ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΠΟΙΟΥΣ ΑΠΕΙΛΕΙ ΜΕ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΥΣ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ

Νέα έρευνα συμπέρανε ότι η κατάθλιψη δεν επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο τη γενική υγεία. Ανάλογα με τον τύπο της, μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο για έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο ή για διαβήτη τύπου 2.

Η κατάθλιψη δεν είναι ανεξάρτητη από το σώμα. Μπορεί η κακή διάθεση, η ανηδονία, η απουσία στόχων, οι αρνητικές σκέψεις ή η τάση για απομόνωση να είναι τα πρώτα που θα σου έρθουν στο μυαλό, ίσως όμως και να γνωρίζεις (ειδικά αν έχεις διαβάσει τα σχετικά άρθρα στο OW) ότι η καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να φέρει αλλαγές στην όρεξη, στον ύπνο, να συνοδεύεται ακόμα από κόπωση ή και μυϊκούς πόνους.

Επιστήμονες και γιατροί παρακολουθούν στενά τη σχέση σωματικής και ψυχικής υγείας, δεδομένων και των επιδημικών διαστάσεων της κατάθλιψης σήμερα. Αλλά νους και σώμα δεν βαδίζουν χέρι-χέρι μόνο σε ό,τι αφορά τα συμπτώματα. Χωρίς αντιμετώπιση, η καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να επιβαρύνει δραματικά τη συνολική υγεία. Σωρεία μελετών την έχουν συσχετίσει με αυξημένο κίνδυνο καρδιομεταβολικών διαταραχών, όπως καρδιοπάθεια, εγκεφαλικό επεισόδιο, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος.

«Η κατάθλιψη έχει μεγάλο κοινωνικο-οικονομικό κόστος», λέει ο Δρ Yuri Milaneschi, επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής και επιδημιολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ (UMC) στην Ολλανδία. «Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προβλέπει ότι θα είναι η κύρια αιτία αναπηρίας έως το 2030, καθώς δεν επηρεάζει μόνο την ψυχική υγεία, αλλά τις πιθανότητες εμφάνισης ή επιδείνωσης σωματικών ασθενειών. Πρέπει να κατανοήσουμε το πώς η κατάθλιψη επηρεάζει τη γενική υγεία, ώστε να βελτιώσουμε την πρόληψη και τη θεραπεία».

iStock

Ο Δρ Milaneschi είναι εκ των επικεφαλής νέας έρευνας, που παρουσιάστηκε στο τελευταίο Συνέδριο του Ευρωπαϊκού Κολλεγίου Νευροψυχοφαρμακολογίας (ECNP Congress). Έπειτα από επταετή παρακολούθηση 5.794 ενηλίκων από την Επιδημιολογική Μελέτη της Παχυσαρκίας στην Ολλανδία (NEO Study), κατέληξαν με την ομάδα του σε μια λεπτομέρεια που διέφευγε μέχρι σήμερα: δεν έχουν όλοι οι τύποι κατάθλιψης τον ίδιο αντίκτυπο στο σώμα, ούτε και προδιαθέτουν για τις ίδιες ασθένειες στο μέλλον.

Χαμηλή ενέργεια και διαβήτης, μελαγχολία και καρδιοπάθειες

Οι συμμετέχοντες, που δεν είχαν ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου πριν την έναρξη της μελέτης, χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:

• Η πρώτη βίωνε αυτό που οι ψυχίατροι αποκαλούν μελαγχολική κατάθλιψη (ή μελαγχολία), και περιλαμβάνει συνήθως πολύ πρωινό ξύπνημα και απώλεια όρεξης.
• Η δεύτερη ομάδα εμφάνιζε «άτυπα» ή σχετιζόμενα με την ενέργεια συμπτώματα, όπως σωματική εξάντληση, υπνηλία και αυξημένη όρεξη.

Η άτυπη κατάθλιψη σχετίστηκε με μεταβολικές διαταραχές και, συγκεκριμένα, 2,7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2. Δεν παρατηρήθηκε σύνδεση με τις πιθανότητες καρδιακών προσβολών ή εγκεφαλικών επεισοδίων.

Η ομάδα της μελαγχολικής κατάθλιψης εμφάνισε το αντίθετο μοτίβο: αυξημένο κατά 1,5 φορές κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο, σε σχέση με άτομα χωρίς κατάθλιψη, όχι όμως και για διαταραχές του μεταβολισμού.

Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΟΠΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΤΥΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΟΔΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟ ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ.

Το μαρτυρούν οι εξετάσεις αίματος

Ο Δρ Milaneschi εντόπισε τη βιολογική εξήγηση στα αποτελέσματα από τις εξετάσεις αίματος: «Περαιτέρω μεταβολική ανάλυση αποκάλυψε ότι οι ασθενείς με άτυπα συμπτώματα παρουσίαζαν διαταραχές στις φλεγμονώδεις και μεταβολικές διεργασίες που σχετίζονται με την καρδιομεταβολική υγεία. Η ίδια βιολογική "υπογραφή" δεν παρατηρήθηκε σε όσους είχαν μελαγχολικά συμπτώματα, υποδηλώνοντας βιοχημικές διαφορές στον τρόπο με τον οποίο διαφορετικοί τύποι κατάθλιψης συνδέονται με την καρδιαγγειακή υγεία».

iStock

Η μελέτη θίγει σοβαρά πρακτικά ζητήματα για τους ασθενείς και τους θεράποντες. Η διάγνωση με κατάθλιψη οποιουδήποτε τύπου δεν μπορεί να συνοδεύεται από γενικές συστάσεις για την προστασία της υγείας. «Ήδη γνωρίζαμε ότι δεν είναι όλες οι καταθλίψεις ίδιες», σημειώνει ο Δρ Milaneschi, «κάτι που ενδεχομένως σημαίνει ότι θα χρειαστεί να εξετάσουμε πώς ο τύπος κατάθλιψης που έχει κάποιος επηρεάζει διαφορετικούς τομείς της σωματικής του υγείας». Τάσσεται υπέρ της «ψυχιατρικής ακριβείας», δηλαδή οι προτεινόμενες θεραπείες και προληπτική φροντίδα να αντιστοιχούν στο ψυχικό προφίλ κάθε ατόμου.

Η Δρ Chiara Fabbri, από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, δεν συμμετείχε στη μελέτη αλλά σχολίασε τα ευρήματα σε σχέση με τις δυσοίωνες προβλέψεις για την επίπτωση των παραπάνω νοσημάτων σε βάθος δεκαετιών. Μόνο τα περιστατικά διαβήτη αναμένεται να αυξηθούν κατά 10% στην Ευρώπη έως το 2050. «Είναι πρωτεύον ζήτημα δημόσιας υγείας να προλαμβάνουμε τις καρδιομεταβολικές ασθένειες, να τις διαγιγνώσκουμε έγκαιρα και να συνεχίζουμε να βελτιώνουμε την παρακολούθηση και τη θεραπεία», τόνισε.

Το 8% των συμμετεχόντων που ανέπτυξαν καρδιομεταβολική νόσο κατά τη διάρκεια της μελέτης ενδεχομένως φαίνεται μικρό ποσοστό, όχι όμως αν συνεκτιμηθεί με τα εκατομμύρια ανθρώπων που ζουν με κατάθλιψη παγκοσμίως. Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν η κατάθλιψη επηρεάζει τη σωματική υγεία, αλλά ποιος είναι ο υποτύπος της και ποια οργανικά συστήματα και διεργασίες επηρεάζει.