Ο ΚΑΠΝΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ

Μαθαίνουμε να ανεχόμαστε –ίσως και να αγαπάμε– κάποια πράγματα που μας κάνουν κακό. Μόνο και μόνο επειδή τα έχουμε συνδέσει με τους γονείς μας. 

Ο καπνός από τα τσιγάρα των μεγάλων με έπνιγε σαν παιδί. Εισέβαλλε κάτω από τη συρόμενη πόρτα που χώριζε το δωμάτιό μου με το σαλόνι, τις νύχτες που προσπαθούσα να κοιμηθώ. Μου έφερνε δύσπνοια, όταν είχα κάποιο κρυολόγημα. Δάκρυα στα μάτια, όταν οι γονείς μου είχαν καλεσμένους. Και βαρύ κεφάλι τις Πρωτοχρονιές, που η μάζωξη κρατούσε μέχρι το πρωί. 

Στα 80s, το παθητικό κάπνισμα δεν υπήρχε καν ως έννοια. Με τον ίδιο τρόπο που δεν υπήρχαν παιδικά καθίσματα στο αυτοκίνητο. Κανείς δεν γνώριζε πόσο κακό μπορεί να προκαλέσει στους άλλους το τσιγάρο του. Οι γονείς κάπνιζαν δίπλα στα παιδιά τους, μέσα στο σπίτι. 

Από τους γονείς στους φίλους που καπνίζουν

Δεν τόλμησα ποτέ να πω στους γονείς μου πόσο με ενοχλούσε. Δεν μπορούσα καν να καταλάβω πόσο με ενοχλούσε. Ήταν απλώς κάτι δεδομένο. Ένα κομμάτι από αυτό που είναι οι γονείς στα μάτια ενός παιδιού, και που ένα παιδί δεν αμφισβητεί ποτέ. Όπως, ας πούμε, ότι οι γονείς του είναι μελαχρινοί. Κοντοί ή αδύνατοι. Χαμογελαστοί ή αυστηροί. Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά που ταυτίζεις με την έννοια της αγάπης τους. Της αγάπης.  

Μεγαλώνοντας, έμαθα να ανέχομαι τον καπνό από τα τσιγάρα των φίλων μου, των συντρόφων μου, των συναδέλφων μου. Θεωρούσα αυτονόητο να τσούζουν τα δικά μου μάτια, να ζορίζεται η δική μου αναπνοή, να βρωμάνε τα δικά μου εσώρουχα. Όσο αυτονόητο ήταν το δικαίωμά τους να καπνίζουν. Δεν μπορούσα να φανταστώ μια ζωή χωρίς τον καπνό των άλλων. 

iStock

Χωρίς τον καπνό των άλλων

Η πρώτη φορά που κατάλαβα πόσο με ενοχλούσε ο καπνός, ήταν όταν απαγορεύτηκε στους χώρους εργασίας. Ανάσανα. Συνειδητοποίησα πως ακόμη κι αν δεν μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς τον καπνό των άλλων, σίγουρα μπορεί να υπάρξει δουλειά. Κι αυτό είναι κάτι που συμβαίνει 8 ώρες την ημέρα. 

Όταν όμως απέκτησα μωρό, είδα τη μεγάλη αλήθεια. Φυσικά και μπορούσε να υπάρξει ζωή χωρίς τον καπνό των άλλων. Αν μου επιτρεπόταν να απαγορεύω το κάπνισμα δίπλα στο μωρό, τότε μπορούσα να το κάνω και για μένα. Άλλωστε, τώρα όλοι ήξεραν τους κινδύνους του παθητικού καπνίσματος. 

Τώρα όλοι ξέρουν πόσο με ενοχλεί ο καπνός τους. Κανείς δεν καπνίζει στο σπίτι μου. Και κανείς δεν καπνίζει δίπλα μου, αν δεν με ρωτήσει. Οι φίλες μου ανησυχούν στα καφέ αν μου έρχεται ο καπνός τους. Ο πατέρας μου σέβεται την άποψή μου και μόνο η μητέρα μου έχει μείνει να με αποκαλεί «υπερβολική». Εγώ όμως δεν υποφέρω. Κι αυτό είναι σπουδαίο. Και, το σπουδαιότερο, δεν υποφέρω σιωπηλά. 

ΓΙΑ ΧΑΡΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΜΑΘΑΙΝΕΙΣ ΝΑ ΑΓΑΠΑΣ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΣΟΥ ΚΑΝΕΙ ΚΑΚΟ. ΟΤΑΝ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ, ΑΡΧΙΖΕΙΣ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΔΡΟΜΟ.

Ο δικός σου δρόμος

Τις προάλλες, ενώ έκανα τη βόλτα μου στο πάρκο της γειτονιάς, εισέβαλε στα ρουθούνια μου μια απρόσκλητη και γνώριμη μυρωδιά. Ο καπνός ενός τσιγάρου για τον οποίο δεν ρωτήθηκα. Ίσως νομίζεις τώρα ότι νευρίασα ή έτρεξα να φύγω μακριά. Το αντίθετο. Μια γλυκιά αίσθηση με κύκλωσε. Σα σύννεφο αγάπης. Ή μητρικής φροντίδας. Που μου έφερε ασυναίσθητα εικόνες πρωινού ξυπνήματος στην εξοχή με τους γονείς μου. Τότε που ήμουν μικρό παιδί κι εκείνοι όλος ο κόσμος μου. Τότε που η αγάπη τους και ο καπνός τους ήταν ένα. 

Unsplash Tobias Tullius

Σκέφτηκα πόσα τσιγάρα μπορείς να κάνεις, πιστεύοντας πως είναι αγάπη. Πόσο τσούξιμο στα μάτια μπορεί να σου φέρει η αγάπη, όταν μοιάζει με καπνό. Και πόσο καπνό μπορούν να φυσήξουν στα πνευμόνια σου οι άνθρωποι που αγαπάς και σ’ αγαπούν περισσότερο απ’ όλους. Σκέφτηκα πως η παράπλευρη απώλεια της αγάπης των γονιών μοιάζει με το παθητικό κάπνισμα. Για χάρη τους μαθαίνεις να αγαπάς ακόμα και κάτι που σου κάνει κακό. Μα, όταν ξεχωρίσεις τα δυο τους, αρχίζεις να βρίσκεις τον δικό σου δρόμο.