«ΠΑΡ’ ΤΑ ΧΑΠΙΑ ΣΟΥ: XANAX»: ΕΙΔΑΜΕ ΤΟ ΠΟΛΥΣΥΖΗΤΗΜΕΝΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΣΤΟ NETFLIX

Ένα ντοκιμαντέρ στο Netflix καταπιάνεται με το περιβόητο αγχολυτικό φάρμακο Xanax. Ποια είναι τα μηνύματα που προσπαθεί να μας στείλει;

Το 2019, 301 εκ. άνθρωποι ζούσαν με αγχώδη διαταραχή, συμπεριλαμβανομένων 58 εκ. παιδιών και εφήβων. Η πανδημία και όσα έφερε μαζί του το καταπληκτικό 2022, επιδείνωσαν ακόμα περισσότερο την κατάσταση και επιβάρυναν περισσότερο την ήδη λαβωμένη ψυχική μας υγεία. Σε γενικές γραμμές, σήμερα επικρατούν οι τέλειες συνθήκες για να καταρρεύσουμε.

Στην Ελλάδα, από το 2015 ως το 2021 η συνταγογράφηση ψυχοτρόπων και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων έχει αυξηθεί σημαντικά. Σύμφωνα με στοιχεία, 1 στα 6 φάρμακα που λαμβάνουν άτομα ηλικίας 45- 59 χρόνων ανήκει στη θεραπευτική ομάδα των ψυχοτρόπων (ηρεμιστικά, αγχολυτικά, υπνωτικά κ.ά.).

Ένας αγχωμένος πλανήτης

Στο πλαίσιο αυτό, η βραβευμένη με Emmy Μπλερ Φόστερ σκηνοθετεί για το Netflix ένα κεφάλαιο της σειράς «Πάρ’ τα Χάπια σου» (Take Your Pills), βάζοντας στο μικροσκόπιο το ευρέως συνταγογραφούμενο αγχολυτικό Xanax (Ζάναξ), το οποίο ανήκει στις βενζοδιαζεπίνες.

Πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που επικεντρώνεται στις εμπειρίες (αρνητικές και θετικές) διαφορετικών ανθρώπων με το περιβόητο χάπι και εξερευνά την ιστορία τους, τι πυροδότησε τα επεισόδια άγχους και πώς το ελέγχουν. Υπάρχουν και αρκετά στιγμιότυπα με απόψεις ειδικών.

Courtesy of Netflix © 2022

Ακόμα κι αν δεν έχεις διαβάσει τον τίτλο του, μέσα στο πρώτο λεπτό καταλαβαίνεις το θέμα: ΑΓΧΟΣ και ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ! Από το ξεκίνημα έρχεσαι αντιμέτωπος με το μεγάλο ερώτημα: «Πώς αντιμετωπίζεις το στρες;» για να πάρεις την απάντηση: «Έχουμε ένα χάπι που θα σου λύσει το πρόβλημα σε 5 λεπτά». Από ό,τι φαίνεται, μάλιστα, το χάπι αυτό επιλέγει σημαντική μερίδα του πληθυσμού στις ΗΠΑ, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται ένας στους οκτώ ενήλικες εκεί λαμβάνει το γνωστό αγχολυτικό.

Σημεία που αξίζει να μείνεις

Το «Πάρ’ τα Χάπια σου» ασχολείται με μια κατηγορία φαρμάκων που συνταγογραφείται για περισσότερες από πέντε δεκαετίες σε όλο τον κόσμο. Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες και τις απόψεις των ειδικών δίνεται έμφαση στο ζήτημα του εθισμού που προκαλεί το Ζάναξ και στα σημάδια στερητικού συνδρόμου που εμφανίζουν πολλοί ασθενείς όταν προσπαθούν να σταματήσουν τη λήψη του. Η Anna Lembke, καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, λέει ότι φάρμακα όπως το Xanax είναι χρήσιμα, αρκεί η λήψη τους να γίνεται με μέτρο και για διάστημα λίγων μηνών. Δυστυχώς, στις μέρες μας υπάρχει υπερσυνταγογράφηση και λαμβάνονται για χρόνια.

Η Dr. Anna Lembke σε στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ. Courtesy of Netflix © 2022

Στα δυνατά σημεία του και η αναφορά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που παίζουν σημαντικό ρόλο στην κατρακύλα της ψυχικής μας υγείας, καθώς όπως λένε οι ειδικοί συχνά συγκρίνουμε την πραγματική μας ζωή με την ρετουσαρισμένη εικόνα που προβάλλουν, με αποτέλεσμα πάντα να βγαίνουμε λειψοί.

Τα Xanax δεν είναι η λύση

Αν και κανείς δεν αρνείται τη βοήθεια που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προσφέρει η λήψη των φαρμάκων αυτών, οι ειδικοί κάνουν ξεκάθαρο ότι πρόκειται για ένα σκεύασμα που συμβάλλει στη διαχείριση των συμπτωμάτων του άγχους. Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε να θεραπεύσει τις υποκείμενες αιτίες της πάθησης. Η λύση δεν μπορεί να είναι γρήγορη και μαγική.

Courtesy of Netflix © 2022

Όπως τονίζουν, οι προσεγγίσεις οφείλουν να είναι άλλες και ήδη τις γνωρίζουμε: τακτική άσκηση, επαφή με τη φύση, καλός ύπνος, σωστή αναπνοή, καλλιέργεια κοινωνικών δεσμών, ψυχοθεραπεία. Μέσα από αυτά θα χτίσουμε ψυχικές αντοχές, θα αναπτύξουμε ανθεκτικότητα, για να μην μας καταβάλλει το άγχος.

«Πάρ’ τα Χάπια σου: Xanax»: Ναι μεν, αλλά…

Ποιο είναι το συμπέρασμα; Αν και το επεισόδιο πιάνει ένα θέμα αρκετά περίπλοκο και ευαίσθητο, ωστόσο δημιουργεί την εντύπωση ότι σε αρκετά σημεία η προσέγγιση είναι επιφανειακή. Μοιάζει οι δημιουργοί να μην θέλουν να αγγίξουν κομμάτια όπως η ευθύνη της πολιτείας και των ΜΜΕ και ο ρόλος της φαρμακοβιομηχανίας και των επαγγελματιών υγείας. Δεν είναι ένα «κακό» ντοκιμαντέρ. Είναι, όμως, ένα ντοκιμαντέρ που θα μπορούσε να πει περισσότερα.

Ίσως το πιο σημαντικό από όσα λέγονται σε αυτό να είναι τα λόγια της Lembke: «Κατά κάποιον τρόπο αντί να διορθώσουμε τον κατακερματισμένο κόσμο μας και τα πραγματικά προβλήματά του, χρησιμοποιούμε ψυχοτρόπα για να κάνουμε τους ανθρώπους να αποδεχτούν αυτό που τους προσφέρουμε».