ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΚΑΠΟΥ ΠΟΥ ΔΕΝ ΦΑΝΤΑΖΕΣΑΙ

Όπως λέει ένας ψυχολόγος και επιβεβαιώνει σειρά μελετών, το κλειδί της ευτυχίας κρύβεται σε ένα μέρος όπου πιθανότατα δεν έχεις ψάξει ποτέ.

«Ο σκοπός της ζωής μας είναι να είμαστε ευτυχισμένοι», είπε κάποτε ο Δαλάι Λάμα, αναφερόμενος σε μια κατάσταση ευδαιμονίας που δημιουργείται μέσα μας όταν υπάρχει γαλήνη στο μυαλό και την ψυχή μας, αλλά και όταν έχουμε μια θετική, αισιόδοξη στάση στη ζωή. Μεγάλο μπελά έφερε στην ανθρωπότητα αυτό το «κυνήγι»: αμέτρητες μελέτες και ατελείωτες ώρες ψυχοθεραπείας για να καταλάβουμε πώς θα τα πετύχουμε όλα αυτά, πώς θα τα «χτίσουμε» και πώς θα τα διατηρήσουμε. Όσο κι αν το προσπαθούμε, πόσοι από εμάς μπορούμε να δηλώσουμε πραγματικά ευτυχισμένοι;

Ίσως, μάλιστα, αυτή η διαρκής εσωτερική αναζήτηση –Είμαι ευτυχισμένος/-η;– να μας οδηγεί και σε μια διαρκή αμφισβήτηση, που τελικά υπονομεύει τον στόχο της ευτυχίας, όπως είχε πει χαρακτηριστικά σε συνέντευξη ο ερευνητής Kuan-Ju Huang από το Πανεπιστήμιο του Κιότο. Με άλλα λόγια, όσο περισσότερο προσπαθούμε να αξιολογήσουμε και να μετρήσουμε την ευτυχία μας, τόσο πιο πιθανό είναι αυτή να αποδεικνύεται πάντα ανεπαρκής.

«Αυτή είναι μια παγίδα από την οποία θα ξεφύγουμε αν μετατοπίσουμε το ενδιαφέρον μας από τη συνεχή αυτο-αξιολόγηση στη σύνδεσή μας με τους άλλους. Γιατί όταν συνδέεσαι με άλλους ανθρώπους, σταματάς να είσαι προσκολλημένος στις δικές σου σκέψεις. Θυμάσαι πόσο ανακουφιστικό είναι το αίσθημα του ανήκειν και της υποστήριξης από όσους σε περιβάλλουν στη ζωή σου», γράφει σε άρθρο ο ψυχολόγος Mark Travers.

Η ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΚΑΙ Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΕΝΑΝ ΑΡΡΗΚΤΟ, ΑΜΦΙΔΡΟΜΟ ΔΕΣΜΟ.

Χρειάζεται, λοιπόν, να είσαι ανοιχτός προς τους άλλους και αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν νιώθεις εμπιστοσύνη – στους άλλους, σε εσένα, αλλά και στην ίδια τη ζωή. «Όταν νιώθεις αυτή την εμπιστοσύνη δεν νιώθεις την ανάγκη να μετράς κάθε στιγμή πόσο ευτυχισμένος/-η είσαι. Η εμπιστοσύνη σε βοηθά να εδραιώνεις την χαρά μέσα από τη σχέση σου με τους άλλους, δημιουργώντας μια μορφή ευτυχίας που δεν είναι μόνο βιώσιμη αλλά και λιγότερη εύθραυστη», εξηγεί ο Travers.

iStock

Αυτό επιφέρει μια εσωτερική γαλήνη, γιατί ξέρεις ότι μέσα από αυτές τις σχέσεις η ευτυχία θα έρθει φυσικά. Εξάλλου, η κατάσταση αυτή σου δημιουργεί μια ασφάλεια που επιτρέπει να αναδυθούν αβίαστα τα θετικά συναισθήματα.

Το 2025, μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Bulletin ανέδειξε σε μεγαλύτερο βάθος τη σχέση εμπιστοσύνης και ευτυχίας. Εξετάζοντας στοιχεία από περισσότερους από 2,5 εκ. ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας, κοινωνικής τάξης, μορφωτικού επιπέδου κ.λπ., οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι η σχέση των δύο δεν είναι μονόδρομη: Η εμπιστοσύνη και η ευτυχία δημιουργούν έναν άρρηκτο, αμφίδρομο δεσμό. Και περιέγραψαν με ποιον τρόπο συμβαίνει αυτό.

Η εμπιστοσύνη κάνει το ψυχικό βάρος πιο ελαφρύ

Όταν αναρωτιέσαι συνεχώς αν οι γύρω σου θα σε προδώσουν ή θα σε εγκαταλείψουν, αυτό δημιουργεί στο μυαλό σου μια «φασαρία», ένα βάρος που επηρεάζει την ευεξία σου. Όταν όμως νιώθεις ότι μπορείς να εμπιστευτείς, ότι δεν χρειάζεται να ζεις με υποψίες, το βάρος αυτό μειώνεται.

iStock

Μετα-ανάλυση του 2025 απέδειξε ακριβώς αυτό: Όταν οι άνθρωποι αναφέρουν υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης απέναντι είτε σε άτομα είτε σε θεσμούς, αναφέρουν παράλληλα και υψηλότερα επίπεδα χαράς και ικανοποίησης από τη ζωή. Αυτό είναι που κάνει τους Φινλανδούς διαχρονικά πιο ευτυχισμένους κατοίκους του πλανήτη: Δηλώνουν εμπιστοσύνη προς τη χώρα τους και προς την κοινότητα.

Αντίστοιχη μελέτη του 2024 επιβεβαίωσε ότι οι άνθρωποι που νιώθουν εμπιστοσύνη αναφέρουν υψηλότερα επίπεδα ευεξίας. Συνεπώς, τα ευρήματα συνηγορούν στο ότι η ευτυχία και η εμπιστοσύνη παρέχουν η μία στην άλλη τις συνθήκες να ανθήσει.

Η ευτυχία γεννά εμπιστοσύνη

Όταν βιώνεις ευεξία, όταν είσαι καλά με τον εαυτό σου και με τους άλλους, αλλάζει ο τρόπος που σχετίζεσαι με τον κόσμο. Οι στιγμές ευτυχίας έχουν τη δύναμη να σε «ανοίγουν», σε κάνουν πρόθυμο να διώξεις τις αμφιβολίες σου για τους άλλους. Η θετική συναισθηματική κατάσταση δημιουργεί τις συνθήκες ώστε η εμπιστοσύνη να έρχεται φυσικά.

Όπως λέει ο Travers, «το να είσαι ευτυχισμένος δεν σημαίνει να είσαι αφελής ή ονειροπαρμένος. Σημαίνει να απελευθερώνεις την ενέργεια που θα ξόδευες για να ζεις με την αμφιβολία και την αναμονή για κάτι κακό, με πιο δημιουργικό και ωφέλιμο για εσένα τρόπο: με το να είσαι παρών και να παρατηρείς όσα όμορφα συμβαίνουν γύρω σου.

Τι γίνεται όταν δεν μπορείς να δείξεις εμπιστοσύνη στους άλλους;

Η εμπιστοσύνη και το να είσαι ανοιχτός δεν έρχονται αβίαστα σε όλους. Αμέτρητοι παράγοντες –όπως βιώματα του παρελθόντος, απογοητεύσεις, τραύμα από σχέσεις– μπορεί να κάνουν εξαιρετικά δύσκολο σε κάποιον να απαλλαγεί από την πανοπλία του.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να κάνει ένα άτομο εξαιρετικά συγκρατημένο και προσεκτικό, διστακτικό να βασιστεί στους άλλους, προετοιμασμένο να περιμένει τα χειρότερα ακόμα κι όταν δεν υπάρχει κάποια πραγματική απειλή. Έτσι, αντί να εμβαθύνει στις σχέσεις με τους γύρω του, επικεντρώνεται στις φανταστικές απειλές που δημιουργεί στο μυαλό του. Για παράδειγμα, κάποιος που βίωσε την προδοσία στο παρελθόν μπορεί να δυσκολεύεται να εμπιστευτεί νέους ανθρώπους που θα γνωρίσει, ακόμα κι αν δεν έχει λόγους που να το δικαιολογούν. Ο πόνος που έχει νιώσει κάνει εξαιρετικά δύσκολο το να ανοιχτεί.

iStock

Ο Travers λέει πως αν νιώθεις κι εσύ κάπως έτσι, είναι σημαντικό να επεξεργαστείς και να θεραπεύσεις αυτά τα πληγωμένα μέρη του εαυτού. Την ίδια ώρα, χρειάζεται να μην κατηγορείς τον εαυτό σου για ό,τι που νιώθεις και για τον τρόπο που λειτουργείς. Με τη «δουλειά» που θα κάνεις πάνω στα βιώματα του παρελθόντος και στον τρόπο που επηρεάζουν το παρόν σου, θα μπορείς να παρατηρήσεις τα σταθερά μοτίβα που εμφανίζονται στη ζωή σου και στη συνέχεια να αναζητήσεις τα συνειδητά βήματα που θα σε οδηγήσουν να λειτουργείς διαφορετικά.

Αυτό ίσως είναι δύσκολο να το καταφέρεις χωρίς με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Ο Travers, πάντως, επιμένει: είναι εφικτό με τον καιρό να ανοίξεις στη ζωή και να βρεις χαρά ακόμα και μέσα στην ευαλωτότητα. Αρκεί να το θες.