ΠΟΤΕ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ ΣΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑ ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ; ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΑΠΑΝΤΟΥΝ

Μια σχέση δεν τελειώνει τη μέρα του χωρισμού. Έρευνα αποκαλύπτει πώς και πότε ξεκινά η απομάκρυνση και γιατί είναι μετρήσιμη.

Δεν πρέπει να υπάρχει άνθρωπος που έχει συνάψει ρομαντική σχέση –με πλήρη επίγνωση και πλήρη σεβασμό στη δέσμευση– και να μην ένιωσε κάποια στιγμή πως ο έρωτας του «φεύγει». Οι αγγλόφωνες χώρες προσδιορίζουν τη συνθήκη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αναφέροντας το ερωτεύομαι ως falling in love και το ξε-ερωτεύομαι ως falling out of love.

Πώς γίνεται το δεύτερο; Μάλλον όπως γίνεται το πρώτο: μέσω διαδικασίας που παραπέμπει σε μαθηματικό μοντέλο, σύμφωνα με έρευνα δημοσιευμένη στο Journal of Personality and Social Psychology. Τι εννοούν οι επιστήμονες;

Ανακάλυψαν πως οι σχέσεις δεν επιδεινώνονται τυχαία πριν πέσουν οι τίτλοι τέλους. Τουναντίον, ακολουθούν μια συγκεκριμένη –μαθηματική– μείωση ικανοποίησης, που έχει δύο φάσεις και μπορεί να μετρηθεί, να παρακολουθηθεί, ακόμη και να προβλεφθεί με εκπληκτική ακρίβεια.

Συνηθέστερα προκύπτει μια μέτρια μείωση ευτυχίας για χρόνια, πριν την κατακόρυφη πτώση των τελευταίων μηνών ή χρόνων πριν από τον χωρισμό. Βάσει των στοιχείων, η κατακόρυφη πτώση αρχίζει από 28 έως 7 μήνες πριν το τέλος. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν οι ερευνητές Janina Bühler, από το Johannes Gutenberg University Mainz, και Ulrich Orth, από το University of Bern, μετά τη διερεύνηση τεσσάρων μεγάλων διαχρονικών μελετών σε διαφορετικές χώρες.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Οι δύο φάσεις του χωρισμού

Oι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από μελέτες που πραγματοποιήθηκαν σε Γερμανία, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία και Ολλανδία. Καθεμία παρακολουθούσε χιλιάδες συμμετέχοντες, για περιόδους από 12 έως 21 χρόνια. Κάθε χρόνο τους ρωτούσαν για τη σχέση τους και την ικανοποίηση από τη ζωή.

Με τη χρήση συγκεκριμένων τεχνικών, απομόνωσαν την επίδραση της προσέγγισης του χωρισμού από άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάζουν την ποιότητα της σχέσης. Στη συνέχεια, ανέλυσαν πώς άλλαξε η ικανοποίηση όσο μειωνόταν το διάστημα μέχρι τον χωρισμό. Αυτά τα μοτίβα συγκρίθηκαν με το πώς άλλαξε η ικανοποίηση με βάση τη διάρκεια της σχέσης. Με στατιστικά μοντέλα προσδιορίστηκε το πότε έγινε η απότομη μείωση ικανοποίησης.

Στο συμπέρασμα αναφέρθηκε ότι ανακαλύφθηκε πως η ικανοποίηση από τη σχέση μειώνεται σε δύο διακριτές φάσεις, πριν χωρίσουν τα ζευγάρια:

• Η πρώτη (προκαταρκτική) έδειξε μόνο μια μικρή μείωση στην ικανοποίηση.
• Αφότου περνούσαν τα ζευγάρια το μεταβατικό σημείο, εισήλθαν στη δεύτερη φάση (τελική), οπότε σημειώθηκε πολύ πιο απότομη μείωση.

Οι διαφορές μεταξύ εμπνευστή και αποδέκτη του τέλους

Για την «κατολίσθηση» και το τέλος, οι ερευνητές δανείστηκαν  τον όρο «τελική παρακμή», από τις περιγραφές του πώς οι γνωστικές ικανότητες και η ευτυχία επιδεινώνονται πριν από τον θάνατο. Η μελέτη αποκάλυψε ότι οι ρομαντικές σχέσεις ακολουθούν παρόμοια προβλέψιμα μοτίβα πριν τελειώσουν.

Η μελέτη βρήκε και ότι ο χρόνος έως τον χωρισμό προβλέπει πολύ καλύτερα την αλλαγή, από τον χρόνο έναρξης της σχέσης.

Δηλαδή, ενώ συχνά σκεφτόμαστε τις σχέσεις με βάση το πόσο καιρό είναι μαζί τα ζευγάρια, η συγκεκριμένη έρευνα δείχνει πως ο χρόνος που απομένει μέχρι τον χωρισμό αποκαλύπτει περισσότερα για την υγεία των σχέσεων.

Ενδεχομένως το πιο συναρπαστικό εύρημα είναι το πόσο διαφορετικά βιώνουν αυτή τη μείωση σε ικανοποίηση και χαρά οι εμπνευστές του χωρισμού και οι αποδέκτες του:

• Αυτοί που τον αποφασίζουν αρχίζουν να είναι δυσαρεστημένοι με τη σχέση περίπου ένα χρόνο πριν από τον πραγματικό χωρισμό.
• Εκείνοι που ακούν την απόφαση συχνά παραμένουν σχετικά χαρούμενοι μέχρι λίγους μήνες πριν από το τέλος. Τότε, όμως, η ικανοποίηση καταποντίζεται.