανεπιστημίου αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Παρόλο που ο συσχετισμός μεταξύ στρες και πόνου είναι αναγνωρισμένος, λίγα είναι γνωστά για τις συνδέσεις μεταξύ χρόνιου πόνου και στρες που προκύπτουν από τελειομανείς προσδοκίες. Δύο μελέτες συνέκριναν τα επίπεδα κοινωνικά προκαθορισμένης τελειομανίας, αυτοπροσανατολισμένης τελειομανίας, αυτοσυμπόνιας και αυτοαποτελεσματικότητας μεταξύ ατόμων με και χωρίς χρόνιο πόνο. […]  Άτομα με χρόνιο πόνο ανέφεραν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα τελειομανίας και χαμηλότερα επίπεδα αυτοσυμπόνιας και αυτοαποτελεσματικότητας».

Με άλλα λόγια, οι μελέτες δείχνουν ότι ο χρόνιος πόνος σχετίζεται με σημαντικά υψηλότερα επίπεδα τελειομανίας και μειωμένα επίπεδα αυτοσυμπόνιας.

ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟ-ΣΥΜΠΟΝΙΑΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΩΦΕΛΙΜΕΣ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΠΟΥ ΒΙΩΝΟΥΝ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ.

Όπως λέει ο Dr. Graeme Ditchburn, από τη Σχολή Ψυχολογίας του Murdoch, «οι ασθενείς με χρόνιο πόνο μπορεί να απογοητεύονται λόγω δυσκολιών στην εκτέλεση καθημερινών δραστηριοτήτων και να πιέζουν τον εαυτό τους προς μη ρεαλιστικούς ή ανέφικτους στόχους. Επιπλέον, μπορεί να αισθάνονται ότι οι άλλοι έχουν προσδοκίες από αυτούς οι οποίες είναι δύσκολο να ικανοποιηθούν. Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι οι παρεμβάσεις που στοχεύουν στην αύξηση της αυτο-συμπόνιας και στην αντιμετώπιση της τάσης τελειομανίας μπορεί να είναι ωφέλιμες για άτομα που βιώνουν χρόνιο πόνο».

Ο ίδιος ο Duckett επιβεβαιώνει: Κόψε την τελειομανία, γίνε πιο επιεικής με τον εαυτό σου και ο χρόνιος πόνος σου θα μειωθεί.

iStock

Πώς αναπτύσσεις αυτο-συμπόνια αν είσαι τελειομανής;

Ως κάποιος που θεωρεί τον εαυτό του «ειδήμονα» στον πόνο και έχει δοκιμάσει κυριολεκτικά τα πάντα για να ανακουφιστεί, ο συγγραφέας συμβουλεύει:

• Αναγνώρισε την τελειομανία που σε διακατέχει και αξιολόγησε με ποιους τρόπους παρεμβαίνει στην άνεση και την ευτυχία σου.
• Αποδέξου ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ελαττώματα. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε πραγματικά ξεχωριστοί, αλλά στην πραγματικότητα είμαστε άνθρωποι που κάνουν διαρκώς λάθη. Είναι αδύνατον για τον οποιονδήποτε να είναι τέλειος.
• Κάνε ψυχοθεραπεία. «Προσωπικά με βοήθησε τρομερά όταν μίλησα στον ψυχοθεραπευτή μου για τις ρίζες της τελειομανίας και του πόνου μου. Μια εξωτερική προοπτική θα σε βοηθήσει να ξεδιαλύνεις μέσα σου την τάση να προσπαθείς να ελέγξεις τα πάντα», λέει ο Duckett.
• Δώσε στον εαυτό σου την αξία που του πρέπει. Γιόρτασε τις επιτυχίες σου, αντί να αναζητάς διαρκώς τι δεν έκανες απολύτως καλά.
• Επικεντρώσου σε επιτεύξιμους στόχους. Η τελειομανία κάνει φασαρία – ακόμα κι όταν όλα πάνε καλά, νιώθεις ότι κάτι λείπει. Όμως, πρόκειται για ένα συναίσθημα που δεν βασίζεται πραγματικά κάπου. Είναι πιο έξυπνο, λοιπόν, να επικεντρώνεσαι στα ρεαλιστικά, σε αυτά που πραγματικά υπάρχουν και μπορείς να κάνεις.
• Συγχώρεσε τον εαυτό σου. Μερικές φορές δεν υπάρχει κάτι πιο δύσκολο. Κι όμως, η έρευνα του Murdoch έδειξε πως απλά δίνοντας στον εαυτό σου «χάρη», μπορείς να μειώσει τον χρόνιο πόνο. Και είναι μια ωφέλιμη φιλοσοφία ζωής γενικότερα.