ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΣΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΜΕΝΟΣ ΜΕ ΤΟ ΥΨΟΣ ΣΟΥ

Ανεξάρτητα από το αν είσαι άνδρας ή γυναίκα, το να μην σε ικανοποιεί το ύψος σου μπορεί να σου προκαλεί προβλήματα, όπως δείχνει νέα έρευνα.

Ο όρος «Ναπολεόντειο κόμπλεξ» δεν είναι νέος. Αναφέρεται στους άνδρες που έχουν κόμπλεξ λόγω ύψους και συμπεριφέρονται αλαζονικά ή αντιπαθητικά για να το αντιπαρέλθουν. Σαφώς τα χαρακτηριστικά αυτά δεν αφορούν όλους όσοι δεν ξεπερνούν σε ύψος το 1,68 (που λέγεται πως είχε ο Ναπολέων), καθώς δεν είναι για όλους –ή για όλες τις κοινωνίες– τόσο σημαντική η εξωτερική εικόνα. Ωστόσο, πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται και οι επιστήμονες ξοδεύουν μπόλικη φαιά ουσία γύρω του.

Μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Evolutionary Behavioral Sciences ρίχνει φως στη σχέση ανάμεσα στο να μην ικανοποιείται κάποιος από το ύψος του και στην αντιπαλότητα μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου ως προς την κοινωνική θέση, τους πόρους ή τους ερωτικούς συντρόφους.

Η μελέτη καταλήγει ότι τα δυσάρεστα συναισθήματα κάποιου για το ύψος του –και όχι απλά το ύψος καθαυτό– μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό των κοινωνικών συμπεριφορών του, να συμβάλουν π.χ. στο να είναι ζηλόφθονος, ζηλιάρης και ανταγωνιστικός. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται κυρίως μεταξύ ανδρών.

Τα πιο ψηλά άτομα συχνά θεωρούνται πιο κυριαρχικά, πιο ελκυστικά και πιο ικανά, και τείνουν να απολαμβάνουν πιο θετική μεταχείριση στον ερωτικό και επαγγελματικό τομέα. Παρόλο που τα πλεονεκτήματα αυτά είναι τυπικά πιο εμφανή στους άνδρες, η επιθυμία να ανταποκρίνεται κανείς στο πολιτισμικά ιδανικό ύψος επηρεάζει και τα δύο φύλα.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι οι πιο κοντοί άνδρες τείνουν να υπερβάλλουν για το ύψος τους, να εκδηλώνουν μεγαλύτερη ζήλεια και να νιώθουν λιγότερο κυριαρχικοί στις συναναστροφές τους με άλλους άνδρες. Ωστόσο, ο ψυχολογικός αντίκτυπος της δυσαρέσκειας κάποιου με το ύψος του δεν είχε διερευνηθεί διεξοδικά μέχρι σήμερα. Σε αυτό στόχευσε η νέα αυτή μελέτη.

Οι ερευνητές εξέτασαν τις σωματικές και ψυχολογικές προεκτάσεις του ύψους και πώς αυτές σχετίζονται με διάφορες μορφές ανταγωνισμού ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου. Συγκεκριμένα, εξέτασαν πώς η έλλειψη ικανοποίησης από το ύψος μπορεί να ενθαρρύνει τα άτομα να ανταγωνίζονται πιο επιθετικά ή να νιώθουν απειλή από άλλα άτομα του ίδιου φύλου.

Πιο ανταγωνιστικοί οι άνδρες – πιο ζηλόφθονες οι γυναίκες με δυσαρέσκεια για το ύψος τους

Για τις ανάγκες της μελέτης επιστρατεύτηκαν μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας 302 ετερόφυλοι ενήλικες, ηλικίας από 20 έως 72 ετών, με μέση ηλικία τα 37 έτη. Το 63% ήταν άνδρες και τα 2/3 λευκοί. Τους ζητήθηκε να συμπληρώσουν μια σειρά από ερωτηματολόγια που μετρούσαν το πραγματικό τους ύψος τους, το ιδανικό ύψος και το επίπεδο ικανοποίησης από το ύψος τους. Επίσης, κλήθηκαν να εκτιμήσουν την τάση τους για φθόνο προς το ίδιο φύλο, για ζήλια και ανταγωνισμό.

Όπως ήταν αναμενόμενο, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες εύχονταν να είναι ψηλότεροι από όσο πραγματικά ήταν. Κατά μέσο όρο, οι άνδρες ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα ανταγωνιστικότητας, παρά φθόνου ή ζήλιας, ενώ οι γυναίκες ανέφεραν περισσότερο φθόνο, παρά τα άλλα δύο συναισθήματα. Ανάμεσα στα δύο φύλα, οι γυναίκες ήταν γενικά πιο ζηλόφθονες από τους άνδρες, αλλά οι άνδρες ήταν γενικά πιο ψηλοί και είχαν μεγαλύτερη επιθυμία από τις γυναίκες να είναι ψηλότεροι.

Διερευνώντας τους συσχετισμούς, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα που ήταν πιο κοντά ή λιγότερο ικανοποιημένα με το ύψος τους έτειναν να είναι πιο ζηλόφθονα και ανταγωνιστικά με άτομα του ίδιου φύλου. Η επίπτωση αυτή ήταν πιο έντονη στους άνδρες: οι πιο κοντοί εμφάνιζαν περισσότερη ζήλια και ανταγωνιστικότητα προς το ίδιο φύλο. Λιγότερο συνδέθηκε το ύψος με την ανταγωνιστικότητα στις γυναίκες, αλλά οι περισσότερες θα ήθελαν να είναι ψηλότερες.

Με άλλα λόγια, για τους άνδρες το να είναι κοντοί συνδέθηκε με αίσθημα μειονεξίας στις κοινωνικές αντιπαλότητες. Για τις γυναίκες, πάλι, το πρόβλημα δεν ήταν το πραγματικό ύψος, αλλά η δυσαρέσκειά τους με αυτό, η οποία προδιέγραφε την ανταγωνιστική τους στάση.

Σε κάθε περίπτωση, συγκεκριμένοι συνδυασμοί χαρακτηριστικών πρόδιδαν εντονότερη ανταγωνιστικότητα, π.χ. το να είναι κανείς κοντός αλλά και δυσαρεστημένος με το ύψος του αύξανε τις πιθανότητες να είναι ζηλόφθονος και ανταγωνιστικός.

Οι επιστήμονες υπογράμμισαν ότι το δείγμα της μελέτης ήταν πληθυσμιακά περιορισμένο, δηλαδή άτομα από τη Δύση, μορφωμένα, με εξοικείωση στο διαδίκτυο, τα οποία ίσως να μην αντικατοπτρίζουν τις παγκόσμιες αντιλήψεις για το ύψος. Επίσης, η μελέτη έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην γίνεται σαφές αν η δυσαρέσκεια με το ύψος είναι που οδηγεί στην ανταγωνιστικότητα ή αν τα πολύ ανταγωνιστικά άτομα νοιάζονται περισσότερο για το ύψος τους από τα υπόλοιπα.

Αυτό είναι κάτι που η επιστημονική ομάδα σκοπεύει να διερευνήσει στο μέλλον, ενώ σκοπεύει να στραφεί και σε άλλα σχετικά ζητήματα, π.χ. αν τα πολιτισμικά πρότυπα επηρεάζουν τη δυσαρέσκεια με το ύψος, κατά πόσο οι άνθρωποι δοκιμάζουν αντισταθμιστικές συμπεριφορές (π.χ. «χτίσιμο» μυϊκής μάζας, χρήση τακουνιών ή αναζήτηση χειρουργικών επεμβάσεων) και τι γίνεται με τις κουλτούρες όπου το να είναι κανείς πολύ ψηλός δεν είναι τόσο επιθυμητό.