ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟ OVERSHARING ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΟΥ;

Oversharing στην κυριολεξία σημαίνει υπερβολική έκθεση ή μοίρασμα χωρίς όρια και χωρίς ασφαλές έδαφος. Έχεις σκεφτεί ποτέ τι μπορεί να σημαίνει για την ψυχική σου υγεία;

Οversharing σημαίνει κυριολεκτικά το να μοιράζεσαι με τους άλλους περισσότερα απ' όσα θα έπρεπε ή και θα ήθελες. Στην εποχή μας, η συνήθεια του oversharing καθρεφτίζεται στα social media και στην υπερβολική έκθεση της προσωπικής ζωής, όπως και στο μοίρασμα των πιο όμορφων στιγμών μας.

Ωστόσο, σε αυτό το άρθρο δεν θα αναφερθούμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά στη δική μας ανάγκη να ανοιγόμαστε είτε υπερβολικά, είτε πολύ νωρίς σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε αρκετά καλά και που το είδος της σχέσης μας δεν δικαιολογεί και δεν υποστηρίζει.

Σου έχει τύχει να μιλήσεις για κάτι δικό σου, πιο βαθύ, κι αντί να νιώσεις πιο κοντά στον άλλον, να αισθανθείς μεγαλύτερη έκθεση από ποτέ; Μήπως είπες την «αλήθεια σου» και μετάνιωσες; Όχι επειδή δεν ήσουν ειλικρινής, αλλά γιατί δεν άντεξες το κενό που ακολούθησε;

Αν ναι, τότε ξέρεις ακριβώς τι σημαίνει oversharing. Κι αν νομίζεις ότι τα άτομα μικρότερων ηλικιών είναι πιο επιρρεπή σε μια τέτοια συμπεριφορά, σε πληροφορούμε ότι κάνεις λάθος. Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, όσο μεγαλώνουμε τόσο περισσότερο τείνουμε να κάνουμε oversharing.

Τι σε σπρώχνει να μιλήσεις ενώ δεν πρέπει;

Τι μπορεί να σε ωθεί σε άκαιρες και ακατάλληλες εξομολογήσεις; Το άγχος, η μοναξιά και τα ψυχικά τραύματα που δεν έχουν γιατρευτεί, απαντούν οι ειδικοί.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η Σουζάνα Παπαφάγου, κλινική ψυχολόγος και ψυχοθεραπεύτρια, μας εξηγεί ότι το oversharing δεν είναι απλώς το «είπα περισσότερα απ' όσα έπρεπε», αλλά... πολλά παραπάνω. Όπως η ίδια αναλύει, το oversharing είναι:

• Μίλησα προτού νιώσω ασφαλής.
• Αποκάλυψα κάτι που ούτε εγώ δεν είχα ακόμη επεξεργαστεί.
• Έδωσα κάτι «ιερό» μου σε έδαφος αβέβαιο και το ένιωσα να «πέφτει» στο κενό.

3 ψυχολογικές θεωρίες αποκαλύπτουν τι δείχνει το oversharing

Τη ρωτήσαμε τι δείχνει το oversharing για την ψυχολογία μας και μας είπε:

• Στη Θεωρία του Δεσμού (Attachment Theory), άτομα με αγχώδη προσκόλληση, συχνά μιλούν πολύ νωρίς, πολύ έντονα, όχι από εμπιστοσύνη, αλλά από φόβο εγκατάλειψης. Εκθέτουν τον εαυτό τους για να κερδίσουν την αποδοχή. Δεν συνδέονται, παραδίδονται.
• Σύμφωνα με τη Social Penetration Theory, τη λεγόμενη «Θεωρία του κρεμμυδιού», οι σχέσεις χρειάζονται χρόνο και αμοιβαιότητα για να γίνουν πιο βαθιές. Όταν όμως κάποιος εκθέτει γρήγορα πολύ βαθιά στρώματα του εαυτού του, χωρίς να έχει χτιστεί η απαραίτητη κοινή εμπιστοσύνη, η επαφή δεν είναι ισορροπημένη και συχνά οδηγεί σε αμηχανία ή απόσταση.
• Στην ψυχοθεραπεία του τραύματος, το oversharing θεωρείται μια αυτόματη εκφόρτιση, μια ανάγκη απελευθέρωσης του πόνου, χωρίς όμως να υπάρχουν ακόμη κατάλληλες συνθήκες. Δεν είναι συνειδητή πράξη, είναι αναβίωση.

Γιατί να μην «προδώσεις» νωρίς την αλήθεια σου

Ποιο είναι, άραγε, το κόστος; «Νιώθεις εκτεθειμένος, αμήχανος, μετανιωμένος. Ίσως νιώθεις πως πρόδωσες τον εαυτό σου και τελικά σου μένει μια αίσθηση ντροπής και όχι οικειότητας. Η ανάγκη για σύνδεση μετατρέπεται σε πράξη εσωτερικής εγκατάλειψης», απαντάει η κ. Παπαφάγου.

Υπάρχει βέβαια ένα ακόμη κόστος: οι άνθρωποι που ευδοκιμούν μέσω των κουτσομπολιών, της αρνητικότητας ή του δράματος. Το να μοιραστείς τον πόνο σου με αυτούς μπορεί να μετατρέψει την πραγματική σου μάχη σε απλή διασκέδαση για εκείνους, κάνοντας την πληγή ακόμη πιο βαθιά.

Βάλε όρια!

H Brené Brown, κλινική κοινωνική λειτουργός και καθηγήτρια έρευνας στο University of Houston, γνωστή για τη δουλειά της επί της ντροπής, της ευαλωτότητας και της ηγεσίας, μιλάει για τα όρια ως αντίδοτο στη συνήθεια του oversharing: «Υπάρχει κάτι βαθιά ανθρώπινο στην επιθυμία μας να συνδεόμαστε. Είμαστε κατασκευασμένοι γι' αυτό, είναι κάτι που λαχταράμε. Παρ’ όλα αυτά, στην ανυπομονησία μας να μας δουν και να μας κατανοήσουν, κάποιες φορές ξεχνάμε ένα σημαντικό πράγμα: η πραγματική σύνδεση δεν οικοδομείται πάνω στο πόσο ανοιχτοί είμαστε, αλλά στα όρια που βάζουμε».

Σκέψου αυτά, προτού μιλήσεις

Τι μπορείς να κάνεις για να προλάβεις την υπερβολική έκθεση; Σύμφωνα με την κ. Παπαφάγου, 3 είναι τα βασικά βήματα προτού αποφασίσεις να μιλήσεις σε κάποιον:

1. Αναρωτήσου: Μιλάω επειδή νιώθω ασφάλεια ή επειδή δεν αντέχω άλλο να το κρατάω μέσα μου; (η σωστή απάντηση είναι το Α).
2. Αναγνώρισε: Έχει αυτός ο άνθρωπος αποδείξει ότι μπορεί να με στηρίξει;
3. Θυμήσου: Δεν χρωστάς την ιστορία σου σε κανέναν. Το να μη μιλήσεις δεν είναι σιωπή, είναι φροντίδα. Το να περιμένεις τον σωστό χώρο και χρόνο δεν είναι φόβος. Είναι ωριμότητα.

Σε κάθε περίπτωση, προτίμησε να διαχειριστείς με ασφάλεια τον πόνο σου, δίνοντάς του το ελεγχόμενο περιβάλλον που του αξίζει, με έναν θεραπευτή, έναν στενό φίλο ή μόνος σου. Σκέψου ότι οι άκαιρες αποκαλύψεις μπορεί να οδηγήσουν σε αχρείαστη κριτική. που θα σε κάνει να πονέσεις περισσότερο. Φρόντισε να γιατρευτείς πρώτα και μοιράσου την ιστορία σου αργότερα!