ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΚΟΡΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ: ΠΩΣ ΣΤΑΜΑΤΑΝΕ ΟΙ ΚΑΒΓΑΔΕΣ;

Θέλει πολύ κόπο και ακόμη περισσότερη αγάπη από την πλευρά μιας μητέρας για να ξεπεραστούν οι αναπόφευκτες εντάσεις με την κόρη της.

«Αγαπώ να σε μισώ», φανταζόμουν την κόρη μου να λέει από μέσα της, όταν στην καρδιά της εφηβείας της έκλεινε σ' εμένα, τη μητέρα της, κατάμουτρα την πόρτα. Οι φωνές μας ράγιζαν τοίχους αλλά όχι τις καρδιές μας. Γιατί πάντα υπήρχε η αγάπη. Όχι σκέτη: Ανάμεικτη με θυμό, ενοχές, θλίψη… αυτά που ενίοτε ανακαλύπτει κανείς όταν κάνει ψυχοθεραπεία.

Τι υπάρχει πίσω από τους συνεχείς καβγάδες; Πίσω από την ένταση των δύο «κοριτσιών» που αναμετρώνται σε ισχύ; Ο σύντροφος της μίας και πατέρας της άλλης; Εύκολη ψυχοδυναμικού τύπου απάντηση, που έχει γερή βάση αλλά… Ας μην το κάνουμε και θέμα.

Πίσω από τις πολεμικές ιαχές που εκστομίζονται εκατέρωθεν είναι συχνά τα βιώματα και τα απωθημένα της μητέρας, που ενίοτε ανταγωνίζεται την κόρη. (Ας το παραδεχτούμε κι αυτό: Η σχέση μαμάς και έφηβης κόρης λυγίζει από το βάρος της ανταγωνιστικότητας που υπάρχει και από τις δύο πλευρές). Σε κάθε περίπτωση και για οποιονδήποτε λόγο κι αν βρισκόμαστε στα απέναντι χαρακώματα, τι κάνουμε;

Μια μητέρα στο τιμόνι της κρίσης

«Βάλε στίξη στην αλληλουχία», μου έλεγε φίλη παιδίατρος όταν μπροστά σε όλη την παρέα τσακωνόμουν με την οκτάχρονη κόρη μου, ένα μακρινό καλοκαίρι στην Ικαρία. Φράση συνώνυμη με το «μην την ξεσυνερίζεσαι» της δικής μου μητέρας. Αντίθετα, εγώ πιανόμουν από κάθε κουβέντα της μικρής μου κόρης και κινούσα ένα ατέρμονο γαϊτανάκι, που συνεχίστηκε στην εφηβεία και τελειωμό δεν είχε. Η μια της λέξη γινόταν αφορμή για δυο δικές μου, που οδηγούσαν σε βαρύτερες κουβέντες και όλο και πιο βαριές που στο τέλος μας πλάκωναν και τις δύο και πέφταμε ημιθανείς στο πεδίο της μάχης.

Η ανακωχή κρατούσε λίγο. Γιατί πάντα βρισκόταν ο λόγος: το ακατάστατο δωμάτιο, η ενασχόληση με το κινητό, το ξενύχτι, το ξενύχτι με τη «λάθος» παρέα, η «λάθος» παρέα… Πόλεμος. Πώς γίνεται η ειρήνη;

iStock

Ανάσα και πάμε

Επιθυμείτε να τσακώνεστε με τις κόρες σας; Υποστηρίζετε πως όχι. Απλώς –πιστεύετε ότι– στέκεστε σθεναρές απέναντί τους: ο κορμός του δέντρου που θα ακονίσουν τα νύχια τους, ο καθρέφτης που βλέπουν ένα –μη αποδεκτό για την ώρα– κομμάτι του εαυτού τους, ο σάκος του μποξ. (Με τη μαγική όμως ιδιότητα να ανταποδίδει τα χτυπήματα).

Κι όμως, από εμάς τις μητέρες διαιωνίζεται ο καβγάς. Οι κόρες κάνουν τη δουλειά τους: Αντιστέκονται στις κελεύσεις της «παντογνώστριας» μητέρας και βιάζονται να μεγαλώσουν πετώντας καθετί παιδικό από το παράθυρο. Κι εμείς νομίζουμε ότι τις κρατάμε παιδιά με νουθεσίες, διαρκή έλεγχο και άσκηση εξουσίας κι έτσι κερδίζουμε το παιγνίδι, ενώ χάνουμε το σπουδαιότερο: την αληθινή επικοινωνία με τις κόρες μας. Πώς θα ήταν άραγε αν αποφασίζατε να μην εξαντλήστε στους καβγάδες και να σηκώνετε τη φωνή μόνο σε ζωτικής σημασίας ζητήματα;

Σώστε τη σχέση σας.

Αν χάνεστε στη δίνη του ανταγωνισμού και των μεταξύ σας εντάσεων πιαστείτε από την άνευ όρων αγάπη σας προς το παιδί σας και σωθείτε. Θυμηθείτε τα βράδια που της διαβάζατε βιβλία, μπείτε στις αναμνήσεις σας και δείτε την κόρη σας μικρή, βρέφος ακόμη και την κρατούσατε αγκαλιά νιώθοντας τη μητρική αγάπη σε κάθε σας κύτταρο. (Αυτή η ανάμνηση θα σας εξημερώσει όταν γίνεστε θηρίο ακούγοντας την κόρη σας να ξεστομίζει προς το μέρος σας βαριές κουβέντες).

iStock

Τι θα μας έλεγε μία ειδικός;

• Ισορροπήστε στο ρόλο σας. Δεν είστε κολλητές με την κόρη σας, ούτε η φίλη που θα πει όλα της τα μυστικά: Είστε η μητέρα, που καλό είναι να χτίσει μία σχέση εμπιστοσύνης με κόρη της, ώστε να μπορεί εκείνη να μοιραστεί το πρόβλημά της και τη δυσκολία της.
• Μη μιμείστε τη ζωή της κόρης σας για να την κάνετε φίλη. Κρατήστε τις προσωπικές σας αξίες και αρχές χωρίς τυμπανοκρουσίες. Κάποια στιγμή αυτές θα γίνουν φανός στη ζωή της κόρης σας.
• Μη «θυσιάζεστε» και όταν το κάνετε μην το λέτε. Ένα παιδί που νιώθει διαρκώς ότι χρωστάει στους γονείς του που θυσιάστηκαν δεν απεγκλωβίζεται ποτέ από τις ενοχές.
• Όταν η ατμόσφαιρα βαραίνει, ελαφρύνετε την κουβέντα. Μην εμμένετε σε εκ βαθέων εξομολογήσεις για να καλύψετε τις δικές σας ανάγκες. Τα παιδιά μας μερικές φορές θέλουν ένα ναι ή ένα όχι πασπαλισμένο με πράξεις αγάπης και γιατί όχι; Και ξεγνοιασιάς. Όταν βλέπετε την ένταση να πλησιάζει χωρίς πίσω από αυτή να υπάρχει μία πραγματικά σοβαρή αιτία μπορείτε απλώς να την παρακάμψετε βγαίνοντας με την κόρη σας για φαγητό ή για ψώνια. Οι επιφανειακού τύπου αντιδράσεις είναι καμμιά φορά σωτήριες.
• Ελαττώστε τους καβγάδες και ανακαλύψτε τις διπλωματικές οδούς. Όταν τσακώνεστε συνέχεια, η κόρη σας σάς βάζει ταμπέλες όπως «ιδιότροπη» και «νευρική» και πιστεύει ότι το μόνο που θέλετε είναι να επιβάλετε τη γνώμη σας. Στην εφηβεία τα παιδιά δεν ανέχονται την εξουσία, τη βία ή τη στέρηση των δικαιωμάτων τους. Κάντε ένα βήμα πίσω και συζητήστε μαζί τους το κάθε ζήτημα.
• Μήπως είστε αρκετά επικριτική και φείδεστε επαίνων; Να λέτε συχνά την καλή σας τη κουβέντα, ωθώντας την κόρη σας να κάνει το επόμενο θαρραλέο της βήμα.
• Προσπαθήστε να μη συζητάτε όταν είστε θυμωμένες εσείς ή η κόρη σας. Στη μαινόμενη κόρη πείτε τη μαγική φράση: Όταν είσαι έτοιμη, σε περιμένω να μιλήσουμε.
• Να θυμάστε: Το παιδί σας δεν είναι η προέκτασή σας. Δεν γεννήθηκε για να εκπληρώσει τις δικές σας επιθυμίες.

Μητέρες και κόρες στα ράφια των βιβλιοπωλείων

• Δε μ' αγαπάς. Μ' αγαπάς – Τα παράξενα της μητρικής αγάπης / Τα γράμματα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη στην κόρη της Μαργαρίτα Καραπάνου, Φωτεινή Τσαλίκογλου, Εκδόσεις Καστανιώτη
• Ένας Πολύ Γλυκός Θάνατος, Σιμόν Ντε Μποβουάρ, Εκδόσεις Μεταίχμιο
• Η αγάπη άργησε μια μέρα, Λιλή ζωγράφου, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
• Ψυχής εγκώμιον, Αννίτα Παναρέτου, Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας
• Η κόρη της Ανθής Αλκαίου, Φωτεινή Τσαλίκογλου, Εκδόσεις Καστανιώτη.
• Να με αντέχεις, Αλεξάνδρα Μητσιάλη, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
• Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια, Ματθαίος Γωσαφάτ, Εκδόσεις Αρμός

Ευχαριστούμε την Ψυχολόγο Δήμητρα Κουρή.