ΓΛΥΚΑΝΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ: ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗ ΓΛΥΚΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

​Για τα άτομα με διαβήτη, τα γλυκαντικά μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο σύμμαχο στη διαχείριση του σακχάρου και του βάρους.

Η μείωση της πρόσληψης ζάχαρης αποτελεί προτεραιότητα στη δημόσια υγεία. Οι γλυκαντικές ύλες χαμηλών ή μηδενικών θερμίδων μπορούν να αποτελέσουν σύμμαχο για όσους ζουν με σακχαρώδη διαβήτη: δεν αυξάνουν το σάκχαρο και προσφέρουν μια ρεαλιστική επιλογή για μείωση των ελεύθερων σακχάρων, πάντα στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης, μεσογειακού τύπου διατροφής.Χρησιμοποιούνται σήμερα σε ποικιλία προϊόντων: αναψυκτικά/ροφήματα χωρίς ζάχαρη, γιαούρτια και επιδόρπια, δημητριακά πρωινού, τσίχλες, σάλτσες, γλυκίσματα και επιτραπέζια γλυκαντικά. Δεν είναι «μαγική λύση», αλλά μέρος μιας ολοκληρωμένης διατροφικής στρατηγικής. Το όφελος μεγιστοποιείται όταν συνδυάζονται με περισσότερες φυτικές ίνες, λιγότερα κορεσμένα λιπαρά και λιγότερο αλάτι.

Δρ. Αιμιλία Παπακωνσταντίνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Διατροφής και Μεταβολισμού, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Ωστόσο, η συζήτηση γύρω από την ασφάλεια και την επίδρασή τους στο διαβήτη παραμένει ζωντανή, και συχνά, παραπλανητική.

Ασφάλεια με ισχυρή τεκμηρίωση

Το πρόσφατο κοινό επιστημονικό πόρισμα της British Dietetic Association, της British Nutrition Foundation και της Diabetes UK (2025) επιβεβαιώνει ότι οι εγκεκριμένες χαμηλών ή μηδενικών θερμίδων γλυκαντικές ύλες είναι ασφαλείς όταν καταναλώνονται εντός των ορίων της Αποδεκτής Ημερήσιας Πρόσληψης (ADI).

Η ADI αντιπροσωπεύει το επίπεδο ημερήσιας πρόσληψης που μπορεί να καταναλώνεται δια βίου χωρίς κίνδυνο και έχει καθοριστεί με συντελεστή ασφαλείας 100 φορές χαμηλότερα από το κατώφλι πιθανών ανεπιθύμητων επιδράσεων υγείας. Η αξιολόγηση ασφάλειας και οι πολιτικές χρήσης στην Ευρώπη βασίζονται σε φορείς όπως η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA).

Το κοινό πόρισμα των επίσημων φορέων επισημαίνει ότι οι γλυκαντικές ύλες μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο για όσους καταναλώνουν συχνά τρόφιμα ή ροφήματα με ζάχαρη, βοηθώντας τους να μειώσουν σταδιακά την πρόσληψη ελεύθερων σακχάρων χωρίς να αισθάνονται στέρηση.

Πώς βοηθούν στη διαχείριση του διαβήτη

Όταν αντικαθιστούν τη ζάχαρη σε τρόφιμα και ποτά, μπορούν να συμβάλουν:

• στη βελτίωση του μεταγευματικού ελέγχου της γλυκόζης,
• στη μείωση της συνολικής πρόσληψης θερμίδων,
• και στη διατήρηση ή απώλεια σωματικού βάρους, παράγοντες που υποστηρίζουν την καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε:

• Διαβάζουμε τις ετικέτες (αναγράφονται με ονομασία/κωδικό Ε).
• Δεν χαλαρώνουμε τη συνολική πρόσληψη: τα «χωρίς ζάχαρη» δεν αναιρούν την ανάγκη για ισορροπημένη διατροφή.
• Παρακολουθούμε την απόκριση: αξίζει να δούμε πως η αντικατάσταση της ζάχαρης επηρεάζει τη γλυκόζη και το βάρος.
• Παιδιά <36 μηνών: προϊόντα με γλυκαντικά δεν συνιστώνται.
• Ζητάμε καθοδήγηση: εξατομικευμένες, τεκμηριωμένες συμβουλές από επαγγελματίες υγείας.

Η επόμενη μέρα

UNSPLASH

Χρειάζονται καλύτερα δεδομένα για την πραγματική πρόσληψη γλυκαντικών (σε όλα τα τρόφιμα, όχι μόνο στα ποτά) και μακροχρόνιες μελέτες για τις μεταβολικές/συμπεριφορικές επιδράσεις. Μέχρι τότε, τα διαθέσιμα στοιχεία είναι συνεπή: οι χαμηλών ή μηδενικών θερμίδων γλυκαντικές ύλες είναι ασφαλείς και αποτελούν χρήσιμο εργαλείο, όταν χρησιμοποιούνται σωστά και με μέτρο.

Συμπέρασμα

​Για τα άτομα με διαβήτη, τα γλυκαντικά μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο σύμμαχο στη διαχείριση του σακχάρου και του βάρους. Δεν αντικαθιστούν τη σωστή διατροφή, τη συμπληρώνουν, προσφέροντας έναν ρεαλιστικό τρόπο να περιοριστεί η ζάχαρη χωρίς να χαθεί η απόλαυση.​

Πηγή: https://www.bda.uk.com/resource-report/joint-position-statement-on-the-use-of-low-or-no-calorie-sweeteners-lncs.html