ΠΟΤΕ ΕΙΝΑΙ OK ΝΑ ΛΕΣ ΨΕΜΑΤΑ ΣΤΟΝ/ΣΤΗ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΟΥ

Η ειλικρίνεια είναι ο καλύτερος τρόπος να θεμελιώνεται η επικοινωνία σε μια σχέση. Υπάρχουν, όμως, κάποιες περιπτώσεις που τα ψέματα μπορεί να έχουν μεγαλύτερο όφελος.

Είναι σημαντικό προτέρημα να είναι κανείς ειλικρινής στις σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους (και δη με τους συντρόφους του), να λέει αυτά που πιστεύει και να εκφράζει τα συναισθήματά του όπως ακριβώς τα νιώθει. Είναι, όμως, εξίσου σημαντικό να έχει και την απαραίτητη ενσυναίσθηση, ώστε να καταλαβαίνει ότι η ειλικρινής επίδειξη των συναισθημάτων μπορεί μεν να σε κάνει να νιώθεις καλά με τον εαυτό σου, αλλά και να πληγώσει τα συναισθήματα του άλλου.

Μπορεί, για παράδειγμα, να έχεις θυμώσει με τον/τη σύντροφό σου και να ξεσπάς πάνω του/της, θέλοντας έτσι να είσαι ειλικρινής για το πώς νιώθεις. Αυτό, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε έναν μεγάλο καβγά που ενδεχομένως να μην ήταν ο αρχικός σου σκοπός, ο οποίος –θεωρητικά– είναι να τα ξαναβρείτε και να «χτίσετε» τη σχέση σας. Στον αντίποδα, το να γελάς με κάτι που εκνευρίζει τον σύντροφό σου, μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω απομάκρυνση μεταξύ σας.

«Κρύβε λόγια»

«Και τι να κάνω, δηλαδή;» θα αναρωτηθείς. «Να μην δείχνω πώς νιώθω, για να μη νιώσει εκείνος/-η άσχημα; Να πω ψέματα;» Η απάντηση σε αυτό δεν είναι εύκολη, όμως μια νέα μελέτη από το Leiden University ξεκαθαρίζει το τοπίο.

Στην εν λόγω μελέτη, οι επιστήμονες ασχολήθηκαν με το θέμα της συναισθηματικής εξαπάτησης και των σχέσεων, βασισμένοι στο μοντέλο «Συναίσθημα ως Κοινωνική Αλληλεπίδραση». Σύμφωνα με αυτό, «η παραπλανητική επικοινωνία συναισθημάτων –όταν η επικοινωνία δεν ταιριάζει με τα εσωτερικά συναισθήματα– θεωρείται αρνητική και ακατάλληλη». Ωστόσο, όπως διαπίστωσαν, μπορεί να είναι πιο αρνητικό να δείχνεις αυτό που νιώθεις πιο έντονα από όσο το νιώθεις. Αν έχεις, για παράδειγμα, θυμώσει με τον/τη σύντροφό σου που δεν ταχυδρόμησε ένα πακέτο που ζήτησες και φωνάζεις υπερβολικά για να βεβαιωθείς πως δεν θα το ξανακάνει, πιθανώς να αντιληφθεί τη συμπεριφορά σου αυτή ως χειριστική και να μην σε εμπιστεύεται ξανά στο μέλλον.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Για να εφαρμόσουν το πείραμά τους, οι επιστήμονες της μελέτης έβαλαν άτομα που έψαχναν για δουλειά να διαπραγματευτούν online με έναν εργοδότη σχετικά με τον μισθό που θα λάμβαναν. Οι υποψήφιοι απαντούσαν μέσω ενός avatar που είχε τη δυνατότητα να δείχνει στον συνομιλητή τα πραγματικά τους συναισθήματα, ανεξάρτητα από τις λέξεις που χρησιμοποιούσε. Έτσι, κάποια άτομα ήταν πραγματικά χαρούμενα με τον προτεινόμενο μισθό και το έδειχναν. Υπήρχαν όμως και κάποιοι που δεν ήταν χαρούμενοι με τον μισθό, ωστόσο απαντούσαν «η πρότασή σας με ευχαριστεί».

Στη συνέχεια των διαπραγματεύσεων, η πρώτη κατηγορία των ειλικρινά ευχαριστημένων ανθρώπων δεν κατάφερνε να λάβει υψηλότερο μισθό. Η δεύτερη κατηγορία, όμως, το πετύχαινε. Η ανάλυση των δεδομένων έδειξε ότι το να καλύπτουμε τον θυμό μας μπορεί να είναι καλύτερη στρατηγική. Οι εργοδότες διαπίστωναν ότι ο υποψήφιος που υποκρίνεται ότι είναι ευχαριστημένος μπορεί να κάνει μεγαλύτερη θυσία γι’ αυτή τη δουλειά από τον υποψήφιο που είναι χαρούμενος και το δείχνει.

Και, όπως κατέληξαν οι επιστήμονες «όταν σε μία διαπραγμάτευση καταλαβαίνεις ότι ο συνομιλητής σου κάνει μια θυσία, αυτό μπορεί να μετρήσει στο να κερδίσει τελικά αυτό που θέλει, γιατί εκτιμάς τις καλές του προθέσεις. Όταν, λοιπόν, οι άνθρωποι καλύπτουν τον θυμό τους υποδηλώνουν αφοσίωση στη σχέση και λιγότερο εγωκεντρικά κίνητρα».

Πότε είναι ok να πεις ψέματα

Σύμφωνα και με την ψυχολόγο Δρ. Susan Krauss Whitbourne, που ανέλυσε σε άρθρο την παραπάνω μελέτη, αν υπάρχει μία περίπτωση στην οποία είναι ok να πεις ψέματα στον/στη σύντροφό σου, είναι αυτή: «ο θυμός είναι καλύτερα να καλύπτεται, παρά να εκδηλώνεται». Φυσικά, δεδομένου ότι οι άνθρωποι δεν είμαστε avatars, όπως στο παραπάνω πείραμα, οι σύντροφοί μας πιθανότητα να «διαβάσουν» τα συναισθήματά μας και μπορεί να καταλάβουν πώς πραγματικά νιώθουμε. Τότε είναι, όμως, που θα εκτιμήσουν ακόμα περισσότερο το ότι αντί να «εκραγούμε» με κάτι που μας θύμωσε, επιλέξαμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας και να διαφυλάξουμε την αρμονία στη σχέση μας. Πρόκειται για μια «θυσία» που ίσως αξίζει πού και πού να κάνουμε, αν θέλουμε να είναι η σχέση μας πιο ισχυρή.

Η Δρ. Krauss Whitbourne τονίζει, βέβαια: «Στην πάροδο του χρόνου, το να παραβλέπεις διαρκώς τα λάθη του συντρόφου σου ενώ σε ενοχλούν μπορεί να σου δημιουργήσει μια εσωτερική απέχθεια. Σαν τον υπάλληλο που δέχεται μια δουλειά ενώ δεν είναι ευχαριστημένος με τον μισθό. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματικό burnout».

Και καταλήγει ότι «η ειλικρίνεια είναι ωφέλιμη, όμως αναφορικά με τα συναισθήματα είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε την επίδραση που θα έχουν στην ποιότητα της σχέσης. Τη στιγμή μιας διαφωνίας, το να κρύβεις τον θυμό σου μπορεί να αποδώσει, γιατί δείχνει πόσο νοιάζεσαι για τον σύντροφό σου. Σε βάθος χρόνου, βέβαια, η ειλικρίνεια είναι αυτή που θα θεμελιώσει μια μορφή επικοινωνίας, η οποία θα σε οδηγήσει στην εκπλήρωση».